Mesleki yeterlilik belgesi, sorular- cevaplar

İlk yazımızda belirttiğimiz ve aşağıda yer alan sorular ile ilgili aşağıda bilgi vermeye çalıştık. Daha detaylı bilgi almak için Mesleki yeterlilik kurumu sayfasına giderek aklınızdaki sorulara cevap arayabilirsiniz.

Hangi meslekler için çalışanlar mesleki yeterlilik sınavına girecekler?

Önceden alınmış belgeler geçerli mi? Usta, kalfa ve çırakların durumu nasıl değerlendiriliyor? Belgelendirme ve sınav işlemleri için hangi kurumlara başvurmalıyız?

Bu kurumların uygunluğundan nasıl emin olabiliriz?

İdari cezalar nasıl uygulanıyor ve ne kadar ceza kesilecek?

Tehlikeli ve Çok tehlikeli işletme kolunda yer alıyoruz, fakat standart kodlarda ve çalışanlarımıza dair bir ibare yer almıyor ne yapmalıyız?

İle ilgili olarak ilk yazımızda genel olarak bilgi vermiştik.

Mesleki Eğitim üzerine şimdiye kadar çıkarılmış olan yasal düzenlemeleri inceleyerek, akıllardaki soruları yanıtlamaya ve 25 MAYIS tan sonra belgesi olmayan hiçbir çalışanın çalışamaycağına dair konulara ait genel sorular ve cevapları aşağıda yaptığımız değerlendirmeye göre bilgilerinize sunulmuştur.

Bir kişi birden fazla alan için yeterlilik belgesine sahip olabilir mi?

Hayat boyu öğrenmenin ve sürekli eğitimin desteklendiği ülkeler arasında hareketliliğin amaçlandığı Ulusal Mesleki Yeterlilik Sisteminde, kişilerin birden fazla alanda yeterlilik belgesine sahip olabilmeleri mümkündür. Kişi mevcut belgesiyle çalıştığı işinden memnun olmadığında yeni yeterliliklere göre eğitim alarak ve kendisini geliştirerek yatay ve dikey geçişlerle farklı yeterliliklerde ve seviyelerde belge alma imkânına sahiptir.

Sınav ve belgelendirme süreci nasıl işlemektedir?

Sınav ve belgelendirme süreci, belirlenen ulusal yeterliliklerde akredite olmuş ve MYK tarafından yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlarca yürütülmektedir. Belgelendirme için gerekli tüm işlemler MYK’nın gözetim ve denetimi altında, ilgili yeterlilikte yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu tarafından yürütülmektedir. Yetkilendirilmiş kuruluşun yapacağı ölçme ve değerlendirme sonucunda belgelendirilmesi uygun olan kişilere MYK Yönetim Kurulu’nun onayı ile MYK Mesleki Yeterlilik Belgeleri verilmektedir.

Mesleki Yeterlilik Belgesi almak için gereken şartlar ise her meslek için geliştirilen Ulusal Yeterliliklerle belirlenmektedir. Buna göre MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi almak isteyen adaylar ilgili yeterlilikte yetkilendirilmiş personel belgelendirme kuruluşlarından birine başvururlar. Bu konuda yürütülen işlemlerin detayları MYK tarafından çıkarılan Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği ile belirlenmiştir.

SORU-1: Mesleki Eğitim mi? Mesleki Yeterlilik mi?

Mesleki eğitim kavramı 1986 yılında çıkarılan Mesleki Eğitim Kanunu ve Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimleri’ne dair yönetmelik’de ele alınmıştır. Yönetmeliğin EK-1’indeki çizelgede belirtilen işlerde mesleki eğitim zorunluluğu arandığı, bu çizelgede yer almayan işler için 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 nci maddesi kapsamında mesleki eğitim alma zorunluluğu aranmayacağı belirtilmiştir. Mesleki Yeterlilik Kavramı ise, 5544 Sayılı 21/9/2006 tarihli Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu, 27096 Sayılı 30/12/2008 tarihli Mesleki Yeterlilik Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği, 29366 Sayılı 25/5/2015 tarihli Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik Zorunluluğu getirilen Mesleklere ilişkin Tebliğ’de belirtilmiştir. Mesleki yeterlilik Ulusal Yeterlilik Çerçevesinde standardı yayımlanan meslekleri ele almaktadır ve şimdilik spesifik olarak 25/5/2015 tarihli Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik Zorunluluğu getirilen Mesleklere ilişkin Tebliğ EK-1’inde belirtilen listede yayımlanmıştır. Mesleki Eğitim ve Mesleki Yeterlilik arasındaki fark, Mesleki Eğitimde çalıştırılan iş kolu yani daha genel bir ele alma durumu söz konusu iken, Mesleki Yeterlilik de daha çok meslek kodu ile ilişkili olmasıdır. Bu sebeple mesleki eğitim konusu işverenin doğrudan etki ve müdahale etmesi ve ele alması konu iken, Mesleki Yeterlilik konusu çalışanın doğrudan ele alması ve yetkinliğini tamamlaması gereken, işvereni yetkiliği olmayan personeli çalıştırmaması gerektiği hususunda bağlayan bir konudur.

SORU-2: Mesleki Eğitimin Belgelendirilmesi:

Mesleki Eğitim ile ilgili belgelendirme 28706 Sayılı 13/07/2013 tarihli Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer alan işlerde çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine dair yönetmelik Madde 6’da belirtildiği üzere:

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre verilen diploma, bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız işyeri açma belgesi, kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgelerinden birisi,

12/3/2013 tarihli ve 28585 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğine göre mesleki eğitim kursları veya mesleki eğitim modülü/kursları ile eşit süreli olmak koşuluyla işbaşı eğitim programları sonucu alınan belgeler,

Millî Eğitim Bakanlığı veya Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurumlarca verilen operatör belgesi ve sürücü belgesi,

11/7/2002 tarihli ve 24812 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında alınan ateşleyici yeterlilik belgesi,

Kuruluş kanunlarında veya ilgili kanunlarca yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler,

Millî Eğitim Bakanlığının ilgili biriminin onayının alınması şartıyla; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, eğitim amaçlı faaliyet gösteren vakıf ve dernekler, işçi ve işveren kuruluşları ile bünyelerinde kurulu iktisadi işletmeler, işçi ve işveren kuruluşları tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş eğitim amaçlı şirketler ve işveren tarafından düzenlenen eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler,

Uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından denkliği sağlanan belgeler,

30/12/2008 tarihli ve 27096 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Meslekî Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği kapsamında verilen meslekî yeterlilik belgeleri,

İlave olarak bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde 1/1/2013 tarihinden önce işe alındığına dair Sosyal Güvenlik Kurumuna ait kayıtlar esas alınarak 1/1/2013 tarihinden önce çalışmaya başlayanlara Millî Eğitim Bakanlığı ile birinci fıkranın (e) bendinde sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yapılacak protokoller çerçevesinde verilecek en az 32 saatlik eğitim modüllerinden geçirilerek alınan eğitimler sonucu düzenlenecek belgelere sahip olanlar bu Yönetmelik kapsamında mesleki eğitim almış olarak kabul edilir.

SORU-3: Önceden alınmış belgeler geçerli mi?

Önceden alınmış belgelerin geçerliliğine ilişkin bilgilendirme yukarıda Diyagram-1’de belirtilmiştir. Eğer çalışanın mesleği Ulusal Yeterlilik Çerçevesinde yayımlanmış olan Meslek Kodu’nda yer alıyorsa ve bu kapsamda ustalık belgesi veya okul diploması mevcutsa belgeler yeterlidir. Ulusal kodlamada henüz yayımlanmamış ise 28706 Sayılı 13/07/2013 tarihli Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer alan işlerde çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine dair yönetmelik EK-1’de ki çizelgede yer alıyorsa, aynı yönetmeliğin mesleki eğitimin belgelendirilmesi hükümleri uygulanır ve genel itibari ile MEB veya MEB onaylı kuruluşlardan almış olunan belgeler geçerliliğini korur.

SORU-4: Kalfa ve çırakların durumu nasıl değerlendiriliyor?

Çalışanın yapmış olduğu iş, 5544 Sayılı 21/9/2006 tarihli Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu’na istinaden çıkartılan 29366 Sayılı 25/5/2015 tarihli Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik Zorunluluğu getirilen Mesleklere ilişkin Tebliğ’de belirtilen işlerden sayılıyorsa kalfalık ve çıraklık belgesi yeterli sayılmayacaktır. Çalışanın yaptığı iş bu kodlarda yer almıyorsa, kalfalık ve çıraklık belgesi mevcutsa mesleki yeterliliği mevcuttur.

SORU-5: İdari para cezaları nasıl ve ne kadar uygulanır?

İdari para cezaları 25/5/2016 tarihinden sonra, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince gerçekleştirilecek işyeri teftişlerinde tespiti halinde uygulanır. İdari para cezası bu kapsamda yeterliliği olmayan çalışan başına 500 TL olarak uygulanacaktır.

SORU-6: Mesleki Yeterlilik İçin Hangi Kuruluşlara Başvurmalıyız? Yetkilendirilmiş Belge Kuruluşlarını nasıl tespit edebiliriz?

27096 Sayılı 30/12/2008 tarihli Mesleki Yeterlilik Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği Madde -17’de Yetkilendirilmiş Belge Kuruluşu:

“Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu, bir personel belgelendirme kuruluşu olarak UYÇ’de tanımlı ulusal yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürüten, TÜRKAK ya da Avrupa Akreditasyon Birliği bünyesinde çok taraflı tanıma anlaşması imzalamış başka akreditasyon kurumlarınca ilgili yeterliliklerde TS EN ISO/IEC 17024 standardı şartlarına uygun oluşturulmuş sistem dâhilinde akredite edilmiş ve Kurum tarafından yapılan inceleme, denetim ve değerlendirme sonucunda bu Yönetmelikte tanımlanan şartları sağladığı tespit edilen tüzel kişiliğe sahip kurum ve kuruluşlardır.”

Olarak tanımlanmıştır.

Yetkilendirilmiş Belge Kuruluşları güncel listesine www.myk.gov.tr adlı internet adresinde “Yetkilendirilmiş Belge Kuruluşları” başlığından ulaşabilirsiniz:

http://portal.myk.gov.tr/index.php?option=com_kurulus_ara&view=kurulus_ara#&Itemid=322a

SORU-7: Sınav Belgelendirme Ücretleri Ne kadardır?

Sınav belgelendirme ücretleri sınav uygulama yeri, girilecek sınav türüne göre değişiklik göstermekle birlikte, MYK tarafından belirlenerek Yetkilendirilmiş Belge Kuruluşları’na bildirilir.

SORU-8: MYK sınavı sonrasında sınav için yatırılan ücret geri alınabilir mi? Kaç kez sınava girilebilir?

Sınavda başarılı çalışanlar yatırdıkları sınav ücretinin yaklaşık olarak % 80 oranında geri alırlar. Sınava üst üste iki kez girilebilir ve ikinci kez başarısız olan çalışanların yatırmış oldukları sınav ücreti bloke olur. Sınav başvuru süreci tekrar başlatılır ve sınav giriş ücreti alınır.

Yukarıda Mesleki eğitim ile ilgili olarak akla gelecek sorulara detaylı olarak cevap vermeye çalıştık.

BİZİM OSGB

İSG Yönetim Sistemleri

Kürşat KORKMAZ-Emre DAĞLI