Lohusalık süresince yapılması gerekenler

Doğum sonrası hijyen:

    Eller sık yıkanmalıdır.
    Dikişlere pansuman için (baticon solüsyonu) ilaçlı su kullanılır. Temizlik önden arkaya doğru tuvalet kağıdı ile yapılmalıdır.

    Kullanılan pedler emici, yumuşak, temiz, renksiz vekokusuz olmalıdır.
    Pedler sık sık değiştirilmeli pamuklu iç çamaşırı tercih edilmelidir.
    Dikişli doğumlarda ilk birkaç gün bölgede şişlik, gerginlik ve rahatsızlık olabilir, oturmada güçlük yaşanabilir. Dikiş ipleri alınmaz, kendiliğinden düşer. Temiz tutulduğunda yara 1-2 hafta içinde iyileşir.
    Kanama normalden fazla olursa (1 saatten daha sık pedin tamamen ıslanması), ateş yükselmesi veya akıntıda pis koku olursa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
    Sezeryan olanlarda: Dikiş bölgesinde şişlik kızarıklık ve akıntı olursa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Doğum sonrası Banyo

    Normal doğum sonrası lohusa hemen ayakta mümkünse her gün ılık duş almalıdır.
    Sezeryan ile doğumlarda yara yerine şeffaf bant yapıştırılarak taburcu edilir. Lahusa eve gittiği gün ayakta duş şeklinde banyo yapabilir. Banyodan sonra şeffaf bant atılır ütülü iç çamaşırı giyilir.

Boşaltım

    Doğumdan sonra ilk 6 saat içinde idrar yapmalı, dikişler acıyacak diye asla ertelenmemelidir.
    Doğum sonrası dışkılama hemen olmayabilir. Posalı ve lifli yiyecekler yenmeli, bol sıvı alınmalıdır. Kısa yürüyüşlerle ve hareketlerle, bağırsakların çalışması arttırılabilir.

Beslenme

    Her tür besinden yeterince ve öğün atlanmadan alınmalıdır.
    Unlu, yağlı ve kızartma türü besinlerden kaçınmalıdır. Sulu gıdalara ağırlık verilmelidir.
    Sigara, alkol gibi maddeler kullanılmamalı,çay ve kahve tüketmekten kaçınmalıdır. Acılı, ekşili, baharatlı ve gaz yapıcı gıdalar sütle bebeğe geçeceği düşünülerek dikkatli olunmalıdır.

Dinlenme ve uyku:

    Doğum sonrası anne; yorgunluk, ağrılar, bebeğin beslenmesi, bakımı nedeniyle dinlenme ve uykuya yeterince zaman ayıramaz. Bunun için aile büyüklerinden yardım alınmalı ve ziyaretçiler kısıtlanmalıdır.
    Geceleri emzirme nedeni ile uyku sık sık bölündüğünden gün içinde en az 2 saat dinlenme ve uykuya zaman ayırmalıdır.
    Lohusalık döneminde ağır işlerden kaçınılmalıdır. Sırt üstü istirahat dolaşımı arttırdığı için önerilmelidir.

Eski Görünüşe Kavuşma:

    Gebelik öncesi kilo eski görünüşe dönmek için acele edilmemelidir. Ayda 2 kilodan fazla kilo kaybı uygun değildir.
    Vücut ağırlığı, doğumdan 6 hafta sonra eski haline dönmeye başlayacaktır.
    Emziren annelerin rahim ve karın kasları eski haline daha kolay gelir.
    Doğum sonrası bir süre sarkık ve büyük karın için sargı veya korse kullanmak sakıncalı ve yararsızdır. Düzelmesi için yürüyüş, karın egzersizleri faydalı olur.
    Haftada en az 3 kez 20-30 dakika süreyle egzersiz yapılmalıdır.
    Egzersizler bebeği emzirdikten sonra yapılmalıdır. ''Lohusalık Ne Demektir?'' başlıklı yazımda lohusallık ile ilgili bilgiler verdim.

İlaç Kullanımı:

    Gerekli görülürse hekim tarafından ağrı kesici, antibiyotik ve vitaminler veri-lebilir. Hekimin önerisi olmadan hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.
    Demir ilaçları da doğumdan 3 ay sonrasına kadar kullanılmaya devam edil-melidir.
    Annenin kullandığı ilaçların ”anne sütü” ile bebeğegeçebileceği bilinmelidir.
    Gebelikte başlanan tetanoz aşısı doğumdan sonra da devam edilmelidir.

Karın Ağrısı:

    Doğum sonrası görülen karın ağrısı, rahmin kasılıp küçülmesi ile ilgili-dir. Emzirme de rahmin kasılmasını hızlandırır. Karın ağrısı 48 saat için-de hafifler.
    Karın ağrısını hafifletmek için hekimin önerdiği ağrı kesiciler kullanılmalı ve bacaklar karına çekilerek yatılmalıdır.

Doğum Sonrası Cinsel ilişki:

    Doğumdan sonra, lohusalık dönemi boyunca (42 gün) cinsel ilişki ertelenmelidir.
    İlk ilişkide gebe kalınabileceği unutulmamalıdır.
    Anne ve bebek sağlığı için 2 yıldan daha kısa sürede gebelik sakıncalıdır.
    Eşler, doğum sonrası cinsel ilişkiye girmeden önce aile planlaması merkezinden danışmanlık almalıdır.
    Doğum sonrasında haznede görülebilen kuruluk için su bazlı kayganlaştırıcı fitiller veya jeller kullanılabilir.

Doğum Sonu Sağlık Kontrolü:

    Doğum sonrası anne ile bebek en az 3 kez sağlık kontrolünden geçmelidir.
    Lohusalığın 3 – 5 günlerinde, 15. günde ve 6. haftada sağlık kontrolü yaptırılmalıdır.

Doğum Sonrası Duygusal Durum Değişikliği:

    Annede, hormonal değişiklikler veya annenin bebek bakımında kendini yeter-siz hissetmesi gibi durumlar sonucu ağlama, mutsuzluk ve kaygı görülebilir.
    Bu durum annelik hüznü olarak isimlendirilmektedir.
    10-14 günden uzun sürdügünde postpartum depresyon gelişme olasılıgı nedeniyle bir uzmana basvurulması gereklidir.

Anne Sütü ile İlgili Unutulmaması gerekenler:

    Bebeğin vücut ve ruh sağlığı için en uygun besin anne sütüdür.
    Emzirmenin doğumdan sonra ilk yarım saat içinde başlatılması ve sık aralıklarla emzirme süt yapımını ve süt salınımını arttırır.
    Bebek ne kadar çok emerse annede o kadar çok süt üretilir. Vücut sıvı kaybettiği için bol sıvı almak gerekir.
    Anne sütü ile beslenen bebeğin D vitamini dışında hiçbir ek gıdaya gereksinimi yoktur.
    Her annenin bebeğine yetecek kadar sütü vardır.
    Bebeğe ek sıvı yada besin verilmesi, annenin süt yapımını azaltır.
    İlk 6 ayda yalnız anne sütü ile beslenen bebekler başta ishal olmak üzere mikroplu hastalıklara yakalanmazlar. Emzirme bebeğin psikolojik gelişimini olumlu etkiler.
    Emzirme annenin vücudunun doğum öncesi duruma dönmesini hızlandırır.

Emzirmenin Adımları:

    Emzirmeye başlamadan önce eller yıkanmalı koltuk altı teri silinmelidir.
    Rahat bir pozisyon alınır (yan yatar veya oturur)ve bebek kucaklanır.
    Bebek, yüzü ve gövdesi anneye paralel, iyice yakın gelecek şekilde tutulur.
    Bebek hangi memeyi emecekse başı o taraftaki kol üzerine yerleştirilir.
    Meme, başparmak üste dört parmak alta gelecek şekilde tutulur.
    Meme ucu ve etrafındaki kahverengi kısmın tamamı bebeğin ağzına yerleştiri-lir ve başparmak ile bebeğin burun deliklerinin açık kalması sağlanır.
    Bebek memeyi tutmada zorlanıyorsa, dudağı ve yanakları hafifçe uyarılır ve gerekirse ağzı açılarak meme başı tekrar yerleştirilir.
    Emzirme hakkında bilinmesi gerekenler:
    Bebek, her istediğinde emzirilmelidir. Emzirme tamamlandığında uygun pozisyonlarda tutularak bebeğin gazı çıkarılmalıdır.
    Memeden gelen ilk süt suludur, emzirdikçe memedeki sütün yağ oranı artar.
    Bebekte tokluk hissi uyandırır. Bu nedenle her emzirmede tek meme kullanılmalıdır.
    Emzirme sıklığı, bebeğin isteğine bırakılmalıdır.
    Bebek her ağladığında, altı kuru ve gazı yoksa emzirilmelidir.
    İlk haftalarda midesi küçük olduğu için bebek sık sık acıkır.
    Emzirme süresince memeler, uygun pamuklu bir sütyenle desteklenmeli ve meme ucundan sızan süt için pet ya da temiz ütülenmiş tülbent yerleştirilir.
    Memeler ilk günlerde anneyi rahatsız edecek biçimde ağrılı, dolgun ve şiş olabilir. Bu şikayetler bebeğin memeye doğru yerleştirilmesi ve sık emzirilmesi ile giderilebilir.
    Lohusalıkta ter ve akıntı nedeniyle kötü kokuları gidermek meme temizliği ve zindelik için mümkünse her gün duş alınmalıdır.
    Emzirirken yalancı emzik, biberon, bebeğin sağlığı için asla kullanılmamalıdır.
    Meme çatlağı için emzirmeden önce ve sonra meme ucunu anne sütü ile temizleme ve etkin emzirme yeterlidir.

Op. Dr. Serkan Oral

www.serkanoral.com