Leonardo da Vinci, son yemek, İsa, Yahuda

Leonardo da Vinci 'Son Akşam Yemeği' isimli resmini yapmayı düşündüğünde başrol karakterlerini modellemede güçlük çekmiştir... 

İYİ'yi İsa'nın bedeninde, KÖTÜ'yü de İsa'nın arkadaşı olan ve son akşam yemeğinde ona ihanet etmeye karar veren Yahuda'nın bedeninde tasvir etmeliydi... Resmi yarım bırakarak bu iki kişiye model olarak kullanabileceği birilerini aramaya başladı.. 

Bir gün bir klise korosunun verdiği konser sırasında korodakilerden birinin İsa tasvirine çok uyduğunu fark etti... Onu poz vermesi için atölyesine davet etti, sayısız taslak ve eskiz çizerek iyinin yüzü İSA için yeteri kadar malzeme biriktirdi… 

Aradan 3 yıl geçti. 'Son Akşam Yemeği' neredeyse tamamlanmıştı, ancak Leonardo da Vinci henüz Yahuda için kullanacağı modeli bulamamıştı... Leonardo'nun çalıştığı kilisenin kardinali resmi bir an önce bitirmesi için onu sıkıştırmaya başlamıştı.. 

Günlerce aradıktan sonra Leonardo vaktinden önce yaşlanmış genç bir adam buldu... Paçavralar içindeki bu adam sarhoşluktan kaldırım kenarında sızıp kalmıştı... 

Leonardo yardımcılarına adamı kiliseye taşımalarını söyledi; çünkü artık taslak çizerek zaman kaybetmek istemiyordu... Kiliseye varınca yardımcılar adamı ayağa diktiler.

Zavallı adam hiçbir şeyin farkında değildi. Leonardo adamın yüzünde görülen inançsızlığı, günahı, bencilliği resme geçiriyordu… 

Leonardo işini bitirdiğinde, sarhoşluğun etkisinden kurtulmuş olan berduş, gözlerini açtı ve bu harika duvar resmini gördü. 

Şaşkınlık ve hüzün dolu bir sesle şöyle dedi: 'Ben bu resmi daha önce gördüm' 

'Ne zaman?' diye sordu Leonardo da Vinci; o da şaşırmıştı. 

'Üç yıl önce' dedi adam, Elimde avucumda olanı ve kendimi kaybetmeden önce. O sıralarda bir koroda şarkı söylüyordum; pek çok hayalim vardı, bir ressam beni İsa'nın yüzü için modellik yapmaya ikna etmişti. Tıpkı buradaki İsa gibi çizmişti'... 

İYİ ve KÖTÜNÜN YÜZÜ AYNIDIR... Her şey insanın yolunu açan ve kesen zamana (kadere) bağlıdır...

(Paulo Coelho'dan) (hikâyenin Leonardo da Vinci'ye bağlanması bana kurgu gibi geldi; benimkisi sezgisel bir biliş tabi ki)

***

Bana göre tam gerçeği ya da gerçeğin tamını yakalamak zaten olası değildir. Bu yüzden de gerçeğin iki değil sonsuz yüzü olduğu da söylenebilir. Bir fotoğraf çekimi bile saniyenin on binde birlik gerçeği olabilmektedir. Yani bir fotoğraf makinesiyle bile aynı gerçeğin bir saniyede on bin ayrı yüzünü tespit edebiliriz. Tabi buradaki gerçek kapsamı iyi ve kötü olarak sınıflandırılmış birer genelleme olduğundan onu sadece iki niteliğinin genel kavramlı iki soyut yüzüyle ifade edebiliriz . Ancak geçilen yazıda bu doğru aynı zamanda tam kaderci bir yaklaşımla verilmektedir. Hatta Sayın Başbakan R.T. Erdoğan’ınkinden bile daha koyu bir kaderciliktir. O hiç olmazsa kötü kaderi insanın ve tüm hayatın değil, maden işçiliğinin doğal bir unsuru gibi göstermeye çalışmıştı. 

Bence sonu şöyle bitirilmeliydi: 

“İYİ ve KÖTÜNÜN YÜZÜ AYNIDIR... İyi yüzlü kalmak için her şey insanın yoluna çıkanlara karşı takındığı güzel tavır ve onlarla ne gibi iyilikler yapmak istediğine bağlıdır…” 

Kader denen şey insanı dertten derde çalabilir; öldürmez de işkence çektirebilir; ancak hiçbir kader başka kaderlerin kötülüğüyle işbirliği yapmadan sahibini kötü yüzlü yapamaz. Yani insan tek başına asla kötü olamaz. Kaderin insanı kötü yapabilmesi bu yüzden kişinin yoluna çıkan kötü kaderlere karşı takındığı bir tavır tercihinin sonucudur.  Bunun ayrıcalıklı bir durumu vardır ki o da kişinin daha doğar doğmaz ya da erken çocuklukta kötülüğün elinde kalmasıdır; yani kötülüğün eğitimiyle bilinçlendirilmiş bir kaderi olmasıdır. Bu durumda bile kaderine isyan edebilen insan aklı kuşkucu ve sorgucu özeleştirel vicdanıyla kendine iyilikten bir yüz gerçeği yapabilir. 

Açıklayıcı ve tamamlayıcı harika bir blog yazısı. Hadi gidip okuyalım: 

http://blog.milliyet.com.tr/Iki_kutupla_iki_istikamete/Blog/?BlogNo=248373

Sevgilerle,
Muharrem Soyek