Liderliğin altıncı penceresi: Sistem liderliği

(Systems Leadership)

Bir müddet ara verdiğim Liderlik Yazı Dizisine bayramdan sonra yeniden devem etmek istedim. Hatırlayacaksınız, bu sütunlarda Ekim ayı boyunca Liderliğe beş ayrı pencereden bakmıştık:

Toplam Kalite Liderliği

Hizmetkar Liderlik

Etkin Liderlik

Tasarımcı Liderlik

Uzman Liderlik

Şimde altıncı penceremizden devam edelim: Sistem Liderliği

“Sistem Liderliği”, klasik yönetim anlayışındaki planlama, kontrol, yön gösterme, organize etme fonksiyonlarını mevcut sistemi koruyacak şekilde ele alan geleneksel yönetim anlayışına “sorgulama” yöntemlerinin entegre edilmesiyle ortaya çıkan liderlik tarzıdır.

Sistem Liderliği tarzının özellikleri:

Soru sorma ve eleştirel düşünme
Eksik ve zayıf yönleri görme rolü oynama
Sıkı denetleme ve kontrol, kural ve prosedürlerin uygulanması
Kutu Yaklaşımı (box approach): İyi tanımlanmış sınırlar içerisinde davranışları ve sonuçları kontrol eden kurallar, sistemler, prosedürler ve değerler bütünü.
Sistemin devamlılığını sağlama ve sistemi koruma
Otoriteye bağlılığı ve grup içi sıkı dayanışmayı vurgulama
Objektif gözlem, araştırma ve bilgi toplama gücü
Kontrol gücü: Rakamlarla denetim, bütçe kontrolleri..
Tahmin gücü: Modelleme ve senaryo kurma

Sistem Liderliğinin Boyutları

Kriz Yönetimi

Sistem Kurma ve İşletme

Rakip Analizi

Risk Yönetimi

Eleştirel Düşünme

Strateji ve Planlama

Sorgulama

Hiyerarşik Denetim ve Kontrol

Adaptasyon

İstihbarat ve Gözlem

Yapılandırma ve Kutu Yaklaşımı

Senaryo Kurma

Prosedürler ve Yazılı Süreçler

HAMİD İLKESİ

Hesap

Ayrıntı

Mantık

İhtiyat

Denge

Kriz Yönetimi

• Alışılagelmemiş uygulamalar yapın:

– Yepyeni bir katma değer oluşturma dönemi başlatın.

– Eğitime ve reklama yatırım yapın.

– Morali ve motivasyonu yüksek tutun.

• Likiditeyi arttırın.

• Daha verimli çalışın ve stokları azaltın.

• İndirim, promosyon, vadeli satışa başvurun.

• Downsizing ve işten çıkarmada çok dikkatli olun.

– Geride Kalan Sendromu

SWOT Analizi (KZFT Analizi)

Sıdıka Hanım’ın iş hyatında kullandığı yöntemlerden birisi de SWOT Analizi veya KZFT Analizi. SWOT harfleri strengths-weaknesses-oppurtunities-threats kelimelerinin baş harfleri. Türkçeye uyarlarsak, KZFT harfleri kuvvetli yönler-zayıf yönler-fırsatlar- tehditler kelimelerinin baş harfleri. Sevim Hanım bu analizin işletmeler için çok önemli olduğunu ve firma için bir stratejik harita işlevi gördüğünü söylüyor. Sevim hanım bu analizin yapılışını şöyle açıklıyor:

İşletme dışı analiz ile endüstri alanındaki, genel ekonomideki, teknolojideki, sosyal yaşamdaki, dünyadaki, iş hayatındaki tüm değişmeler ve gelişmeler incelenip bunun işletme üzerindeki etkisi incelenir. Bu analize “çevre analizi” denir. Çevre analizi üç düzeyde yapılır:

a) Dünyadaki gelişmeler

b) Türkiye’deki gelişmeler

c) Sektördeki gelişmeler

Bu gelişmeler incelendikten sonra firma için en önemli fırsatlar ve tehditler belirlenir. Örneğin gelecek yıl, firmamız için en önemli beş tehdit unsuru nelerdir? Önümüzdeki en önemli beş fırsat nelerdir? Önümüzdeki tehditleri nasıl fırsatlara çevirebiliriz?

İşletme içi analiz ile işletmenin zayıf ya da kuvvetli yönleri belirlenir. Bu çalışmaya “iç bünye analizi” denir. Bizim firma olarak en zayıf beş yönümüz nelerdir? Bu konularda neler yapabiliriz? Firmamızın en güçlü yönleri nelerdir? Stratejilerimizi bu güçlü yönler üzerine nasıl şekillendirebiliriz?

Sistemci Yaklaşım

Sistemci Yaklaşım biyolog Von Bertalanffy'nin 1920' lerde başlattığı "Genel Sistem Teorisi" nden kaynaklanmaktadır. Genel Sistem Teorisi, her türlü sisteme uygulanabilecek genel ilke ve prensipleri bulmayı ve geliştirmeyi amaçlayan disiplinlerarası matematiksel bir çalışma alanıdır. Başka bir deyişle, Biyoloji, Matematik, Fizyoloji, Ekonomi gibi bilim dallarının birleşiminden oluşan ve özellikle örgütsel gelişme konularına uygulanabilecek ilke ve teorileri geliştirmek Genel Sistem Teorisinin ilk amacı olmuştur. Sıdıka Hanım, belirli bir olaya yaklaşırken sistem yaklaşımı içerisinde şu soruların sorulması gerektiğini söylüyor ve muhasebe departmanında bu ilkeleri uyguladıklarını vurguluyor:

Bu sistemin önemli parçaları neledir?
Bu parçaları birbirine bağlayan ve birbirine uyumunu sağlayan başlıca süreçler neledir?
Sistemin gerçekleştirmek istediği amaçlar nelerdir?
Bu sistemin dış faktörlerle etkileşimi nasıldır?

Ölçülü Paranoya

Stanford’da Richard Kramer’in yaptığı araştırmalar iş hayatında başarıya götüren fatörlerden birinin de “ölçülü paranoya” (Prudent Paranoia) olduğunu ortaya çıkardı. Bu kavram ilk olarak Intel başkanı Andrew Grove’un “Yalnız Paranoyaklar Ayakta Kalır” adlı kitabıyla gündeme gelmişti. Tabii burada kastedilen bir psikolojik rahatsızlık değil; bilinçli olarak yapılan hesap sorma, sorgulama, şüpheci düşünebilme, soru sorma ve uyarma aktiviteleri. Sıdıka Hanım, ölçülü endişenin ve eleştirel düşünmenin iş yaşamı boyunca kendisine çok yardımcı olduğunu söylüyor.

Kısaca Sistem Liderliği:

Riskleri görmeye, risk analizine, sıkı kontrollere, güç dengelerine, ayrıntılı planlamaya, yapılandırmaya, yoğun bilgi akışına, otoriteye ve istihbarata dayalı klasik yönetim ilkelerini vurgulayan liderlik tarzı.

Devam edecek

Gelecek sayıda: VİZYONER LİDERLİK

Saygılarımla,

Fahri Karakaş