Modern Klasikler : Blade Runner - Bıçak Sırtı (1982)

YÖNETMEN: RIDLEY SCOTT 

OYUNCULAR: HARRISON FORD, RUTGER HAUER, SEAN YOUNG, DARYL HANNAH 

Tüm zamanların en iyi bilimkurgu filmlerinden birisi olarak gösterilen ‘Bıçak Sırtı-Blade Runner’ ilk gösteriminden 28 yıl sonra güncelliğini ve özgünlüğünü hala koruyor. 2004 yılında İngiltere’de farklı dallarda çalışan on bilim adamının oylarıyla en iyi bilimkurgu seçilen filmi bu kadar ayrıcalıklı yapan nedir ? İlk çıktığında Amerika’da sıradan bir aksiyon muamelesi gören Blade Runner, yıllar geçtikçe nasıl bir kült filme dönüştü ? Her şeyden önce filmin bilimkurgu türü için alışılmadık karanlık evreni seyirciyi etkiliyordu. 2019 yılında geçen füturistik bir hikayede ellili yılların Film Noir (Kara Film) görselliği hakimdir. Sürekli yağmur yağan bir kente dönüştürülmüş Los Angeles klostrofobik devasa bir metropol gibi görünür; piramidal dev gökdelenler, ıslak ve çöp dolu sokaklar, her yerden yükselen duman bulutları, çatıdan çatıya uçabilen polis otomobilleri, tavanlarda dönen klasik pervaneler, eski tarz demir kapılı asansörler, retinadan kimlik okuyan tarayıcılar hepsi atmosferin ayrıntılarını oluşturuyordu. 

Geçmişin ve geleceğin harmanlaması gibi gözüken karanlık bir atmosfer 1981 yılına kadar gezegenler arası savaş , uçan uzay araçları , uzaylı yaratıklar olmadan çevrilen böylesine farklı bir evrene sahip benzer bilimkurgu olmamıştı. Öykü 2019 yılında geçmese rahatlıkla detektif filmi türüne dahil edilebilirdi. Ridley Scott 1980’de Alien ile kazandığı başarıdan sonra ikinci kez bir bilimkurgunun yönetmenliğini üstlenir. Film bilimkurgu türünün Cyperpunk olarak adlandırılan bir alt açılımının öncüsü olur. Tyler Corporation adında bir şirket dört yıl ömürlü Replikan (Kopya) adı verilen robotlar üretmektedir. Son ürettikleri Nexus 6 adlı robot jenerasyonu diğerlerine oranla daha kuvvetli ve zekiydi hatta yaratıcılarına eşit zekaya sahipti. Bu robotlar başka gezegenlerin keşfi için dünya dışına gönderilen kölelerdi . İsyankar bir grup daha uzun ve insani bir yaşam arzusuyla dünyaya kaçar. İsyankarları avlayan Blade Runner Ünitesinin başarılı detektifi Deckart (Harrison Ford) grubun lideri Roy Batty (Rutger Hauer) ve diğerlerinin peşine düşer. Kovalamaca finalde her iki tarafın bir çatıda buluşmasına dek sürer ve unutulmaz sekanslardan birisi olarak sinema tarihine geçer. 

Öykünün en ilginç yönü karakterlerdeki çelişkidir. Replikanlar şiirsel söylemleri olan, duyarlı robotlardır. İnsanlar ise hesapçı, yıkıcı, acımasız programlı karakterler olarak çizilir. Ridley Scott’un yönettiği sinemanın kilometre taşı olan bu filmin Vangelis tarafından bestelenmiş müziği daha ilk kareden itibaren atmosferi kucaklar. Harrison Ford’un dış dünya ile ilişkisi umursamaz, mesafelidir hareket eden her şeye şüpheci bakışlar atar. Rutger Hauer mükemmel bir android portresi çizer. Kendisini tüm sinema dünyasına tanıtan bu performansı kariyerinin zirvesi olur. Perdenin en güzel kadın oyuncularından olan Sean Young, bilhassa erkek seyircilere ‘böyle güzel android’i kim istemez ?’ iç geçirtir. 

Film Philip K. Dick’in ‘Do the Androids Dream of the Electric Sheep?’ adlı öyküsünden uyarlanır ve sinema dünyasının dikkatini artık hayatta olmayan bu yazarın üzerine çeker. Sonra ki yıllarda ‘Azınlık Raporu-Minority Report’ başta olmak üzere birçok romanı sinemaya uyarlanır. Film çekimleri olukça gergin bir atmosferde geçer yönetmen, oyuncular ve yapımcılar arasında anlaşmazlıklar çıkar. Ayrılan bütçe çekimlerin ortasında biter, yeni yapımcılar katılır. Harisson Ford filmde arka planda duyulan anlatıcı sese karşı cephe alır. Filmin ilk test gösterimlerinde seyirciden olumlu dönüş olmayınca, yapımcılar Scott’dan farklı bir final –daha bir mutlu final-ister. Scott’un ret etmesi üzerine onu kurgu masasından uzaklaştırır ve istedikleri finali eklerler. 1992 ve 2000 yılında yönetmenin kurgusu olarak çıkan iki DVD’de Scott tüm soruların yanıtlarını açık tuttuğu finali ekler. ‘Bıçak Sırtı-Blade Runner’da gişede ilgi görmeyen fakat zamanla bir kült filme dönüşen ve modern klasikler arasına katılan bir filmdir.