Kredi kartında büyük ikramiye

Bankaların kredi kartı markaları birer birer çekilişler yapmaya başladı, yakında çekiliş yapmayan kredi kartı kalmayacak. Kimi kredi kartının büyük ikramiyesi ev, kimi kredi kartının ise lüks arabalar...

Altmışlı ve yetmişli yıllarda bankaların çekilişlerini anımsadım. Her yılbaşı yaklaştığında o zamanların reklam ortamlarını oluşturan gazeteler ve radyoda bankaların büyük ikramiye yarışlarına tanık olurduk. Yüzbinlerce lira ve apartman daireleri verilirdi. Toplumda henüz “apartman dairesi” kavramı yerleşmediği için insanlar “kat veriyor“ derlerdi. O zamanlar ikramiye olarak dağıtılmak üzere yapılmış ikramiye apartmanlar hala kimi yerlerde duruyor. Bir ikramiye apartmanında toplanmış çok sayıda şanslı kişi nasıl bir topluluk oluşturmuştur diye hep merak etmişimdir.

O yıllarda banka ikramiyelerinin küçük bir yerde nasıl bir toplumsal etki yarattığına İnebolu’da yeni banka şubeleri açıldığında tanık olmuştum. Bankaların genel çekilişleri dışında yeni bir şube açıldığında yalnızca o şubede hesap açanlar için çekilişleri olurdu. İkramiye genel çekiliş kadar büyük olmasa da küçük yerlerdeki insanları cezbedecek kadar iyi olurdu. 60 sonları ve 70 başlarında, İnebolu’ya yeni bir banka gelirdi ve açılacak şubede hesabı olanlar için çekiliş yapılacağı afişleri henüz hazırlanmakta olan banka camlarına asılırdı. Bu afişlerde “Her 100 liralık vadeli hesaba veya 200 liralık vadesiz hesaba bir kura numarası verilecektir. Bir kişiye 5 bin lira, 10 kişiye 500 lira ikramiye” gibi bilgiler yazardı. O zamanlar insanlar yalnızca varolan parasını harcadığı için bankalarda küçük-büyük tasarrufları olurdu. Bankanın açılacağı günlerde bir hareketlenme olurdu. Birçok kişi diğer bankalardaki hesaplarından paralarını çekip, yeni bankanın hesabına yatırıp çekilişte şanslarını artırmaya çalışırlardı. Küçük bir yer olduğu için bu durum diğer bankalar için can sıkıcı bir durum olurdu.

Altmışların sonlarında bu çekilişlerden birinden büyükbabamın küçük bir ikramiye kazandığını anımsarım. Bir akşam eve “bankadan ikramiye çıktı” diye çok sevinerek gelmişti.

Yanılmıyorsam 70’lerin ortalarındaydı, bankalar rekabet nedeniyle ikramiye dağıtma işini abartınca devlet bankaların ikramiye ve promosyon dağıtmasını yasaklamıştı.

Tarih tekerrür ediyor. 30 yıl sonra bankalar kredi kartı çekilişleriyle lotaryaya geri dönüyor. Bankalar bankacılık yapmalıdır, piyangocular piyangoculuk. Milli Piyango var, Loto var, Spor Toto var, onlar da kendi işlerini yapsınlar.

Ankara, 11 Ekim 2008