Metaverse, Avatarlar, 3D Sanal Gerçeklik Ortamları ve Kolektif Zeka

Internet, web 2.0, semantik web, küreselleşme, dijitalleşme, sosyal ağlar, 3D Internet, sosyal medya, üçüncü nesil (3G) cep telefonları, sanal dünyalar, multimedya oyunlar, bloglar, ve wikiler müthiş bir değişimin öncüsü. Telefon, TV ve Internet birleşerek müşterinin cebine girerken, müşterilerin tümü mobil data kullanıcılarına dönüşüyorlar.

Kullanıcıların bilgi ürettikleri ve paylaştıkları (wikipedia, del.ici.ous), beraber yenilik ürettikleri ve işbirliği yaptıkları (InnoCentive), eğlendikleri (Zango, SecondLife), birbirleriyle ilişki ve arkadaşlık kurdukları (LinkedIn, FaceBook, skype, twitter), alışveriş yaptıkları (eBay, Craigslist, Amazon), mobil cihazlarla küresel erişim ve iletişime geçtikleri (iPhone, Blackberry), günlükler yazdıkları (Blogger), fotoğraflarını paylaştıkları (Flickr), kendi filmlerini çektikleri ve paylaştıkları (Youtube), ortak projeler geliştirdikleri (wikis or Google docs), ve kendilerini dünyaya ifade ettikleri iki veya üç boyutlu, hiper-bağlantılı, <ı>interaktif, sanal, dijital, küresel online ekosistem veya megaplatform ortaya çıkıyor. Bu megaplatform, artık sadece web 2.0’ı ifade etmiyor. Siberuzayın derinliklerinde milyonlarca insanın beraber paylaşımda bulundukları çok daha entegre, bağımsız, yenilikçi bir küresel ekosistemden bahsediyoruz. Bu ekosistem giderek daha akıllı ve hızlı hale geliyor. Örneğin, <ı>semantik web (web 3.0) sayesinde bilgisayar uygulamaları cümleleri ve konuşma dilini anlayabilecek. Böylece kullanıcılar Internet okyanusundan sadece kendi işlerine tam olarak yarayacak bilgilere işlenmiş olarak ulaşabilecek ve sordukları sorulara anlamlı olarak yanıt alabilecekler. Bu ekosistem aynı zamanda çok hızlı büyüyor. Üniversitelerin dev kütüphaneleri Internet ortamına taşınıyor. MIT, Openware devrimiyle verdiği bütün ders içeriklerini Internetten dünyanın paylaşımına sunuyor. TED, binlerce dolarlık konferansın tüm içeriğini dünya ile paylaşıyor. Entellektüel varlık hakları, bu tip uygulamalarla yerini “<ı>creative commons” veya “<ı>global commons” gibi çok daha paylaşımcı protokollere bırakıyor. Bu ekosistem aynı zamanda giderek üç boyutlu (3D) ve multimedya hale geliyor. Internet üzerinden binlerce kişi aynı anda aynı sistemde online oyun (“<ı>massively multiplayer online games” “<ı>alternate reality games”) oynayabiliyor, birbiriyle yarışabiliyor, işbirliği yapabiliyor, iletişime geçebiliyor.

Öte yandan, Second Life gibi üç boyutlu görsel sanal ortamlar <ı>(“metaverses”) giderek yaygınlaşıyor ve işlevsel hale geliyor. Sizi temsil eden <ı>“avatar”<ı>larla 3D ortamlarda oyun oynuyor, eğleniyor, seyahat ediyor, sohbet ediyor, evinizi ve işinizi kuruyor, alışveriş yapıyorsunuz. CAD yazılımlar, grafik donanımların artan hızları, 3D grafikler, interaktif kullanıcı girdileri, akustik ve ortam sesleri, rüzgar ve ışıklandırma gibi çevre etkileri, ileri simulasyon teknolojileri gibi faktörler sayesinde kullanıcı olarak kendinizi “<ı>sanal gerçekliğin” tam ortasında hissedebiliyorsunuz. Matrix işte bu. Harvard Business Review’da yayınlanan makalesinde McGonigal (2008), online multimedya oyunlarının <ı>10 kolektif zeka yetkinliğini geliştirdiğini ileri sürüyor. Bu yetkinlikler henüz Türkçe literatüre girmiş değil, bu yüzden aşağıdaki Türkçe kavramların kullanılmasını tavsiye ediyorum.

<ı>Online Karizma (Influency): Çoklu sosyal medya ortamlarında ve sanal alemlerde insanları ikna edebilme, etkin iletişim kurma, ilgi çekici hikayeler anlatabilme ve insanların dikkatini çekebilme

<ı>Dijital Pusula (Signal/Noise Management): Internet okyanusunda yolunu bulabilme, aynı anda gelen çoklu data ve medyadan anlam çıkarabilme, bağlantılar kurabilme, hyper-tekst düşünebilme

<ı>Yetenek Radarı (Cooperation Radar): İşbirliği yapacağı kişileri sanal ortamda iyi seçebilme ve iyi tanıyabilme yeteneği

<ı>Dinamik İnovasyon (Protovation): Birbirini takip eden sürümlerde hızlı ve dinamik inovasyon üretebilme, sürekli geliştirme ve yeni beta sürümleri çıkarabilme, maliyetleri azaltarak ürün veya hizmetin hızını ve etkinliğini arttırabilme

<ı>Online Firaset (Emergensight): Büyük çapta online işbirliği, yardımlaşma ve koordinasyon sırasında oluşan karmaşıklığı algılayabilme ve anlamlandırabilme, sürpriz sonuçlara ve ani keşiflere hazırlıklı olma

<ı>Network Kıvraklığı (High Ping Quotient): Network iletişimi ustalığı, online dakik cevap verme, online aktiflik

<ı>Ekosistem Vizyonu (Longbroading): Büyük resmi görebilme, bütün networke geniş bakış açısı, üst sistemleri görme, bütüncül bakış

<ı>Açık Yazarlık (Open Authorship): Hızlı içerik üretme ve halka açma, fazla sayıda kişiyle aynı anda çalışabilme ve proje üretme

<ı>Multi-kapitalizm (Multi-Capitalism): Entellektüel, sosyal, finansal, doğal ve sanal kapital gibi farklı kapitallerle aynı anda çalışabilme, onları geliştirebilme ve alıp satabilme

<ı>Kalabalıklarla İşbirliği (Mobbability): Çok büyük gruplarla online ortamda simultane ve hızlı işbirliği yapabilme, insanları online organize edebilme