Kula'lı gazeteci ve yazar Evangelinos Misailidis...

Merhum hocamız Evangelinos Misailidis, an asıl Kulalı olup, 1820 senesi Martios 25’inde tevellüd itmiştir. İzmir’in Euaggeliki Sholisinde ikmali tahsil itdikden sonra meşhur Kairis’in derslerini dinlemek üzere Andros adasına gitmiş ise de o esnalarda mumaileyhin mektebi dağılmış olduğundan oradan Athinai’ye azimetle Ethnikon Panepistimion’a dahil olmuşdır.

Bir müddet tahsilden sonra Filadelfeias Sofronios Efendi kendisini Alaşehir mektepleri didaskaloslığına davet itmiştir. Biraz sonra İskenderiye Patriği Anthimos Efendi tarafından mezkur patriklik tercümanlığına davet ve daha sonra Sparta mektepleri didaskalosluğuna teayin (tayin) idilmiştir.

Bir müddet oradan geldikten sonra İzmir’e gelmiş ve Amaltheia Gazetası heyeti tahririyesine dahil olmışdır.

Evangelinos Misailidis Efendi biraz sonra İzmir’de bir matbaa künşad iderek “İrfanname” namında rumi-ül huruf ve turki-ül ibare bir eser neşr itmiştir. O esnada Misailidis Efendi noktalı hurufatı (harfler) dahi icat iderek türkçe lisanının rumca hurufatla daha mükemmel bir suretle yazılabilmesine muvaffak olmuşdur. Bil ahira “Mektebi Fünuni Şarkiye” namı ile bir resale-i (risale) mevkuta ve “Şark” namı ile de haftalık bir siasi (siyasi) gazete neşrine başlamıştır. Bu suretle Misailidis Efendi 10 sene kadar İzmir’de gazetacılık itmiş, ancak İzmir’in büyük yangın esnasında kendi matbaasıda yandığı cihetle bırakıp Stambol’a (İstanbul) gelmeye mecbur olmuştur.
Stambol’a gelir gelmez “Anatoli” namı ile elan intişar itmekde olan gazetasını teasis(tesis) idup mezkur gazetayı temam 40 sene idare itmişdir. 1855 senesinde yani gazetanın teesisinden 5 sene sonra Tahta Kalya’da (Tahtakale) Tameburacı hanında kain matbaasını teesis itmiş ve orada “Anatoli” gazetasından mada rumca olarak “Mikra Asia” (Küçük Asya) namında diğer bir gazeta ile Kokurikos nam mezah (mizah) gazetasını ve muhtelif cins ve meeldeb hayli kitaplar neşr eylemişdir.

Evangelinos Misailidis Efendi vazife-i tahriri bir an elden bırakmaksızın ve alemi matbuatda duhulinin 5 nci sene-i devriesini icraya hazırlandığı bir sırada hastalanmış ve 1890 senesi İanorios 3 nci günü irtihali darıdarı beka itmişdir.

Mumaileyhin dövlet ve millete karşı sebket iden hidamatı bergüzidesini takdiren Hükümet-i Osmaniye rütbe-i san-ı mütemayizinin tevcihi ve “Mecidiye” nişan-ı zişanının ihsanı ile kendisini taltif buyurduğu gibi Yunan Hükümeti dahi “Sotiros Hristou” nişanı ile sine-i sadakatını tezmin itmişdir.

Merhum hocamız Evangelinos Misailidis Efendinin tercüme-i hali mucmilan bundan ibaret ise de anın (onun) teesis ve 40 sene idare itdiği “Anatoli” gazetası ve tercüme ve teelif itdiği müteaddid kitapları ile Anatoli hemşehrilerimize karşı ifa itdiği hidamatı ber güzidenin nakl-ü vasfında her halde kalem azizdir. Yalınız şunu deyebilirizki Anatolimizin bu günki hali ekseriyetle merhum hocamızın ta İzmir’den başlayıp 50 sene devam itdiği telkinat ve tevikatının bir semere-i hasenesidir.

Bu iddiamız belki bazılarınca bir mübaleğa ad idilebilir. Lakin buni ufak bir misal pek güzel ispat idebilir. Şöyleki “Anatoli” Gazetasının iptidai teesisinde bu yane (yana) kadar olan abone defterleri bir kere gözden geçirilecek olursa görülecektir ki hiç bir abone olan pederin oğluda bu gazetaya abone olmakda devam itmemişdir. Buda “Anatoli” Gazetesini okuyan pederlerin mutlaka evladlarının terbiye ve tahsiline fazla bir ehemmiyet anlerin(onların) rumca, türkçe ve ya başka bir lisanda gazeta okuyacak dereceye gelmeleridir. Bu ise “Anatoli” Gazetesı içun bais-i şeref ve iftihar bir keyfiyetdir. Zira maksad-ı husul bulmuş oluyor.
Merhum hocamızın asar-ı mutenevaası arasında “Cefakar” kitabını ayrıca şayan-ı zikr add ideriz. Eser-i mezkur Vokkasios ve Viktor Oiggonin asar-ı meşhuresi sırasına katılacak derecede mühim ve Anatollilarımız içun elden bırakılmayacak derecede müfid bir kitaptır.

IORD I. LİMNİDİS

Seyreyle Dünyayı (Temaşa-i Dünya ve Cefakar-u Cefakeş) adlı Türkçe ikinci romanın da yazarı olan Kulalı Gazeteci Evangelinos Misailidis hakkındaki bu yazı Nevşehir Salnamesi 1914 adlı Karamanlıca kitaptan tarafımdan tercüme edilmiştir.

Fehmi DİNÇER
Ankara 2005