Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

28 Aralık '09

 
Kategori
Bilim
 

Meta-Disiplin

Disiplin belli bir bilgi alanıdır, fizik gibi. Her disiplinin belli bir yeranda bilgisel eğilimleri (değişim yönleri) ve belli bir bilgi içeriği toplamı (panoraması) mevcuttur ve genelde saptanabilirler. Kimi zaman bunlar muğlaktır ve o zaman da puslu mantıkla irdelenebilirler. Bu durum, bu metnin konusu dışında kalıyor ve onu geçiyoruz.

Uzman, belli bir disiplinde sürekli yeni bilgileri edinen birisidir. Bir uzman, limit olarak hiçbir şey hakkında herşeyi bilen birisidir ama bilgisi yaygın değildir ve bilgisel toplamı sabittir.

Çokdisiplinlilik, yapay bir eklem yapmanın, metalurji, cerrahi, immünoloji (bağışıklıkbilim), vd gerektirmesi gibi, arakesiti olmayan disiplinlerin birarada çalışmasını gerektiren durumlar için gereklidir. Bu durumda bir de epistemolojik neksiyolog (bilgisel bağbilimci) gerekebilir.

Disiplinlerarasılık, fizikokimyanın fizikle kimyanın arasında, ikisinin arakesitinde yer alması gibi durumlarda işe yarar.

Bir disiplinlerarasıcı herşey hakkında hiçbir şey bilen bir adamdır, yani bilgi toplamı yaygındır ama bilgisi derin değildir ve bilgisel toplamı sabittir.

Şerh: Bilgisel sonsuzluklar olabilir. Bilgisel sonsuzlukları ya da başka bir deyişle aşılamayan paradigmatik kritik eşikleri, sonlu ve sabit duruma getirmenin yolları vardır ama bu konu da metnimizin konusu dışındadır.

21. Yüzyıl’a dek, buraya kadarkiler herşeyi çözüyordu. Artık çözmüyor. Artık meta-disiplinciler, yani olmayan disiplin tasarımcıları gerekiyor.

Aslına bakılırsa Aristo, öyle yaptığını bilmeden ve kastetmeden, fizikten sonra metafizik konusunda yazarak, kendiliğinden bir meta-disiplinci olmuştu ama konunun artık bir disiplin olma gereksinimi duyması için, 2.500 yıl geçmesi gerekti.

Bir meta-disiplinci, öncü kültürleri inceler. 2. Sanayileşme’nin 9 öncü altkültürü var:

1. Bilgisayarcılık

2. Genetikçilik

3. Nanoteknoloji

4. Ölümsüzlükçülük

5. Robotçuluk

6. Siberuzaycılık

7. Siborgculuk

8. Uzaycılık

9. Yapay Zekacılık

Bir meta-disiplinci bunların gelecekbilimini tasarlar. Yani bunların halihazırdaki koşullarda yetmeyip, bilgisel boşluklar bıraktığı alanlarda, bilgisel dolguları ve ötelemeleri tasarlar.

Bir meta-disiplinci aynı zamanda, tıpkı Aristo metafiziği ilk tasarlandığında olduğu gibi, halihazırda olmayan disiplinler de tasarlar. Örneğin, matematiğin henüz oluşmamış, yedinci dalı gibi. (6 dal: Aritmetik, cebir, analiz, topoloji, geometri, mantık.)

Bir örnek verelim:

Halihazırdaki durumlarda, donanım ölümsüz birinin, donanımını belli bir sürede yenilemesi gerekir ve bu 1 yıla varan süreler için yaşama ara vermek demek (koma veya inziva gibi) olabilir. Dolayısıyla halihazırdaki donanım ölümsüzler, birden çok kez ölmek ve yeniden doğmak zorundadır. Bunun en az 500 yıl daha böyle süreceği kesin. (Yazılım ölümsüzlük ayrı bir çözüm.) ‘Klonlama + kafa nakli’ olsun, ‘bir bedeni kök hücrelerle yenilemek’ olsun, bunu şimdilik gerekli kılmaktadır.

Demek ki bir meta-disiplinci, henüz var olmayan ama var olabilecek (yasaklandığı için var olmayan) bir tür olan donanım ölümsüzlerin belli bir türünün, henüz var olmayan bazı problemleriyle uğraşabilir.

Sorunlarla onlar ortaya çıkmadan uğraşmak daha işlevsel oluyor. 2. Dünya Savaşı yıkımının psiko-tarihi ve gelecekbilimi yaratması ama geleceğin onlar ortaya çıktıktan 70 yıl sonra bile, hala oldukça tehlikede olmasına bakılırsa, bu kolayca anlaşılabilir.

Öncü altkültürlere bakarak, onların permütasyon, kombinasyon ve epsilon kırınım saçaklarından, onlarca yeni meta-disiplin tasarlanabilir.

Vurgu: Astronotların gerçek ontolojik sorunlarıyla, uzaya gidildikten 50 yıl sonra bile, hala uğraşılmadığına dikkati çekeriz. Üstelik uzaya çıkan ilk insan olan Gagarin, bu konudaki kitabında (Uzay ve Psikoloji), konuyu bir sorun olma biçimiyle, apaçık olarak ortaya koymuş durumda.

Ek çıkma: Konunun bir çıkması olarak, elimizde trans-disiplin örneği de var. Bu konu, sinema filmlerinden, fiziksel bir konu olan, tersinir, çok boyutlu, sürekli ve heterojen zamanlar tasarlama örneği ile açıklanabilir. Trans-disiplini hem disiplin-dışılık, hem de disiplin-geçişlik olarak kabul edebiliriz. Sinemanın zamanı, fiziksel zamanın dışındadır ve bu disiplin-dışılıktır ama fiziksel zamana tanımsal dönüştürmeyle izdüşürülür. Fizikokimya yokken, onu kurmak için hem fiziğin, hem de kimyanın dışına çıkmak gerekti ve bu da disiplin-geçişliliktir.

Meta-disiplinciler, konuyu ne kadar yazarlarsa yazsınlar insanlar, çevre felaketinde 2010 momentinde yaptıkları ve yapmadıkları ile açıkça ortaya koydukları gibi, felaket yok edici boyuta gelmeden, bilgiyi kullanmayacaklar. O nedenle, bir meta-disiplinin işlerliği, hemen her zaman ancak o meta-disiplinci öldükten sonra anlaşılır. Bir meta-disiplinci olarak bu açmaz bana melankoli veriyor.

 
Toplam blog
: 2216
: 514
Kayıt tarihi
: 16.08.06
 
 

Serbest yazarım. 1960 doğumluyum. BÜ İşletme mezunuyum. ..