- Kategori
- Ekonomi - Finans
Küresel düzeyde kooperatif ekonomiler
“ Küresel düzeyde kooperatif varlıkları 20 trilyon US dolara, yıllık gelirleri de 3 trilyon US dolara ulaşmıştır”
“BMÖ- Sosyal ve ekonomik işler bölümü[1]” kooperatiflerin faaliyetleri ve çalışma alanları hakkında daha fazla bilgi edinebilmek için , kooperatiflerle ilgili küresel bir araştırma gerçekleştirdi [2].
BMÖ, sosyal ve ekonomik kalkınmada ve fakirliğin azaltılmasında,istihdam yaratılmasında ve toplumsal bütünleşmede kooperatiflerin katkısının önemli olduğunu kabul etmektedir.
Kalkınmanın bir paydaşı olarak kooperatif hareket, toplulukların özerkliğini teşvik etmede , insanlık onurunu yükseltmede ve kalkınmak için Milenyum Amaçlarına ulaşmada önemli bir sosyo-ekonomik aktördür.
Kalkınma ve sosyal politika için BMÖ-DAES birimi küresel bir kooperatif araştırması planlar. Araştırma, finansal hizmetler, tarım, kredi kooperatifleri, kamu ve sosyal hizmetler, vb.. kooperatifleri hakkında sektöriyel ve bölgesel düzeyde bilgileri kapsayan bir veri tabanı oluşturmayı amaçlamıştır.
Bilgiler, küresel düzeyde 145 ülkenin ilgili devlet kurumlarından ve kooperatif birliklerinden , toplanmıştır.
Her ülkedeki kooperatif sayıları, kooperatiflerin ortak/müşteri sayıları, istihdam ettiği insan sayısı, kooperatiflerin iş hacimleri (brüt yıllık gelirleri), ulusal düzeydeki aktif varlıkları gibi temel ekonomik göstergeler derlenerek analiz edilmişlerdir.
Küresel düzeydeki bu araştırma yardımı ile uluslararası toplum, topluluk ekonomilerinin canlandırılmasında ve sosyal dokularının güçlendirilmesinde , ekonominin merkezine insanın oturtulmasında katkıda bulunan kooperatifler hakkında ilginç bilgilere ulaşmıştır.
Araştırma, Rabobank’ın desteği ile Ağustos 2013- Mart 2014 zaman aralığında gerçekleştirilmiş, ilk bulguları Nisan 2014’de yayınlanmıştır[3]. Bir çok eksiklerine rağmen uluslararası düzeyde kooperatifler hakkında önemli bir veri tabanını oluşturmaktadır[4].
Özet İstatistikler- 145 ülke
2.6 Milyon Kooperatif 1 Milyar üye veya müşteriye sahip
Dünyanın tüm kıtalarındaki 145 ülkeden elde edilen bu bilgiler, kooperatifler hakkında toplanmış en kapsamlı veri tabanını oluşturmaktadır. Türünün ilk örneği olması nedeni ile kuşkusuz zaman içinde iyileştirmeler yapılacaktır. 1 milyardan fazla kooperatif ortağı ve müşterisi bulunmaktadır. Kooperatiflere üyelik/ortaklık başvuruları bireysel niteliktedir. Örneğin 65 milyon nüfuslu Fransa’da 147 milyon kooperatif ortağı bulunmaktadır. Yani Fransa’da bir kişi 2.25 adet kooperatife ortaktır. Ancak mevcut verilerden bir kişinin 1’den fazla kooperatife üyeliğinin ayrıntıları hakkında bilgiye ulaşmak pek mümkün değildir. Bununla beraber, bir ülkede kooperatiflerin gelişmişlik göstergesi olarak “kooperatif ortağı sayısı /ülke toplam nüfusu” ölçütü önemli bir göstergedir.
770,000 kooperatif ofislerinde ve satış yerlerinde 12.6 milyon işçi çalışıyor
Araştırmaya katılan kooperatiflerin ofislerinde veya satış yerlerinde 12.6 milyon işçi çalıştırıldığı saptanmıştır. Bu rakam Ekvator’un yetişkin nüfusunun biraz üstündedir ve dünya nüfusunun % 0.02 düzeyindedir. Ancak bu rakama Çin’deki 982 400 tarım kooperatiflerinde çalışanlar dahil değildir.
Kooperatif varlıkları 20 trilyon US dolara, yıllık gelirleri de 3 trilyon US dolara ulaşmıştır
Geçerli en son yıl süresince tüm kooperatiflerin dünya ölçeğindeki yıllık geliri 2.98 trilyon US dolarına ulaşmıştır. Bu gelir 19.6 trilyon US dolarlık aktif varlık yoluyla gerçekleştirilmiştir. Küresel düzeyde kooperatif gelirler birleştirildiğinde, Fransız ekonomisinden büyük, Almanya ekonomisinin ardından dünyanın 5. Ekonomisi konumundadır. Bununla birlikte kooperatifler genellikle yerel varlıkları sahiplenen ve çalıştıran işletmelerdir. Dünyada kooperatif ekonomisi ulusal gelirinin (GSYİH olarak) % 10’unun üstünde olan 4 ülke bulunmaktadır: Yeni Zelanda % 20, Hollanda % 18, Fransa % 18 ve Finlandiya % 14[5].
Faaliyet sektörlerine göre kooperatifler
Kooperatiflerin tüm sektörlerde temsil edildikleri küresel düzeyde vurgulanmıştır : bankacılık, sigortacılık, tarım, hizmetler, ticaret, emek kooperatifleri, konut, sağlık, eğitim ve sosyal.
Bölgesel ve küresel düzeyde kooperatifler
Kooperatifler hakkında ulusal düzeyde toplanan veriler, kıtalara ve bölgelere göre global tabloların hazırlanmasına olanak vermektedir. 8 bölge (Aşağısahra Afrikası, Asya, Karaibler, Avrupa, Latin Amerika Orta-Doğu ve Kuzey Afrika, Kuzey Amerika, Okyanusya) içinde üç bölge dikkati çekmektedir :
- Avrupa, kooperatif (356,4 bin) ve ortak(368 milyon) sayısı bakımından, Asya’nın ardından , ikinci sıradadır buna karşın, nüfusa göre ortak oranı % 45,55 ile oldukça yüksektir. Avrupa kooperatif istihdam (5 ,2 milyon) bakımından birinci, iş hacmi (yaklaşın 1,5 trilyon US doları) bakımından ikinci sıradadır.
- Asya, kooperatif (1, 9 milyon) ve ortak ( 484,1 milyon) sayısı bakımından 1. Kıtadır. İstihdam sayısı (4,3 milyon) bakımından ikinci, iş hacmi (653 milyar US dolar +) bakımından üçüncüdür.
- Kuzey Amerika, iş hacmi (744 milyar US dolar +) bakımından ikinci ve ortak sayısı ( 134,7 milyon) bakımından üçüncüdür.
Özetle küresel düzeyde kooperatiflerin ekonomideki etkinliğinin, 2008 krizinden bu yana hızla arttığı gözlemlenmektedir.
Kooperatifçi selamlarımla.
Dr. Ayhan ÇIKIN
Urla, 19 Haziran 2016
[1] DAES : Département des affaires économiques et sociales
[3] Bkz: Measuring the Size and Scope of the Cooperative Economy: Results of the 2014 Global Census on Co-operatives; For the United Nations Secretariat Department of Economic and Social Affairs Division for Social Policy and Development; April 2014. http://www.un.org/esa/socdev/documents/2014/coopsegm/grace.pdf
[4] Daha fazla bilgi için bkz: Dip not 3.