Küresel ve Ulusal Kooperatif İstatistiklerinin Önemi

Kooperatf istatistikleri gerek küresel ve gerekse ulusal düzeyde kooperatif hareketinin sosyal ve ekonomik yaşam içindeki yeri ve önemini ortaya koymak ve geleceğe yönelik planlar yapılması bakımından önemlidir. Kooperatif istatistikleri son yıllarda dünya kooperatifçilik hareketinin önem verdiği konuların başında yer almaktadır. Çünkü istatistikler kooperatiflerin büyüme, innavasyon, gelişme ve geleceğe yönelik proje, plan ve program çalışmaları için araştırma, eğitim, teknik yardım, planlama ve politika geliştirilmesi için gerekli verilerdir. Ayrıca küresel ve ulusal ölçekte sektörel değerlendirmelerin yapılabilmesi için bu verilere ihtiyaç vardır.

Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) kooperatiflerin global ölçekte yeri ve önemini ortaya koymak, uluslararası ekonomi platformlarında kooperatiflere neden önem verilmesi konusunda dünyaya mesaj vermek, kooperatiflerin hak ve menfaatlerini korumak ve savunmak amacıyla World Cooperative Monitor araştırmasına ve sonuçlarına büyük önem vermektedir. Bu gelişmeler çerçevesinde ulusal düzeyde kooperatif istatistiklerinin toplanması ve yayınlanması daha da önemli hale gelmiştir. Aslında ülkelerin bugüne kadar çeşitli şekillerde kooperatifler ile ilgili veriler toplamışlar, başta gelişmiş ülkeler olmak üzere birçok  ülke bu verileri toplamışlar, ülke ekonomilerinde kooperatiflerin sosyal ve ekonomik olarak yerini takip etmede ve vurgulamada kullanmışlardır. http://ica.coop/en/co-operative-facts-figures/global-co-operative-statistics 

Konunun üzücü yanı ülkemiz gibi bazı ülkelerde bu veriler toplanmasına rağmen sektörel olarak ekonomik ve sosyal olarak kullanımında gereken hassasiyet gösterilememiştir. Nitekim kooperatifler neredeyse ülkemizde ilk kurulduklarından beri ticaret kanunu çerçevesinde tutulan istatistikler çerçevesinde eski adı devlet istatistik enstitüsü yeni adı Türkiye istatistik kurumu, ticaret sicili tutan TOBB ve her genelkurul dönemlerindeki raporlamalar doğrultusunda ilgili bakanlıklar tarafından tutulmuşlardır. Hatta ilgli bakanlıklar zaman zaman konu ile ilgili istatistikleri yayınlamışlar ve kamuoyunu ve araştırmacıları bilgilendirmişlerdir. Ne yazık yayınlanan veriler araştırmacıları ve uzmanları bilgilendirmekte yetersiz kalmıştır. Ülke düzeyinde kooperatifler ile ile ilgili istihdam, ekonomik büyüklük, sosyal önem konusundaki sorulara yeterli cevaplar verilememiştir. Aradan geçen onca yıla rağmen bu konuda kooperatifler cephesinde de yeterli bilinç oluşamamış, kooperatifler kendi insiyatiflerinde bir araya gelerek bir veri tabanı oluşturamamışlar, konu daha çok ilgili bakanlıkların zorlamaları ile bir aşamaya gelmiş, kısacası gerekli sağlıklı bilgi akışı sağlanamamıştır.

ICA ülkelerdeki üye örgütlere her yıl duyurular yapmakta, bu ankete katılmalarını ve dünya kooperatifçilik hareketinin çalışmalarına küçük büyük tüm kooperatiflerden destek vermelerini beklemektedirler. Böylece dünya kooperatiflerinin ekonomik gücü ölçülmekte, 300 büyük kooperatifin hangileri belirlenmekte ve hangileri olduğu yayınlanmakta, ortaya çıkan veriler kooperatiflerin kendilerine olan güvenlerini artırmakta ve ilişkilerin  daha güvenli kurulması için bir fırsat yaratılmaktadır. Birçok ülke bu araştırmaya büyük destek verirken ülkemizden anket menüsüne türkçe menü eklenmesine rağmen beklenen destek hala verilememiştir. Bu konuda birkaç kooperatif dışında ilgi gösterilmemesi aslında üzücü bir tablodur. (http://www.euricse.eu/en/monitor/quest)

Eksiklerine rağmen bu konuda en sağlıklı veri tabanı ticaret sicili çerçevesinde oluşturulmuştur. Kooperatiflerin sektörlerine göre bir ölçüde meslek kuruluşu olan TOBB dar çerçevede de olsa yıllara göre iyi bir veri tabanı oluşturmuştur. Bu veri tabanının ulusal ve uluslararası istatistik veri talepleri dikkate alınarak daha geliştirilmesi mümkündür. TOBB’da dünya çerçeklerini dikkate alarak iş dünyasının bir parçası olan, üye olarak topa güç veren kooperatiflerin ulusal ve uluslararası ticaret dünyasındaki yeri ve önemine yakışır şekilde çözümler üretilmesine destek olmalıdır. G20 çerçevsinde B20 içinde etkin olarak yer alan kooperatifçilik hareketinin global ölçekte çözüm odaklı çabalarını çok iyi değerlendirmelidir.

Günümüzdeki bilgi akışı ve sosyal medya imkanları çerçevesinde kooperatifler istatistikler konusunda duyarlı olmak zorundadırlar. Kayıtlı  ekonominin öncüsü ve toplumsal menfaatlere öncelik vermesi gereken bir sosyo ekonomik hareket olarak bilgilendirme görevlerini en iyi şekilde yapmalıdırlar. Hareketin daha iyi tanıtımı ve toplumsal güvenin sağlanması açısından sağlıklı veri akışına destek olmalıdırlar. Bugün geldiğimiz noktada geçmişte kooperatiflere olan olumsuz yaklaşımın ve kötü propagandanın pan zehiri sağlıklı ve şeffaf bir bilgi akışıdır. Çamur at izi kalsın mantığı içinde yapılan kötü propagandanın önünü kesecek olan ortakları ve kamuyonunu bilgilendirici verilerin paylaşılmasıdır.

Bugün ICA tarafından Avrupa Kooperatifler ve Sosyal Girişimler Araştırma Enstitüsü (Euricse) aracılığı ile yaptırılan 2015 World Cooperatives Monitor araştırması her yıl ülkemiz içinde yapılması ve destek verilmesi gereken bir çalışmadır. Maden kooperatifçiliğe inanıyoruz, bu inanç içinde kooperatifçilik yapıyoruz. Madem şeffaflıktan korkmuyoruz ve sağlıklı bir veri tabanı oluşturarak daha çok güven kazanma arzusundayız. O zaman gerek ulusal gerekse dünya ölçeğindeki çalışmalara destek vermek zorundayız. Hele bugünkü haberleşme ve yayın araçları karşısında sesimiz duyulmuyor gibi mazeretlerimiz geçerli değildir. Gelecek yıllar kooperatiflerden daha çok bilgi ve görev istenecektir. Ortağın ve kamuoyunun gözlemleri ve talepleri daha da artacaktır.

ICA’nın üye olsun olmasın, ister küçük ister büyük dünyadaki tüm kooperatiflere açtığı araştırma katılım sayfasına destek vermemiz hiç de zor değildir. Böylesi katılımı kolay, maddi bir bağlılık ve zorlayıcı hüküm gerektirmeyen araştırmaya katılmayan kooperatiflerin ulusal zorlayıcı bir bilgi ağı oluşumu konusunda yaklaşımları samimi olmadığı gibi sürdürülebilir de olmayacaktır. Herşeyi devletten bekleme yerine kooperatiflerin bugüne kadar izledikleri yolu ve yöntemi gözden geçirmelerinde fayda vardır.

Kooperatifler için istatistikler hayati önem taşıyan bilgi kaynağıdır. Çünkü içinde bulunduğumuz yüzyılda kooperatifler çağın gerçeklerine ve ortaklarının talebine göre kendini yenilemek ve iş dünyası içinde güçlü bir duruş sergileme zorundadır.  İşte istatistikler kooperatiflerin sosyo ekonomik gücünü ortaya koyan aynalardır. Gerek ulusal gerekse küresel ölçekte geçmişi geleceğe taşıyan, geleceğe ışık tutan yolun köşe taşlarıdır. Bu nedenle istatistikleri sağlıklı olmayan ve veri tabanını oluşturmayan kooperatifçilik hareketi ile sağlıklı şekilde geleceğini kurgulamak hiçte kolay değildir.  Ulusal ve küresel düzeyde istatistiklere katkı vermek kooperatiflerin en önemli görevlerinden biridir.

ICA'nın küresel anketine bugüne kadar cevap veremeyen kooperatifler gelin öncelikle ICA’nın çağrısına kulak verin. ICA’ya  üye olun  ya da olmayın,  ister büyük ister küçük kooperatif olun 30 Nisan 2015 tarihine kadar ankete katılın. Aşağıdaki link aracılığı ile Dünya kooperatifçilik hareketinin World Cooperative Monitor araştırmasına katılın ve destek verin. http://survey.euricse.eu/index.php?sid=91227&lang=tr