Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

13 Ocak '18

 
Kategori
Deneme
 

Melânkoli…

Melânkoli…
 

Bu sözcüğün artık, sözlük anlamını içerdiğini, insanları ağırlaştırdığını hiç sanmıyorum. Kullanılmaya devam edecektir, ama hüznün sınırlarını aşması hiç de kolay olmayacaktır.

Üstelik bu hüzün, romantik dönemin, bambaşka duygularla yüklü hüznüne de benzememektedir: sıradandır, ağırlığı yoktur… Hatta çıplaktır -da- denilebilir

Herkes bilir: Melânkoli Yunancadır melas (kara) ve khole (safra) sözcüklerinden oluşmuştur. Tam anlamıyla karasafra diyebiliriz. Ama bazı sözlüklerde karasevda olduğu da söylenir.

Bu tanımlama çok doğrudur. Çünkü safra ve sevda sözcükleri eşanlamlıdır.
Safra ya da sevda, atılması, boşaltılması gereken, hayatı karartan bir ağırlıktır. Ama edebiyat bu ağırlığı dilin içine çekmiş; yakınarak, aşk acısıyla ah çekerek yüceltmiştir.

Melânkoli, bir ruh halidir; daha doğrusu hastalığıdır. Yirminci yüzyıl kaynaklarına göre, ansefalde bulunan bir bölgedeki bozukluktan kaynaklanmaktadır.

Bir ansiklopedi Melânkoli’yi romantik döneme doğal olarak romantizme giderek şöyle tanımlamış: “… ağır, belirsiz, tatlı bir üzüntüye eğilim, yalnızlık içinde hayal kurmaktan duyulan zevk.”

Milli Eğitim Bakanlığı'nın kıymetli eserlerinden olan Örnekleriyle Türkçe Sözlük ise melânkolinin Fransızca kökenli olduğunu belirtiyor ve "Belirli bir sebebi olmaksızın ruhça ve bedence çöküntü hâli; bunalım kasvet" şeklinde tarif ediyor. Mecaz anlamı ise şöyle tanımlanmış aynı eserde: "Ağır, belirsiz ve tatlı bir hüzne duyulan arzu veya yalnızlık içinde hayal kurmak ve düşünmekten duyulan zevk."

Arif Nihat Asya Kubbeler'de şöyle diyor : "Ay ışığı banyosu yürek çarpıntısına iyi gelir. Bir bardak gün ışığına bir damla yıldız ışığı damlatıp içiniz: Melânkoliye iyi gelir."

Bizde, ilk resimli anatomi kitabının (1632) yazarı Şemseddin İtaki ise bu bozukluğa şöyle bir yorum getirmiştir: “Dalak, karasafra’yı kendisine çekmezse, insan vücudunda sevdavi hastalıklar meydana gelirdi (…) Mesela Mâlihülyâ”

Ah, mâlihülyâ!

 
Toplam blog
: 5
: 375
Kayıt tarihi
: 09.11.17
 
 

Okur, düşünür, sever, yorulur, arasıra yazar... Sıradan bir adam; ama önsıradan... ..