Kooperatif bir emek/insan birleşmesidir…

(BİR MEKTUBA YANIT)

Gelen bir iletiden :

(…)

“Değerli Hocam, izniniz olursa bir düşüncemi sizinle paylaşmak istiyorum: Kooperatifleşme konusunda önderlik niteliğindeki görüşlerinizi ve yazılarınızı beğeniyle okuyorum. Bir çiftçi dostum bana şunu söyledi:

"Biz üretici kooperatifi kurduk ama yöneticiler bizi soydu. O yüzden kooperatifçiliğe güvenimiz kalmadı. Şimdi herkes ürününü kendi pazarlıyor".

Bu ne acı bir durumdur! Diyorum ki bu tür sui-istimalleri önlemek amacıyla, ülke çapında, merkez köylerde kooperatifçilik kursları açılsa ve kurulan kooperatiflere ancak kurs belgesine sahip olan üreticiler üye olabilse. Çünkü bir biçimde yönetimi ele geçiren art niyetli kişiler, bilinçli üyelerce denetlenebilse. Böyle bir oluşum gerçekleşebilirse, eski köy enstitülerine benzer bir yapı, üretim alanında gerçekleşmiş olur. Bu konuda benim teknik bilgim ve tecrübem yoktur ama bunu planlayıp uygulama alanına sokabilecek çok kişi olduğundan kuşkum yoktur. Sözün özü şudur: Kooperatifçilikte üyelerle yönetim arasında bir güvensizlik olmamalıdır ve üyeler kooperatifin işleyişini yakından takip edebilmelidirler. Kooperatifçilik bir güven işidir.”

Alaaddin ….

*

Yanıt :

 Alaaddin Bey…

Görüş ve tespitlerinizde haklısınız. Öncelikle kooperatif , bir “sermaye birleşmesi” değil bir “emek/insan birleşmesi”dir. O nedenle  kooperatiflerde yönetim/yönetici çok önemlidir.

Burada unutulmaması gereken nokta şu… Kooperatifler, emeği ile üretenlerin, emeğini ve ürettiği ürünleri ilgili piyasalara ulaştırabilmede, pazarlık gücü yaratabilmede bir “pazar/piyasa aracı”dır.

O nedenle bu aracın hakkiyle kullanılabilmesi çok önemlidir. Her gün yüzlerce araba kazası , uçak kazası, firma, banka soygunu oluyor… Sistem içinde ayni araçların kullanımı sürdürülüyor.

Kooperatifi bir piyasa aracı olarak kullanabilecek  insanların (üreticiler – tüketiciler) :

-          kooperatifin özelliklerini iyi bilmeleri gerekir;

-          her ortağın kooperatif işlerini takip edebilecek kadar bu işlerden anlaması gerekir ve gerektiğinde yönetime uyarıcılık görevini, denetleme görevini yapabilme bilgisine sahip olması gerekir;

-          daha kooperatif kurulurken  bu kooperatifin ekonomik olarak yaşayabilirliğinin iyi saptanması gerekir;

-          Kooperatifin bir “iş/ticaret” aracı olduğunu kabul etmesi gerekir;

-          ortak kişilerin kooperatifle, kooperatifin de ortaklarla sıkı bir ekonomik işbirliği yapmaları gerekir ;

-          vb… vb…

Kamunun da bu konuda  yapması gereken çok şeyler var :

-          kooperatiflerin ekonomide çok önemli işlevlerinin olduğunu kabul ederek , özellikle fakirlikle mücadelede, gelir dağılımını adil kılmada önemli bir piyasa aracı olduğunu kabullenerek “özel bir kooperatifçilik politikası”nı, ekonomi politikalarının içine yerleştirmesi gerekir;

-          kooperatif mağdurlarının sorunlarını en hızlı şekilde çözebilecek bir hukuki ortam kurmalı;

-          kooperatifçilik eğitimini tüm eğitim programlarında yer vererek kooperatiflerde her düzeyde çalışabilecek bir “insan tipi” yaratmalı;

-          Bugünkü konumuyla “kooperatifler yaptığı tüm faaliyetlerin belgelerini hem Devlete ve hem de ortağına karşı ispatlamak zorundadır”. Devlet, kooperatifler aleyhine olan bu haksız rekabet ortamını ortadan kaldıracak hukuki ve ekonomik önlemleri hayata geçirmedikçe ülkede sağlıklı bir ekonomik yapılaşmanın kurulamayacağını kavramak zorundadır;

-          vb..vb..

Son cümle olarak, herkes kooperatifçilik yapacak diye bir yaklaşım olamaz… Yapmak isteyenler… yaparlar… Yapamayanlar da klasik sömürü mekanizmasının kuyruğuna takılarak “benim malımı/emeğimi  o çaldı, bu çaldı” diye şikayetlerini söylemeye sürdürüp giderler…

Kooperatifçi selamlarımla…

Dr. Ayhan ÇIKIN