Kooperatifçilik Neden Önemlidir

Gelişmiş ülkelerde kooperatifçiliğin önemini anlatırken pek sıkıntı çekmezsiniz. Çünkü kooperatifçilik bu ülkelerde araçtan çok amaç olarak kabul görmüş, toplumun her kesiminde doğumdan ölüme kadar her aşamada hizmet vermiştir. Üretimden tüketimin son halkasına kadar kooperatifler yer almıştır. Kooperatifler toplumda kendini ispat etmiş ve acımasız tepki görmemiştir. Hiçbir siyaside kooperatiflere müdahale diye bir konuyu gündeme getirmemiştir.  Hatta bazı ülkelerde kooperatifçilik konusunda fazla bir yasal düzenlemeye bile ihtiyaç duyulmamıştır. 

Ama kooperatifçiliği geri kalmış ve gelişmekte olan bir ülkede anlatırken zorluk çekersiniz.  Aslında bu ülkeler için kooperatifçilik daha önemlidir. Ülkenin kalkınması için kooperatifçilik adeta öncelikli şarttır. Çünkü ülkede gelir düzeyi düşüktür. Eğitim düzeyi düşüktür. Yoksulluk ve sağlık sorunları yüksektir. Ülke doğal kaynakça zengin olsa da ülkenin finans kaynakları sınırlıdır. Sanayi ve ticaret hayatı gereği gibi gelişmemiştir. Bazen ülke dış yardımlarla ve kredilerle ayakta durur. Ekonomi kötü olduğu kadar sosyal yaşam da zordur. Kırsalda yoksulluk yüksek ve şehirdeki yaşam çarpık ve sorunlarla doludur.

Bu ülkelerde tarım, sanayi ve ticaret hayatında işletmeler küçük ve gelişme için yatırım yapma gücünden uzaktır. Ülkede işsizlik diz boyu, nüfus artışı yüksek, istihdam olanakları yetersizdir. Siyasi iktidarlar zor durumdadır. Güçlü ülkelerin gölgesinde siyaset ve ticaret şekillenmektedir.  Halk tüm sorunlarının çözümünü devletten beklemekte, iktidarlarda sınırlı kaynakları ile sorunları çözmede çaresiz kalmaktadır. Kooperatifçiliğin sorunların çözümünde en önemli anahtar olduğu gerçeği tam anlamıyla görülmemekte ya da görülmek istenmemektedir.

Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler için kooperatifler neden önemlidir diye değerlendirecek olursak, öncelikle sıralayacağımız özellikler;

• Kooperatifler gelir düzeyi düşük, sermayeleri yetersiz insanları bir araya getirerek onlara ekonomik güç sağlarlar.
• İnsanlara sorunları birlikte çözme gücü verirler.
• Bireylere kendi işinin sahibi olma duygusunu hissettirirler.
• Kooperatiflerin şeffaflığı ortaklar arası güven sağlarlar.
• Kooperatifler faaliyet gösterdikleri alanda ortaklarının daha çok maddi menfaat sağlamasında etkili olurlar.
• Kooperatifler yatırımlar ile istihdam imkânı yaratırlar. 
• Yöredeki sosyal sorunlar karşısında kooperatifler çözüm için destek olurlar.
• Yereldeki kaynakların ekonomiye kazandırılmasında rol oynar, kullanarak ortaklarına ve yöre ekonomisine katkı sağlarlar.
• Özel sektörün yatırım yapmada çekindiği bölgelerde bile yatırımları ile yerel ekonominin kurtarıcısı rolünü üstlenirler.
• Yörede sorunların tartışılmasını, çözüm yolları üretilmesini kolaylaştırır. Demokratik yaşamın sağlıklı işlemesine fırsat yaratırlar.
• Kooperatiflerin gelişmek ve geleceğe güvenle bakabilmek için ortağına değer verir. Yöre ekonomisine zenginlik katarlar.
• Kooperatifler bulunduğu çevre ve doğaya duyarlıdırlar.

Aslında kooperatifçilik insanın özünde olan birlik ve beraberlik duygusunun uygulamaya geçmiş halidir. İnsanoğlunun dünyada var olduğundan beri gösterdiği toplumsal davranışın model haline gelmiş bir şeklidir. Kooperatifler insani değerlere önem veren yaratıcı ve yapıcı toplum önderlerinin kendisi gibi düşünen insanlarla birlikte yer aldığı çatıdır. Kooperatifçilik demokrasiye gerçekten inanan, insana ve çevreye duyarlı, toplumsal kalkınmayı yürekten isteyen bireylerin düşünce tarzıdır.

Bu nedenle geri kalmış ülkelerde ekonomik kalkınmayı kendi zenginliğine zenginlik katmak olduğunu düşünen, gelir adaletini bir tarafa bırakıp, bireysel menfaatini toplumsal menfaatten önde gören çevreler böyle bir modele soğuk bakarlar. Çünkü kooperatifler toplumsal kalkınmayı gelir adaleti içinde sağlayan modeldir. Bireylerin ekonomik ve siyasi hayatta birlikte ve eşit şartlarda etkin katılımını sağlayan yapılardır.

Günümüzde global kriz ile yaşanan sosyal çalkantılar ve ekonomik çöküşlerin sonrasında kooperatifleri yeniden gündeme taşıyan da bu özellikleridir. Halen bazı geri kalmış ülkeler kooperatifçiliğe kendi anladıkları pencereden baksalar da, kooperatifler gelişmiş ülkelerde bile yeniden krizden çıkış için dikkate alınan araç haline gelmiştir. Batan şirketlerin yatırımlarını ve zora giren bankaları kooperatifler almaya başlamışlardır. Kooperatifçiliğin neden önemli olduğu gerçeği yaşanan bu kriz döneminde de bir defa daha ortaya çıkmıştır.

Ülkemiz kooperatifçilik politikalarındaki uygulama geçmişi olarak geri kalmış ve gelişmekte olan birçok ülkeye benzemese de, uzun geçmişimize rağmen kooperatifçiliğimiz arzu edilen seviyede değildir. Başarılı kooperatifçilik uygulamalarımız olmuştur ve halen de başarılı kooperatiflerimiz vardır. Kooperatifçilikten gereği gibi istifade edilememektedir.

Ülkemizde halen yoksulluk küçümsenmeyecek düzeydedir. Halen kırsalda birçok alanda ve yörede yatırım ihtiyacı büyüktür. İzlenen ekonomik politikalar ile işsizlik ve birçok sosyal sorun çözülememiştir. Verilen her türlü destek ve teşvike rağmen özel sektör yatırımları ile geri kalmış yörelerde beklenen çözüm yaratılamamıştır. Geçmiş deneyimlerimiz de dikkate alınarak kooperatifçiliğin yarattığı fırsatların değerlendirilmesinde fayda vardır. Geri kalmış yörelerde kamu yatırımlarına ya da kooperatif yatırımlarına ihtiyaç vardır. Kooperatifler yatırımlarına ne kadar ihtiyacımız olduğu bir kez daha ortadadır.