Meslek ve üniversite tercihi yaparken

ÖSS sonuçları açıklandıktan sonra yüksek öğretim programlarına kayıt yaptıracak kadar yeterli puan alma başarısını gösteren adayları en az sınav sonucu kadar önemli ve adayın geleceğine yön verecek olan meslek alanı tercihi aşaması geliyor. Bu aşamada üzerinde en çok durulan soru ise aday, nasıl bir tercih veya hangi mesleği tercih ederse doğru bir tercih yapmış sayılacağıdır? Tercih, bir şeyi diğerlerine göre daha iyi, üstün veya önemli saymak, yeğlemek olarak tanımlanır. Bilinçli bir tercih, üzerinde durulan bütün seçeneklerin çok iyi bir şekilde kavranması ile mümkündür. Ne istediğini bilen ve yapılacak seçimin bütün olası sonuçlarının sorumluluğunu alabilecek şekilde yapılacak bir tercih bilinçli tercihtir. Seçenekler hakkında yeterince bilgi sahibi olarak yapılacak seçim ise adaya doğru tercih yapmakta büyük kolaylıklar sağlayacaktır. Tercih yapılırken hangi kriterler dikkatte alınmalıdır? Yani hangi mesleği veya üniversiteyi hangi kriterlere göre seçmek gerekir?

Sadece ÖSS sonuçlarının tartışılması nasıl eğitim sistemindeki hataların ortaya çıkmasını engelliyorsa, sonuçlar açıklandıktan sonra meslek tercihi yapmak da bu hatalar zincirinin nasıl sonuçlandığını göstermektedir. Üniversiteye kadar olan mevcut eğitim sistemimizde öğrenci yeteneklerinin ortaya çıkmasını engellemesi nedeniyle bilimsel olarak o öğrencinin hangi meslek grubuna yatkın olduğu ve icra edeceği tespit edilememektedir. Gerek ortaöğretimdeki ezberci eğitim sistemi ve gerekse de üniversiteye hazırlıktaki yarış maratonu öğrencilerde yüksek puan alma önceliği oluşturmakta ve onları puana göre meslek seçimine itmektedir. Ülkemizin sosyolojik yapısı incelendiğinde, öğrencilerin tercih yapmalarında ailelerin çok büyük rol oynadığı görülmektedir. Adayların geleceğini şekillendirecek böyle ciddi bir kararda ailenin desteği son derece önemlidir ve olmalıdır. Ancak, aileler bu desteği yaparken kendi isteklerini çocuklarının hayallerinin önüne geçirmeye çalışmamalıdır. Adayların talep ve istekleri mutlaka dikkate alınmalı ancak unutulmamalıdır ki, tercih veya seçim, ancak belli bir bilgi birikimine ulaşmış bireylere sunulduğunda amacına ulaşır ve başarı getirir.

Bölüm yani meslek alanı tercihi yaparken aynı zamanda hangi üniversite ve hangi şehir de eğitim görüleceği dikkate alınarak yapılması gerekir. Uygun meslek seçimi yeteneklerin ortaya çıkmasına ve sonucunda başarılı bir iş hayatı, doğru üniversite ve şehir seçimi ise çoğunlukla bireyde sağlıklı ve sosyal bir kişilik gelişimini sağlayacaktır.

Hangi meslek veya bölüm tercih edilmeli?

Bölüm veya meslek alanı seçimi hayatın kalan kısmını şekillendireceği için son derece önemlidir. Çünkü yanlış tercih veya sevilmeyen bir mesleğin seçilmesi iş hayatında başarılı olamama, pişmanlık ve belki de ömür boyu bir mutsuzluğa neden olacaktır. Doğru meslek seçimi, adayın kendi yeteneklerine uygun ilgi, talep ve isteklerini karşılayacak bir meslek alanının tercih edilmesiyle mümkün olacaktır. Kendi yeteneklerinin farkında olan ve tam olarak ne istediğini bilen aday ancak kendi geleceğini belirleyebilir. Tercih edilecek meslek alanının diğer meslek alanlarıyla ilişkisi, istihdam imkânı, gelişim ve teknolojiye açıklığı, ülke ve dünyadaki geçerliliği gibi ölçütler meslek alanı seçiminde üzerinde önemle durulması gereken diğer hususlardır. Ayrıca, seçilecek mesleğin kariyer koşullarının iyi bilinmesi gerekir.

Tercih edilecek meslek hakkında ancak yeterince bilgi sahibi olduktan sonra karar verilmelidir. Bilgi edinme sürecinde aile ve yakınları, ilgili uzmanlar, mesleği icra eden veya yeterli deneyime sahip kişilerin görüşü mutlaka alınmalıdır. Ancak son kararı adayın kendisi vermelidir. Popüler meslek veya sadece getirisi yüksek ihtimal meslek seçimi çoğunlukla hüsranla sonuçlandığı gözden kaçırılmamalıdır. Sevdiği ve en iyi şekilde icra edebileceği meslek alanı seçimi başarı ve mutlu bir yaşamı beraberinde getirecektir.

Hangi üniversite ve şehir tercih edilmeli?

Tercih edilecek üniversite ve üniversitenin bulunduğu şehir de en az tercih edilecek meslek alanı kadar önemlidir. Çünkü bilim yuvası olarak kabul edilen üniversiteler, meslek edinme kurumu olmaları yanında özgür ve felsefi tartışma ortamında araştırmacı ve sorgulayıcı yöntemlerle fikirlerin olgunlaştığı, aklın duygusal sürecin önüne geçerek olay ve olguların farkına varma yollarının pozitif bilim ışığında aydınlandığı yerlerdir. Üniversitenin bulunduğu şehir ise adayın sosyal olgunlaşma sürecini mutlak etkileyecek en büyük faktördür.

Üniversite seçimi yapılırken, eğitim kalitesi, bilimsel çıktı ve sosyal aktiviteleri, kaliteli öğretim elemanı sayısı, yurtiçi ve yurtdışı üniversiteler ile ilişkileri ve sanayi ile bağlantıları, fiziki ortam, laboratuar, kütüphane ve sportif faaliyet altyapı olanakları, gibi birçok ölçüt göz önüne mutlaka alınmalıdır. Üniversitelerin kalitesi sahip olduğu nitelikli öğretim elemanı sayısı, ulusal ve uluslararası üniversitelerle yaptığı proje ve işbirliği anlaşmaları, öğrenci değişim programları (Erasmus ve Farabi gibi), sanayi ile yürüttüğü Ar-Ge çalışmaları, mezunlarına yönelik hazırladığı istihdam olanakları ile belirlenir.

Günümüz teknolojisi özellikle internet bilgiye erişimi son derece kolaylaştırmaktadır. Meslek alanı veya üniversite tercihi yapılırken bu olanaklardan yararlanılarak ihtiyaç duyulan bilgiye ulaşmak mümkündür. Önümüzdeki yıl iki aşamalı sınav sistemine geçilecek ve meslek liseleri ve düz liselerin ortaöğretim başarı katsayısının eşitlenmesi büyük sorunları beraberinde getireceği göz önüne alınarak bu yıl bir yüksek öğretim programına yerleşmek daha isabetli görünmektedir. Ancak, sebebi ne olursa olsun istemedikleri bir bölümün tercih edilmesi yapılacak en büyük hata olduğu unutulmamalıdır.

Sonuç olarak adaylar sahip oldukları bilgi ve beceriler doğrultusunda, sevip ve arzu ederek seçecekleri meslek alanı ile kendi geleceklerinin kararını vermiş olacaklardır. Öğrenim görecekleri üniversite ve şehrin seçimi de onları en az meslek sahibi olmak kadar önemli olan sosyal olgunlaşmayı sağlayacaktır.