Kuzinenin sıcaklığı

Kış ayları geldi çattı. Kazakları, eldivenleri, kaşkolları hazırladık. Hani çok üşüyeceğiz, berelerimizi, atkılarımızı takıp titreye titreye işe, okula gidip geleceğiz. Nerede... İzmir'de Ocak ayının ortasına yaklaşmışız, hava sıcaklığı 12 derece. Hala ceketlerle dolaşanlar var. Atkı, bereler kışın vazgeçilmezleri ya, illa da takacağız ama hava sıcak, terletiyorlar. Çantalarımıza tıkıştırmak zorunda kalıyoruz. Küresel ısınma diyorlar bilim adamları. Ne yani artık kar yağmayacak mı hiçbir yere? Burnu havuçlu, gözleri kömürlü kardan adamlar yapamayacaklar mı çocuklar? Çantalarını kızak yapıp kayamayacaklar mı?

70'li yıllarda Erzincan'dayız. Çok büyük bahçesi olan bir evde oturuyoruz. Tek katlı, iki oda, bir sofalı ahşap ağırlıklı bir bina evimiz. Sokağın köşesinde, bahçesinde meyva ağaçları en çok olan ve hatta bir havuzu bile bulunan mahallenin en güzel evi bizimki. Yaz aylarında, akşamsefaları, karanfiller, yediveren gülleri süslüyor bahçemizi. Blok taşlardan yapılma veranda benzeri balkonumuzda, mis kokulu çiçekler arasında çay içmenin zevkini bilen komşularımız, hemen hemen her akşamüstü bize geliyorlar. Bahçemizde sokak kedileri, komşunun tavukları, salyangozlar ile bir anne ve iki yavrusundan oluşan kirpi ailesi bile var. Babam ve ağabeyimin bahçemizin bir bölümünde yetiştirdiği hormonsuz, ilaçsız domates, salatalık, mısır, ayçiçeği, maydanoz ve soğanların tadını hala unutmadım.

Kış ayları çok sert geçerdi. Kar kalınlığı kent merkezinde bile yarım metreyi bulurdu. Yaz ayları ne kadar keyifliyse, kış ayları da o kadar eğlenceliydi biz çocuklar için. Kış koşullarının zorluğunu büyükler yaşardı. Sabah uykudan uyanıp da, bahçedeki ilk kar örtüsünü görünce, sevinçten deliye döner, neredeyse yalınayak sokağa çıkardık. Karların içinde yuvarlanmak, kartopu oynamak, çantalarımızı kızak yaparak kaymak, saçaklardaki buz sarkıtlarını koparıp yemek en büyük zevklerimizdi.

Dışardaki karın zevkini, evdeki kuzine sobamız tamamlardı. Sabah erkenden babam radyoyu açardı. "Süpürgesi yoncadan Eminem, gayet beli inceden" türküsünün enstrümantal müziğiyle açılırdı radyo programları. Biz evin çocukları da bu müzikle uyanırdık. Annem çoktan kalkmış, kuzine sobayı yakmış olurdu.

Odadaki çıra kokusu hemen geçmezdi, bugün bile bazen burnuma gelir o çıra kokusu. Kuzinenin üstünde çaydanlık kaynardı. Kahvaltılarımızı yapıp hemen okul yoluna düşerdik. Akşam üstü, karların içinde yuvarlana-debelene oyunlar oynayıp, yarı ıslak ve ellerimiz -ayaklarımız soğuktan morarmış bir halde eve geldiğimizde, bütün evi ısıtmış olan kuzinenin etrafına üşüşürdük. Sobanın üstündeki ocaklardan birinde sürekli -annemlerin soba kazanı dedikleri bir kazanda- su kaynardı.

Çamaşır ve banyo için gerekli sıcak su bu kazanda bulunurdu. Diğer ocaklarda yemekler ve çaydanlıklar yer alırdı. Fırınında, annem sürekli kekler, börekler pişirirdi. Patatesleri iyice yıkayıp, kabuklarıyla birlikte fırında pişirir yerdik. Şimdi o yöntemle pişirdikleri patateslere kumpir diyorlar. Akşamları kuzinenin üstünde mutlaka kestane pişirilir, mısır patlatılırdı. Annemin yıkayıp dışarı astığı çamaşırlar genellikle donardı ve onlar da soba borusuna takılmış olan kurutma telinin üstüne asılırdı. Böylece kuzinemiz, üstünde yemekleri ve çaydanlığı, fırınında börekleri, borusunda çamaşırları ile evin en önemli ve maharetli eşyası olma ünvanını hakederdi. Aynı zamanda ekonomimize en fazla katkıyı sağlayan eşyamızdı. Daha da önemlisi, aileyi etrafında toplayan, bir arada tutabilen bir özelliği vardı.

Bugün aynı işleri, değişik eşyalarla gerçekleştiriyoruz. Hepsi için ayrı enerji, ayrı yakıt harcıyoruz. Elektrikli sobalar ya da klimalar, tüplü ya da doğalgazlı ocaklar, şofbenler hayatımızı kolaylaştırmaya çalışıyor. Ama hiçbiri kuzinenin doğallığını, sıcaklığını veremiyor. Ne dışarda kar yağıyor, ne evde çıtır çıtır sesler çıkararak kuzine yanıyor. Ben çocukluğumu özlüyorum, bugünkü çocuklara da üzülüyorum.