Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

04 Mayıs '11

 
Kategori
Müzik
 

Ladino şarkılarının barışçıl sesi; Yasmin Levy

Ladino şarkılarının barışçıl sesi; Yasmin Levy
 

Bir gemiye binip de topraklarını bırakan seslerdir Ladino... 

göçün göçerttiği allığını kaybetmiş avurtlardadır. yok olmaya yüz tutmuş bir çığlıktır. bir baba kız düetidir Levy'nin sahnesinde iki evren arası. flamenco'ya çöl rüzgarının değdiği insanlık halidir. esmer bir arap kızıdır. kızgın bir demir teridir. yakar.. Dildir, bilmeyen yüreği bile sızlatabilen ve şarkılarda yaşayan. 

500 yılı aşkın bir süredir sadece şarkılarda yaşayan Ladino dilinin can kurtaranlarından en önemlisi, yanı başında dokuz yılımı geçirdiğim ve ben ancak mezun olduktan sonra inşa edilen konser kompleksi TİM'in içinde beklemekte olduğumuz Yasmin Levy'nin babası Yithzak Levy'dir. Hayatını 15. yüzyıla kadar İspanya ve Portekiz'de yaşayan museviler diğer bir adıyla Sefarad Yahudiler'in müziğini ve dilini korumaya adamış olan Yitzhak Levy Türkiye'de doğmuş. Hem müzisyenlik hem de koro şefliği yapan Yitzhak kızına bırakabileceği en güzel miraslardan birini, sesini ve halkının şarkılarını bırakmış. Dünya müziklerinin her birini ayrı ayrı altından kefelere koyuyor olsam da ne yalan diyeyim, Ladino şarkılarına gelince iş, içimde kontrol edemediğim bir merak ve sürüklenme başlar. Dilin ve kültürün de aynı özelliklere sahip olmasından mı bilmem, Yasmin'in sesinin yanıklığından mı - onu da bilmiyorum- ama Sefarad Ladino şarkıları benim aklımın köşesinde devamlı çalan listeye girmiş ve orada kalacaktır. 

1975 yılında bu dönme dolaba Kudüs'te küçük bir kasaba olan Bakka'da gözlerini açan Yasmin Levy küçük yaşta piyano çalmaya başlamış ve onsekiz yaşına kadar da müziği profeyonel olarak yapacağını düşünmemiş, ta ki yirmi yaşında ciddi ciddi bu şarkı söyleme işine girişip kendisi de bir müzisyen olan annesinin bir konserinde konuk şarkıcı olarak şarkı söyledikten sonra Yasmin'in türküsü durmamış. Dünya müziğinin en önemli sahnelerinden biri olan WOMEX 2002'de (The World Music Expo) sesindeki büyüyle uluslararası arenada ses getirdikten sonra Yasmin Levy'nin profesyonel müzik kariyeri başlamış olur. İlk albümü Yasmin & Romance'de ciddi Türk ezgilerinin etkisi bulunmasının sebebi de babasının Türkiye'de - Manisa'da doğmuş ve harmanına bu topraklardan uzun yıllar İsrail devleti kurulana kadar toz katmış olmasıdır. İsrail kurulduktan sonra İsrail devlet radyosuna Ladino şarkılarından sorumlu kişi olarak atanan Yitzhak Levy Ladino şarkıları üzerine bir çok kitap yapar, ve şu an yaşamakta olan bir çok ses kaydı gerçekleştirir. Babasını bir yaşındayken kaybeden Yasmin'e ise yıllar öncesinde yapılmış bir plak kaydından gelen tozlu sese eşlik etmek, ve o özverili hayatın amacına ulaşması için aynı yolda devam etmek düşer...Önce baskın Türk ezgileri içeren Ladino albümü Yasmin & Romance, sonrasında ise Flamenko etkileri içeren ikinci albümü La Juderia'yı çıkarır. Sonrasında tekrar Ladino köklerine bir dönüş yapan Levy, üçüncü albümü -dünya kasabası anlamına gelen- Mano Suave'yi çıkartır. Albümün isminden de anlaşılacağı üzerine dünya kokan bir albümdür bu; İran'dan, Türkiye'den, Azerbaycan'dan, Yunanistan'dan, Paraguay'dan, İsrail'den, İspanya'dan kısaca dünyanın bir çok köşesinden önemli müzisyenlerle çalışır Yasmin Levy bu albümde. 

Dilini bilmediğiniz halde Yasmin'in müziğinin bu kadar etkileyici oluşu Yasmin'in dünya barışına inanan ve aynı sahnede normal arenaları tenzih eden, müziğin barışçıl kokusuyla farklılıkları bir araya getirip, onları bakırdan sesiyle özene bezene harmanlayabilmesinden ileri gelir. Eylül 2008'de İngiltere menşeyli bir sivil toplum kuruluşu olan Barış'ın Çocukları'nın iyi niyet elçisi seçilen Yasmin Levy, şu an halen senede iki kez orta doğudaki çatışmalarda büyümeye çalışan savaşkan tarafların çocuklarına kendi müziğini anlatır, müzikle hayallerine ulaşabileceklerinden bahseder. Anlayacağınız, Yasmin'in o etkileyici sesi harmoniyi savunur son nefesine kadar...Ve dünyanın tüm çocuklarına, aynı şarkıda hem Yahudi, hem Arap, hem Türk hem de Ermeni ezgilerinin olabileceğini gösterir. Müzik dediğimiz, gerçeğin ve mümkünatın yansımasıysa şayet - ki tüm kalbimle inanıyorum bu gerçeğe- Levy'nin müziği barış doludur... 

İstanbul TİM'de vermiş olduğu konserde bir çok Türkçe cümleyi tamamen öğrenmiş olması, seyirciyie tam anlamıyla "sizinleyim, buradayım ve sizdenim" demesi, ve hatta bir Türk anonimi olan "Aman yolla İstanbul'a yolla"yı karnı burnunda haliyle, doğumdan önce son konseri olmasına rağmen göbek ata ata söylemesi Yasmin Levy'nin sadece müziğiyle değil, dünyaya bakış açısıyla da fark yarattığını gösterdi biz dinleyenlere. Çok sesli bir dünyanın tam ortasında yer alan bizleri bu harmoninin tadını çıkarmaya, Ladino'nun o kainat kokan notalarına, Yasmin'in göç kokan rüzgarlı sesine bırakıyorum... 

http://hil-alem.blogspot.com/2011/05/ladino-sarklarnn-barscl-sesi-yasmin.html 

Albümleri: 

2004: Romance & Yasmin 

2005: La Judería 

2006: Live at the Tower of David, Jerusalem 

2007: Mano Suave 

2009: Sentir 

http://www.yasminlevy.net/ 

hil'alem 

 
Toplam blog
: 9
: 918
Kayıt tarihi
: 09.03.11
 
 

Darüşşafaka Mezunu. Marmara Üniversitesi Almanca İşletme bölümünü bitirdi. Şu an Pazarlama İletişimi..