Küçük Hasan Paşa

Barbaros Hayrettin Paşa’nın küçük oğlu. Fas’ın Osmanlıda kalması için canla başla çalışan denizci komutanlarımızdan biri. Küçük denmesinin sebebi Barbaros’un Hasan adlı bir oğlu daha vardı. O yaşça büyük olduğu için ona Büyük, şimdi bahsedeceğimiz ise Küçük lakaplı Hasan Paşadır.

Cezayir Beylerbeyi iken 1571’de Divan-ı Hümayundan bir emir aldı. Fas Sultanının Türkiye sınırını geçtiği ve İspanyol keferesiyle ittifak yaptığı da bildirilir. Hasan Paşa’da emre mütakip sınırları korumak için 6000 Türk, 17000 Endülüslü Arap ile Fas Sultanının üzerine yürüdü.

Fas Sultanının Hassa alayı Komutanı Salih Kahya ise Türk olup, gerçekte Hasan Paşanın adamı idi. Hasan Paşadan aldığı emre göre davranıp, sürekli istihbarat aktarıyordu. Salih Kahya, Paşadan aldığı emirle Fas Kralı II. Muhammed’i öldürdü. Kafası ballanıp İstanbul’a gönderildi. Kanuni Sultan Süleyman, Fas Kralına çok kızıyordu. Nasıl olurda hristiyanlar ile bir olup Müslüman kanı akıtabiliyor anlayamıyordu.

Salih Kahya işini tamamladıktan sonra açığa çıkmış, dolayısıyla Osmanlı ülkesine kaçmıştı. Küçük Hasan Paşa ise VADİYYÜL BEND savaşında 45.000 kişilik Fas ordusu ile yenişememişti. İki tarafta ağır kayıplar verdi. (1558)

Hasan Paşa’nın Fas’da olduğunu öğrenen İspanya’nın Vahran Kalesi komutanı, 12.000 adamıyla kuzeyden sıkıştırmak istedi. Ancak cephane getiren 4 İspanyol kadırgası Osmanlının eline düşünce, büyük hayal kırıklığı yaşadılar. İspanyol Komutan, Mostanagem kalesini kuşattı. Hasan Paşa’nın geldiğini öğrenince kuşatmayı kaldırıp, meydan savaşı düzeni aldı. Ancak Yenilmez Barbaros’un oğlunu karşılarında gören İspanyol ordusundaki 12.000 Arap, tek silah atmadan çekilip gitti. Muharebenin kaderi de belli olmuştu. 5 Eylül 1558 MOSTANAGEM meydan muharebesinde Osmanlı önemli bir zafer elde etti. 12.000 İspanyol askerinin hepsi komutanları ile beraber savaş alanında öldü. Bu savaş tek bir İspanyol askerinin kurtulamaması ile meşhurdur.

Bu sırada tahtan çekilmiş, Granada El Hamra sarayında ölüm döşeğindeki Şarlken, durmadan Kuzey Afrika’yı soruyor, üzülmesinde kimse bir şey söylemiyordu.

Küçük Hasan Paşa, 3 Nisan 1563’de 16.000 Türk ve 12.000 yerli Arap ile İspanya’nın Fas’daki tek merkezi olan Vahran önlerine geldi. İmdada gelen bir İspanyol filosu da Tlomsen Sancak Beyi Rizeli Ali İskender Bey tarafından ele geçirilmişti. 1509’dan beri İspanyolların elinde bulunan Vahran kalesi 26 günlük şiddetli kuşatmadan sonra güçlü bir İspanyol armadasının geldiği haberi üzerine kaldırıldı. Kale alınamadan Osmanlı birlikleri çekildiler.

Küçük Hasan Paşa eyaletine dönerek İstanbul’a raporunu verdi. Sonraki zamanlarda İstanbul’a çağrılmıştır.