Mevsime Göre Kıyafet Değiştiren Canlılar

Kıyafet ve renk değiştirmek, kutuplarda yaşamını sürdüren bazı hayvanların hayatta kalmalarını sağlamakta!..


İnsanlar, her mevsim değişen hava şartlarına uygun kıyafetlere bürünmezler mi?.. Bu durum doğadaki bazı hayvanlar için de geçerlidir aslında. Örneğin "Kutup Tilkisi"nin yaz aylarında koyu renk olan postu, kışın beyaza dönüşür. Bu değişimin sebebi kamufle olabilmek, doğadaki düşmanlarından saklanabilmektir. Karla kaplı bir alanda beyaz renkli bir post hem avcıyı, hem de avı kolayca kandırabilir.


Bir hayvan hem avcı, hem de av konumundaysa, kamuflaj için renk değiştirmek iki kat önem kazanır. Kış aylarında postu beyaza dönen kutup tilkisi, bu sayede karlı ortamda kutup sıçanı, kar tavşanı ve kuşlara gizlice yaklaşabilir. Lâkin hava soğuyup rüzgârlar arttığında besin bulması zorlaşır. Bu nedenle genellikle bir kutup ayısının peşine takılıp ondan artanları yiyerek beslenir. Fakat bu tarz bir hayatta kalma stratejisi riskli de olabilir. Zira kutup ayısı tilkiyi, tek bir pençe darbesiyle avlayabilir. Bu tehlikeli durumdan kendini korumak için bembeyaz bir posta bürünen kutup tilkisi, ortamın karlı olması sayesinde gün ışığında dahi rahatça gizlenir.


Tilkilerin kahverengi olan postları günler kısaldıkça beyaza döner. Azalan gün ışığı bu hayvanların, vücutlarının daha az melanin üretmesine sebep olur. Melanin, saça veya tüylere rengini veren bir maddedir. Kışın tilkinin melanin üretimi azaldığında postu beyazlaşır, ilkbaharda ise bu işlem tersine döner. Günler uzadıkça hayvanın vücudu daha fazla melanin üretir ve postu da yeniden kahverengiye döner.


Bembeyaz bir görünüm kış ortasında mucizeler yaratabilir tabii... Peki, ilkbaharda karlar erimeye başlayıp çevrede çamur göletleri oluşturduğunda ne olur?.. İşte o zaman alacalı bir post daha fazla işe yarar. "Kar Tavşanları" bu tarz kamuflajlarıyla ünlüdürler. Kışın kullandıkları post yavaş yavaş beyazlaşarak alacalı bir görünüme bürünür. Beyaz ve kahverengi tonlarındaki postları, tavşanların arazide yırtıcılar tarafından fark edilmesini güçleştirir. Post renginin tamamen değişme süreci iki aydır.


"Kutup Sıçanı", kış aylarında postunun rengi beyaza dönüşen tek kemirgendir. Bu hayvanın, hayli enteresan bir özelliği daha vardır... Kar yağmaya başladığında, ön ayaklarının üçüncü ve dördüncü parmaklarındaki tırnakları olağanüstü büyür. Bu sayede kış boyunca karda tünel kazabilir ve yeraltında yaşayarak hem yırtıcılardan korunur, hem de kolay besin bulur. Kış mevsimini rahatça atlatan kutup sıçanının tırnakları ilkbaharla beraber normal boyuna döner. Kutup tilkisi, kar tavşanı ve kartavuğu da kışın değişime uğrarlar... Ayaklarının üzerinde çıkan tüyler kar ayakkabısı görevi görür ve bu şekilde karda düşmeden ilerleyebilirler.


"Kartavuğu", kışın tüyleri kahverengiden beyaza dönen bir kuş türüdür. O da bu sayede kamufle olarak düşmanlarından korunur. Bacakları ve ayaklarındaki tüyler kartavuğunu sıcak tutar. Derisine yakın olan hav tüyleri ise vücut ısısını korumasını sağlar. Kartavuğunun bu doğal izolasyonu, onu dondurucu soğuklardan korur. Kartavuğu kimi zaman da yumuşak kar olan yerlere uçar ve burada kazdığı küçük oyuklara girerek ısınmaya çalışır.


Bazı hayvanların postu kara kış aylarında dahi tümüyle beyazlamaz. "Kakım" da bunlardan biridir. Kuyruğunun ucu yıl boyunca simsiyahtır. Neden mi?.. Bu siyah leke, uçan yırtıcıların saldırılarına karşı bir tuzaktır. Aç şahinlerin, tamamen beyaz bir kakım yerine, kuyruk ucu siyah bir kakımı yakalamaları daha zordur. Çünkü bir kakıma saldıran şahinin kafası bu siyah leke yüzünden birhayli karışır. Ona kakım bir yönde, kuyruk başka bir yönde hareket ediyormuş gibi görünüyor ve bu şaşırtıcı görüntü şahinin kakımı gözden kaçırmasına sebep olabiliyor. Şahin başarılı bir saldırı gerçekleştirse dahi genellikle kakımın gövdesi yerine kuyruğunu yakalıyor. Bu da kakıma mücadele etmesi için fırsat tanıyor.



Kaynakça >>> Natıonal Geographıc