Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

10 Şubat '09

     
    Kategori
    Dilbilim
     

    Lazuri Alboni / Laz Alfabesi*

    Lazuri Alboni / Laz Alfabesi*
     

    1920'lerde Sovyetler Birliği'nde Lazca olarak yayınlanan "Mç'ita Muru3xi" ("Kızıl Yıldız")


    Lazuri nenaşi albonis 35 bonca uğun. Hentepeşi doloxe 5 bonca nenoni do 30 boncati uneneli ren. a, e, i, o do u nenoni boncape do b, c, ç, ç’, d, e, f, g, ğ, h, x, i, j, k, k’, q, 1, m, o, p, p’, r, s, ş, t, t’, u, v, y, z, z’, 3, 3’ uneneli boncape renan.


    Lazcada 35 harf vardır. 5'i sesli, 30'u da sessizdir.


    Boncape / Harfler


    A a: a


    Albonişi ma-l-ani bonca ren do Turkuli nenaşi a steri itkven.


    Alfabenin 1. Harfidir. Türkçedeki a gibi söylenir.


    ağani (yeni)

    ali (boyun)

    ant’ama (şeftali)

    ank’esi (olta)

    ağnemordale (delikanlı)


    B b: b


    Albonişi ma-2-ani bonca ren do Turkuli nenaşi b steri itkven.


    Alfabenin 2. Harfidir ve Türkçe'deki b gibi söylenir.


    badi (ihtiyar adam)

    bandara (bayrak)

    bjoli (dut)

    bulek’i (turp)


    C c: j


    Albonişi ma-3-ani bonca ren do Turkuli nenaşi c steri itkven.


    Alfabenin 3. Harfidir ve Türkçe'deki c gibi söylenir.


    ca (ağaç)

    cğat’a (mavi)

    cori (katır)

    cipi (kalem)

    coxo (isim)


    Ç ç: C


    Albonişi ma-4-ani bonca ren do Turkuli nenaşi ç steri itkven.


    Alfabenin 4. harfidir ve Türkçe'deki ç gibi söylenir.


    çala (saman)

    çilambre (gözyaşı)

    çkari (sıfır)

    çkvadoçkva (farklı)


    Ç’ ç’: W


    Albonişi ma-5-ani bonca ren do mç’ipe ren. Turkuli nenas ç’ va uğun.


    Alfabenin 5. harfidir ve yumuşaktır. Türkçe'de ç’ yoktur.


    ç’aba (salkım)

    ç’ara (yazı),

    ç’ami (ilaç)

    ç’umani (sabah)


    D d: d


    Albonişi ma-6-ani bonca ren do Turkuli nenaşi d steri itkven.


    Alfabenin 6. Harfidir ve Türkçe'deki d gibi söylenir.


    da (kızkardeş)

    do (ve)

    dobadona (yurt)

    dudira (kule)


    E e: e

    Albonişi ma-7-ani bonca ren do Turkuli nenaşi e steri itkven.


    Alfabenin 7. harfidir ve Türkçe'deki e gibi söylenir.


    eçi (yirmi)

    eçidovit (otuz)

    emti (yokuş)

    eçkinu (yaratmak)


    F f: F

    Albonişi ma-8-ani bonca ren do Turkuli nenaşi f steri itkven.


    Alfabenin 8. harfidir ve Türkçe'deki f gibi söylenir.


    fara (defa)

    feli (kabak)

    feluk’a (kayık)

    fila (dilim)


    G g: g

    Albonişi ma-9-ani bonca ren do Turkuli nenaşi g steri itkven.


    Alfabenin 9. harfidir ve Türkçe'deki g gibi söylenir.

    guroni (cesur)

    gverdi (yarı/m)

    gyari (yemek)

    gyulva (batı)


    Ğ ğ: R


    Albonişi ma-10-ani bonca ren do Turkuli nenaşi ğ steri itkven.


    Alfabenin 10. harfidir ve Türkçe'deki ğ gibi söylenir.

    ğali (ırmak)

    ğormoti (tanrı)

    ğoman (dün)

    ğura (ölüm)


    H h: h


    Albonişi ma-11-ani bonca ren do Turkuli nenaşi h steri itkven.


    Alfabenin 11. harfidir ve Türkçe'deki h gibi söylenir.


    handğa (bugün)

    ha3’i (şimdi)

    han3’o (bu yıl)

    heşo (öyle)


    X x: x


    Albonişi ma-12-ani bonca ren do Arabuli na ren "mahmur" şi h steri itkven.


    Alfabenin 12. harfidir ve Arapça olan " mahmur "un h si gibi söylenir.


    xaçka (kültür)

    xark’i (yabancı)

    xerxi (testere)

    xura (vücut)


    İ i: i


    Albonişi ma-13-ani bonca ren do Turkuli nenaşi i steri itkven.


    Alfabenin 13. harfidir ve Türkçe'deki i gibi söylenir.


    ixi (rüzgâr)

    ili (kemik)

    ineri (buz)

    ini (soğuk)


    J j: J


    Albonişi ma-l4-ani bonca ren do Turkuli nenaşi j steri itkven.


    Alfabenin 14. harfidir ve Türkçe'deki j gibi söylenir.

    jangeri (paslı)

    jilentuna (kuzey)

    jin (üst)

    jurneçi (kırk)


    K k: q


    Albonişi ma-15-ani bonca ren. Mçxu ren do Turkuli nenaşi k steri itkven.


    Alfabenin 15.harfidir ve kalındır ve Türkçe'deki k gibi söylenir.


    kalamani (çarık)

    kapça (hamsi)

    kçe (beyaz)

    kçini (yaşlı kadın)


    K’ k’: k


    Albonişi ma-16-ani bonca ren do mç’ipe ren. Turkuli nenas k’ va uğun.


    Alfabenin 16. Harfidir ve yumuşaktır. Türkçe'de k’ yoktur.


    k’ak’ali (tane)

    k’inci (kuş)

    k’oli (çekirge)

    k’vazali (sol)


    Q q: y


    Albonişi ma-17-ani bonca ren do xvala Xopas ixmaren. Turkuli nenas q va uğun. Arabuli nenaşi " kaaf " steri itkven.


    Alfabenin 17. harfidir ve yalnızca Hopa'da kullanılır. Türkçe'de q yoktur. Arapça'daki " kaaf "gibi söylenir.


    qali (boyun)

    qini (soğuk)

    qomuri (erik)

    qoropa (sevgi)


    L l: l


    Albonişi ma-18-ani bonca ren do Turkuli nenaşi l steri itkven.


    Alfabenin 18. harfidir ve Türkçe'deki 1 gibi söylenir.


    lemşi (iğne)

    lu (lahana),

    leri (sarımsak)

    luği (incir)


    M m: m


    Albonişi ma-19-ani bonca ren do Turkuli nenaşi m steri itkven.


    Alfabenin 19. harfidir ve Türkçe'deki m gibi söylenir.


    ma (ben)

    maxaçkale (çiftçi)

    mara (ama)

    marz’gvani (sağ)

    N n: n


    Albonişi ma-20-ani bonca ren do Turkuli nenaşi n steri itkven.


    Alfabenin 20. harfidir ve Türkçe'deki n gibi söylenir.


    nana (anne)

    nena (dil)

    noderi (imece)

    noğari (şehirli)


    O o: o


    Albonişi ma-21-ani bonca ren do Turkuli nenaşi o steri itkven.


    Alfabenin 21. harfidir ve Türkçe'deki o gibi söylenir.


    oxorale (evcil)

    okro (altın)

    omuri (erik)

    oropa (sevgi)


    P p: f


    Albonişi ma-22-ani bonca ren do Turkuli nenaşi p steri itkven.


    Alfabenin 22. harfidir ve Türkçe'deki p gibi söylenir.


    parpali (kelebek)

    pimpili (sakal)

    porça (gömlek)

    puci (inek)


    P’ p’: p


    Albonişi ma-23-ani ren do mç’ipe ren.Turkuli nenas p’ va uğun.


    Alfabenin 23. harfidir ve incedir. Türkçe'de p’ yoktur.


    p’ap’uli (dede)

    p’ep’eri (biber)

    p’ula (bulut)

    p’ilili (kaval)


    R r: r


    Albonişi ma-24-ani bonca ren do Turkuli nenaşi r steri itkven.


    Alfabenin 24. harfidir ve Türkçe'deki r gibi söylenir.


    ragi (tuzak)

    rdala (büyüme)

    ren (... dır)

    ret (... siniz)


    S s: s


    Albonişi ma-25-ani bonca ren do Turkuli nenaşi s steri itkven.


    Alfabenin 25. harfidir ve Türkçe'deki s gibi söylenir.


    skidala (hayat)

    si (sen)

    sva (yer)

    svara (kitap)

    Ş ş: S


    Albonişi ma-26-ani bonca ren do Turkuli nenaşi ş steri itkven.


    Alfabenin 26. harfidir ve Türkçe'deki ş gibi söylenir.


    şka (bel)

    şura (koku)

    şuvi (ıslak)

    şvaci (nefes)


    T t: T

    Albonişi ma-27-ani bonca ren do Turkuli nenaşi t steri itkven.


    Alfabenin 27. harfidir ve Türkçe'deki t gibi söylenir.


    te (ışık)

    ti (baş)

    tipi (ot)

    topuri (bal)


    T’ t’: t

    Albonişi ma-28-ani bonca ren do mç’ipe ren. Turkuli nenas t’ va uğun.


    Alfabenin 28. harfidir ve incedir. Türkçe'de t’ yoktur.


    T’amt’ra (Trabzon)

    t’k’ebi (deri)

    t’k’ubi (ikiz)

    t’oba (göl)


    U u: u

    Albonişi ma-29-ani bonca ren do Turkuli nenaşi u steri itkven.


    Alfabenin 29. Türkçe'deki u gibi söylenir.


    uci (kulak)

    udulyeli (işsiz)

    uoxore (evsiz)

    upi (ter)


    V v: v


    Albonişi ma-30-ani bonca ren do Turkuli nenaşi v steri itkven.


    Alfabenin 30. harfidir ve Türkçe'deki v gibi söylenir.


    vana (veya)


    var (hayır)

    vaşa (asla)

    vava (göl)


    Y y: W


    Albonişi ma-31-ani bonca ren do Turkuli nenaşi y steri itkven.


    Alfabenin 31. harfidir Türkçe'deki y gibi söylenir.


    yali (ayna)

    yano (geç)

    yeli (açelya)

    yulva (doğu)


    Z z: z

    Albonişi ma-32-ani bonca ren do Turkuli nenaşi z steri itkven.


    Alfabenin 32. harfidir ve Türkçe'deki z gibi söylenir.


    zeni (düzlük)

    zeri (ezilmiş)

    zomini (sıvı)

    zuğap’ici (sahil)

    Z’ z’: Z

    Albonişi ma-33-ani bonca d do z şi ok’ont’aleri bonca ren do dz steri itkven. Turkuli nenas ham ok’ont’aleri bonca va uğun

    Alfabenin 33.harfidir. d ve z nin birleşik harfidir ve dz gibi söylenir. Türkçe'de bu harf yoktur.

    z’abuni (hasta)

    z’enuri (sincap)

    z’irom (görüyorsun)

    z’iru (gördü)

    3 3: c

    Albonişi ma-34-ani bonca ren. t do s şi ok’ont’aleri bonca ren do ts steri itkven. Turkuli nenas ham ok’ont’ aleri bonca va uğun.

    Alfabenin 34. harfidir. t ve s nin birleşik harfidir ve ts gibi söylenir. Türkçe'de bu birleşik harf yoktur.

    3a (gökyüzü)

    3an3a (çanta)

    3xeni (at)

    3xenoni (atlı)

    3’ 3’: w

    Albonişi ma-35-ani bonca ren. Mç’ipe 3 ren do 3 (ts) şi t mç’ipe itkven. Turkuli nenas ham bonca va uğun.

    Alfabenin 35. harfidir. İnce 3 dir ve 3 (ts) nin t si ince söylenir. Türkçe'de bu harf yoktur.

    3’ana (yıl)

    3’oxle (önce)

    3’ori (düz)

    3’ups (emiyor)

    (*) Ali İhsan Aksamaz, “Mjora”, Sayı 1, Çiviyazıları, İstanbul, 2000.

     
    Toplam blog
    : 1
    : 1338
    Kayıt tarihi
    : 03.02.09
     
     

    24 Ocak 1959 tarihinde İstanbul- Nişantaşı SSK’da doğdum. İlk ve Orta öğrenimimi İstanbul’da tamamla..