Lotte Weimar'da / Thomas Mann

"Fedakarlık etmek fevkaladedir, ama kurban olmak acı bir kader."

Tanrılara kurban sunulurdu ve sonunda kurban olan , Tanrı oldu. Pervane ve ölümcül çekici alev. Kelebeğim hırsla atıldığı bu şey mi olmamı istiyorsun? Ben varlıkların değişiminde ve değiştiriminde yanan, mumum da; ışık yansın diye vücudunu kurban eden mum. Öte yandan aleve düşen sarhoş kelebeğim, -hayat ve vücudun manevi değişime kurban oluşunun benzetmesi. Eski can, sevgili, çocuksu, en önce ve en sonra ben bir kurbanım.- ve ben üstelik kurban verenim. Önce sana yandım ve sana ebediyyen ruh ve ışık oldum. Bil ki metamorfoz, senin sevgilinin en sevdiği ve canının en içidir, en büyük umudu ve en derin hırsıdır." (s.390)

Kitaptan alıntılar yerine, karşılıklı diyaloglar ve felsefi konuşmalar şeklinde geçen en son bölümdeki Goethe'nin Lotte'ye söylediği sözleri yazmayı yeğledim.

Alman Edebiyatı'nın ağır toplarından "Nobel Ödülü"  almış yazar Thomas Mann ağırlığını bu kitapta da ortaya koymuş. Kitabın önsözünde de belirtildiği gibi konuyu anlamak için önce Johann Wolfgang von Goethe'nin "Genç Werther'in Acıları" isimli eserini okumak gerekiyor. Çünkü birbiri ile ilintili konular anlatılıyor.

Öğrencilik yıllarımda derslerimizde bahsi çok geçmişti Genç Werther'in. Goethe'nin arkadaşının nişanlısı Charlotte'ye duyduğu yasak aşktır kitabın konusu... Ama epeyce zaman geçti, Türkçe çevirisini tekrar okudum. Bu kitaba başlarken önbilgilerle sıkılmadan okuyacağımı düşünmüştüm, ama romandaki karakterlerin azlığı ve sayfalarca süren uzun konuşmaları biraz sıkıcı geldi.

İlk kez 1939 yılında yayımlanan bu ünlü roman, modern Alman Edebiyatı'nın en çarpıcı örneklerinden biri, Mann'ın büyük usta Goethe'ye gönderdiği bir selam olarak kabul edilir. Roman konusunu bir başka romandan, Goethe'nin başyapıtı Genç Werther'in Acıları'ndan alıyor.

Aradan uzun yıllar geçmiştir, tam 44 yıl sonra Werther'in büyük aşkı Charlotte, Goethe'nin yaşadığı Weimar şehrine ziyarete geliyor. Artık yaşlı ve zengin bir kadındır. Son bir kez daha ilgi duyduğu ama evlenmediği adamı görmek ister. Yılların bu yarım kalan aşka kattığı ya da alıp götürdüğü değerler, yaşlı iki insanın gözünden aktarılıyor. Tüm kent onların karşılaşmasını merakla beklemektedir. Oldukça sakin ve sessiz yaşanan kentte bir hareketlenme başlamıştır bu gelişle. Lotte ve yanındaki kadın bir otele yerleşir.

Bu tür kitapları okumayı sevenlere önerilir.

.

Okuduğum Tarih:12-21 Ağustos 2003

Lotte Weimar'da (Lotte in Weimar)-Thomas Mann

Çeviri:Gürsel Aytaç

Öteki Yayınevi-1.Basım1998

Çevirenin Notu:

Gerçekler ile kurmacanın ilişkisi, konusunu gerçeklerden alan ve bunu kurmaca içerisinde belli olmayacak derecede işleyen yazarın ahlaki sorumluluğu, sonra büyük kişiliklerin çevresiyle ilişkileri, yaşlılık, romanın ana sorunsallarını verir. Öte yandan 'Goethe' olgusu, Thomas Mann için başlı başına bir roman konusu değerindedir. *** 'Lotte Weimar'da'nın Türk okuyucularına da bana çevirme sırasında verdiği keyfi vermesini diliyorum.
Gürsel Aytaç