KOMPANZASYON BAKIM ONARIM

KOMPANZAYON BAKIM İŞ VE İŞLEMLERİ

Okullar ya da ilgili kurumlarda genellikle kompanzasyon uygulaması mevcuttur. Mevcut
yapının istenildiği gibi cezaya girmeden çalışması ile ilgili olarak;

1- Sayaçlar elektrik enerjisini aylık olarak ölçer ve bu zaman zarfında aktif indüktif kapasitif
enerji tüketimleri arasında olan farka göre ya cezalı ya da cezasız olarak elektrik faturasının
basılmasına imkân tanıyacak veriyi enerji dağıtım şirketlerine verir ve onlar da bu veriler
doğrultusunda faturalandırma işlemi yaparlar.

2- Faturalandırma bir ay zarfında yapıldığından düzenli olarak sayaç verilerinin toplanması ve
verilerde bir sıkıntı olduğu zaman müdahale edilmesi gerekir. Düzenli olarak okunması ve
bu verilerin uzaktan okuma işlemi ile yapıldığı takdirde çoklu aboneler kontrol edilebilir.

Bunun için de ilgili kurumlarda öncelikle altyapının kurulması ve bu kurulan altyapının

masrafının ilgili kurumca ödenmesi, altyapıyı kurma bedellerinin ayrıca ödenmesi ile
mümkündür.

3- Bir kurumda altyapı kurma bedeli en az malzeme bedeli olarak 1500 TL olup bu altyapı
birkaç şekilde mümkün olabilir;

a) sayaçtan optik portla okuma internet yardımıyla okunması: a1-Bu işlemi yapabilmek
için cat6 ile enerji odasına internet hattı çekilmesi gereklidir.

a2- server kirası, (yıllık)

50 TL) veya gprs modemle okuma işlemi yapılabilir bu durumda internet hattı
çekilmesine gerek yoktur ancak böyle bir durumda da aylık gprs için kartlar alınması ve
aylık sim kart abonelik bedellerinin (yaklaşık aylık 30 TL) düzenli olarak ödenmesi
gerekir.

b) Röle üzerinden okuma: röle üzerinden de veriler alınabilir ancak sahada her bir röle
birbirinden farklı olduğundan, röle firmaları arasında büyük bir rekabet olduğundan
birbirleriyle uyumlu değillerdir, bu durumda; bir ya tamamen röleler bir markaya
çevrilerek yapılabilir ki bu durumda hem röle değişikliği hem de ek modül alınması
gündeme gelir ki bu da masrafın iki katına çıkması demektir.

4- Altyapı kurulduktan sonra düzenli takip işlemi yapılabilir. Takip yapıldığında sahada
olumsuz durumların teknik personelce giderilmesi gerekir ki bu durumda teknik personel
görevlendirmesi, döner sermaye üzerinden düşünüldüğünden bu teknik personelin hem
yetiştirilmesi hem de alet ve takım bakımından ayrıca desteklendikten sonra gönüllülük
ilkesi gereği çalışanların maddi anlamda da desteklenmeleri zaruridir.

5- Kompanzayon uygulaması hiç bulunmayan kurum abonelerinde projelendirme, keşif ve
imalat işlemi yapılacaktır ki; her abone birbirinden farklı yük karakteristiklerine sahip
olacağından keşif konusunda son derece profesyonel ekiplerin keşifleri yapmaları, proje
imalat resimlerinin ve onayların yapılması için ödenecek bedeller ve harçlar ayrıca önemli
bir kalem ve zaman tutacaktır.

6- Kurumların bu masrafları ödeme güçleri, ödeme kalemlerinin olması ise ayrıca önemli bir
husustur çünkü fiziki açıdan veya uzaktan kontrol yapacak kişiler bu iş ve işlemleri yapmak
için belirli bir masraf yapmak zorundadırlar. Ulaşımdan teknik ekipmana kadar birçok
konuda desteklenmesi gereken çalışana ayrıca döşe aylık ücret ve yılsonu kar payı gibi,
kişinin işi zorunlu değil de gönüllü yapmasına sebep, aksi durum ise sorunlar yumağıdır.

7- Bir başka husus; kişilerin kontrol ve sonrasında yapacakları işlemi hangi zaman diliminde,
hangi vasıta ile ulaşım sağlayarak yapacakları hususudur.

8- İş Sağlığı Güvenliği mevzuatları gereği bu yapılan iş ve işlemler esnasında bir iş kazası

yaşanması durumunda, alınacak tedbirler, tazminatlar, sorumluluğa dair durumların net
olması gereklidir.

9- Okul ya da kurumların, malzeme alımı hariç yıllık vergiler hariç 6.000-10.000 lira arasında
ödeme yapması ile karşılanabilecek bu faaliyet, bu faaliyete dair maliyetler kim tarafından
ve nasıl hangi kalemden karşılanacaktır?

10- Sorumluluk alanındaki okul ya da kurum, çeşitli nedenlerden ötürü ceza yerse,  bu durumda nasıl bir yol izlenecek, kim ya da kimler nasıl bu cezadan sorumlu olacak ya da ceza olmayacak, ceza yemeyen personelin uhdesindeki kurumlardan ötürü personel ödülle mi teşvik edilecektir?

KEŞİF UYGULAMASI

1- Keşif Çalışması:  A-Fatura Üzerinden Keşif: Sağlıklı bir keşif yapılabilmesi için abone ya da kurumun geriye dönük bir yıllık faturalarının incelenmesi gerekir.

Bunu yapmaktan amaç; özellikle okullarda yaz aylarında öğrencinin olmaması nedeniyle güç karakteristiği değişir. Normalde tam yüke göre yapılan uygulamalar özellikle yaz aylarında yük olmaması nedeniyle devrede küçücük olan yüklerin kompanze edilmesi için büyük gelebilirler. Bu nedenle yaz aylarında da cezaya girmemesi için sistemin çok detaylı incelenmesi öncesinde yaz aylarında sistemde ne olduğu dikkate alınır. Eğer yazın cezaya giriyorsa ceza sorunu tam olarak ortadan kalksın isteniyorsa sistem çok detaylı olarak gözden geçirilmelidir.

Keşfi doğru ve eksiksiz olarak kim yapacak? Hangi zaman diliminde yapacak?   Kaç para karşılığında yapacak?

Keşif sonucunda uygulamayı kim, nerede ve hangi altyapı ile yapacak? Yerinde yapılamayan işler için nakliye de dâhil tüm uygulama kalemler nasıl fiyatlandırılacak?

B- Yerinde Keşif: Arızalı, ömrü tükenmeye yüz tutmuş devre elemanlarının gözle görülmesi, ölçüm yapılması, ölçüm sonucunda hatalı devre elemanlarının tespiti, sistemdeki güç analizinin doğru olarak yapılması.

Keşif çalışması SONUCUNDA abone ile ilgili bir rapor hazırlanır.

Bu raporda sistemdeki

Sistemdeki hatalar, eksiklikler,

Yapılması gerekenler belirtilir.

Not: Keşif abonenin o andaki durumunu belirler, sisteme abone keşiften sonra, yeni makineler eklerse, aydınlatma ile ilgili güç karakteristiğini değiştirecek uygulamalar yapması halinde yapılan keşif geçersizdir.

Keşif teknik ve detaylı bir çalışma içerdiği için

İlçe dahilinde: ..............bedelle

İlçe haricinde diğer merkez ilçelerde........... bedelle

İlçe haricinde diğer taşra ilçelerde............bedelle yapılır. (İlçelerin merkeze uzaklıkları 20 ila 250 kilometre arasında değiştiği göz önünde bulundurulmalıdır.)  

KOMPANZASYON UYGULAMASINA KARAR VERİLMESİ

  Hatalı eksik ya da hiç kompanzasyon uygulaması olmayan her abone, kurum için yapılan keşif uygulaması sonucunda kuruma özgü bir uygulama yapılması aşamasını içerir.

UYGULAMADA:

1. SENARYO: Hatalı, arızalı elemanlar yenisi ile değiştirilerek hata giderilir. Aylık periyodik manuel kontrole hazır hale getirilir.  Bu senaryo en basit uygulamadır.

2. SENARYO: Güç yapısı değiştirilmiş ancak kompanzasyon sorunu ortaya çıkmış uygulama, bu tip uygulamada klasik kompanzasyon uygulaması, sürücülü sisteme çevrilerek veyahut devre elemanlarının tamamen değiştirilerek uygulanması sonucunu doğurur.

3. SENARYO: Kullanım ömürlerini doldurmuş bir sistem: sistemdeki elemanlar özellikle kondansatörler uzun yıllar tam kapasite ile çalışamaz, zamanla değerleri azalır. Böyle bir durumda sistemdeki hatalı elamanlar tamamen değiştirilir.

4. SENARYO: Hiç kompanzasyon uygulaması yapılmamış tesisler. Bu uygulama sistemin yeniden projelendirilmesi, projenin uygulanması, devreye alma gibi aşamalar içerir.

Her senaryoda ortaya çıkacak maliyetler, malzeme ihtiyacı, işçilik maliyetleri, sahada çalışacak teknik personellerin yeterlilikleri birbirinden farklıdır.

Kompanzasyon uygulaması her işletmenin güç karakteristikleri, ihtiyaçları farklı olduğundan ve de zamanla değiştiğinden bir defa yapılıp, devam ettirilecek bir uygulama değildir. Dinamik yapısı, karmakarışık sistemiyle en az 30 değişken devre elamanın sorunsuz çalışması ile verimli çalışacak bir uygulamadır. Başlı başına uzmanlık alanı olan bu sistem, elektrik eğitimi, mühendislik eğitimi alanların yapabileceği bir uygulamadan ziyade bu konuda yeterli teknik bilgisi, malzeme bilgisi ve uygulama bilgisine sahip kişilerin yapabilecekleri bir uygulamadır.

Bu sebeple; sahada çalışması düşünülen elemanların aldıkları okul eğitimi ile bu işi layıkıyla yapabilmeleri mümkün değildir.  Öncelikle sahada çalışacak elamanların yetiştirilmesi gereklidir. Okullarda yüzeysel olarak verilen eğitimle, doğru keşif ve doğru uygulama yapmak mümkün değildir.  Sahada onlarca farklı uygulama türleri, farklı riskler mevcuttur.

Başlıca uygulama türleri:

1- Klasik kompanzasyon uygulaması: Motor yoğun aboneler; küçük güçlü bol motor yoğun uygulamaları, büyük güçlü motor yoğun aboneler, aydınlatma yoğun motor az, uygulamalar,

2- Şönt reaktörlü SVC'li kompanzasyon uygulaması; devrede kapasitif devre elemanları, özellikle ups gibi devre elemanları, LED'li aydınlatma ve filtresiz kapasitif kaynakların bol olduğu uygulamalar

3- Harmoniklerin yoğun olduğu işletmek veya aboneler. Özellikle sürücülerin bol olduğu filtrelenmemiş sürücülerin asansör, vinç gibi sistemlerde bulunduğu aboneler,

4- Fırınların yoğun olarak kullanıldığı aboneler

5- Ark fırınlarının yoğun olarak kullanıldığı kurum ve işletme aboneler

6- Kendine ait trafosu olan aboneler

7- Kendine ait trafosu olmakla beraber lisanslı, lisansız elektrik üretimi yapan aboneler.

8- OG kompanzasyon uygulamasına ihtiyaç duyan üretimle birlikte tüketim yapan aboneler, bir çırpıda akla gelecek uygulamalardır.

Yukarıda ana başlıkları sayılan uygulamalar hakkında detaylı bilgisi ve tecrübesi olmayan, personelin takip yaptıktan sonra arızayı giderebilmesi gerekir ancak bu iş, kâğıt üzerindeki gibi ve sanıldığı kadar kolay değildir...