Muhasebe mesleği, geleceği ve planlama

MUHASEBE MESLEĞİ NEREYE GİDİYOR

İnsanlık tarihi ile birlikte gelişmekte olan muhasebe mesleği, ülkemizde 1930 lu yıllardan başlayarak 60 yıldan fazla süren çabalar sonucu ; 19.06.1989 tarihli ve 20194 sayılı Resmi Gazete 'de yayımlanarak yürürlüğe giren 3568 sayılı "Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu", ile yasal kurallara ve örgütlerine kavuşabilmiştir.

Günümüze gelindiğinde Muhasebe mesleği ne durumdadır ve gelecekte nasıl bir şekle kavuşacaktır bu konuda bazı veriler ışığında öngörülerde bulunmak ve mesleğin geleceği , sorunları, çözüm önerileri konusunda bir tartışma başlatmak istedik.

Kapitalist ekonominin küreselleştiği ve teknolojinin getirdiği olanakları ya da diğer bir deyişle teknolojiyi kendi çıkarları doğrultusunda geliştirmesi sonucu tekelci sermaye üretim araçlarının tamamını ülke farkı gözetmeksizin eline geçirmiştir.

Bizlerin müşterisi olan bürolarımızda muhasebelerini tuttuğumuz küçük ve orta ölçekli firmalar da tekelci sermaye tarafından ele geçirilmeye başlanmıştır.

Hizmet sektörünün de küreselleşmesi bu doğrultuda planlanmış ve bu uygulama hızlı bir şekilde yürürlüğe konmuştur.

 GATS antlaşması ile planlanan hizmetlerin serbestçe dolaşması isteği ülkemizde de yerine oturtulmuş ve Uluslar arası tekelci denetim şirketleri denetim işini büyük ölçüde elinde tutmaktadır.

Meslek örgütlerimiz bu duruma müdahil olamamış sadece uzaktan izlemiştir. Tekelci denetim şirketlerinde çalışan ve sayıları binlerle ifade edilen Bağımlı meslektaşlarımız Meslek örgütümüzün yönetimlerince sadece blok oy veren seçmenler olarak görülmüştür.

Bu nedenle tekelci denetim şirketlerinin haksız rekabetine karşı hiçbir duruş sergilenmemiş aksine ilişkileri sıcak tutarak meslek örgütü seçimlerinde blok oyları zahmetsizce elde tutmanın aracı olarak, bu şirketlerin önündeki engeller kaldırılmaya çalışılmıştır.

Akademik mesleklerden olan muhasebe mesleğinde reklam yasağının haksız rekabet açısından önemi gözlerden kaçırılmaya çalışılmış , mesleğin pazarlanması gibi aslında meslek etiğine aykırı olan konuları gündeme getirerek,  parasal gücü elinde bulunduran tekelci denetim şirketlerinin denetim işi ile birlikte dolaylı olarak muhasebe işini de tekellerine almasına yol açılmıştır.

Muhasebe mesleğinde müşteri sayısı stabildir  ve zorunlu olarak her ticari işletme  bir muhasebeci ile çalışmaktadır.

Pazarlama teknikleri ile ancak meslektaşlarımız diğer meslektaşının müşterisini almanın yolunu arayacaktır.

Oysa bizler meslekte rekabeti değil dayanışmayı öne çıkarmalıyız. Muhasebe mesleğinde müşteriye sunacağınız hizmetler belirlidir. Hizmetleri çeşitlendirmek yerine hizmet standartlarını yerleştirmeliyiz.

Meslek örgütleri haksız rekabete yol açan pazarlama tekniklerini öne çıkarmak yerine ;  mesleğimizin meslek  mensubunun kişisel bilgi birikimine dayalı bir meslek olduğunu  unutmamalı ve meslek mensubu - müşteri planlaması konusunda , standartlar belirlenmelidir.

 GİB kayıtlarına göre  2012 yılı itibariyle müşterilerimiz olan vergi mükellefleri ile meslek mensupları sayısı karşılaştırmasını yapalım:

 Bu tabloları okuduğumuzda ortaya çıkan gerçek şudur:

2000 yılı ile 2011 yılı arasında toplam vergi mükellefi sayısındaki artış %29 iken

Toplam serbest çalışan meslek mensubundaki artış % 48 dir

Serbest çalışan meslek mensubuna düşen  gelir vergisi mükellefi sayısı %15 azalırken ,

Serbest çalışan meslek mensubuna düşen kurumlar vergisi mükellefi sayısı da % 4 azalmıştır.

Meslek mensubu sayısı ile müşteri planlamasının ne kadar önemli olduğunu rakamlar açıkça ortaya koymaktadır.

Bunun yanında ayrı bir gerçekte ; TURMOB üyesi meslek mensupları tablosunda ortaya çıkmaktadır.

TURMOB üyesi Bağımlı meslek mensubunda 2000 ile 2011 yılı arasındaki artış % 53 artarken

Serbest çalışan meslek mensubunda 2000 ile 2011 yılı arasındaki artış % 48 dir.

İstanbul SMMM odası özelinde meslek mensupları artış tablosuna baktığımızda ;

Bağımlı meslek mensuplarının 2002 ile 2011 arasındaki artış % 91,59 iken

Serbest çalışan meslek mensuplarının 2002 ile 2011 arasındaki artış % 47,06 da kalmaktadır.

İstanbul ilindeki ekonomik büyüklüğün Türkiye genelindeki payına baktığımızda asıl belirleyici rakamların İSMMMO üye tablosu olacağı da aşikardır.

ÖNERİLER VE SONUÇ

Bu tablolar ışığında Muhasebe mesleğinin geleceği ile ilgili öngörüler şöyle şekillenmektedir.

• Daralan ekonomi açık olarak meslek mensuplarımızın müşterileri olan Vergi mükelleflerindeki artış ile meslek mensupları sayısındaki artış negatif yöndedir. Mevcut veriler her ne kadar ortalama olarak alınsa dahi Mesleğe giriş ve meslek mensupları planlaması meslek örgütünce doğru şekilde planlanmalıdır.
• İstanbul özelinde baktığımızda bağımlı çalışan meslek mensuplarındaki artış % 91,59 iken     serbest çalışan meslek mensuplarındaki artış % 47,06 olmuştur. Bu da göstermektedir ki Bağımlı çalışan meslek mensupları serbest çalışanlara göre 2 kat artmıştır.
• Mesleğin geleceğinin  bağımlı çalışan meslek mensupları tarafından şekilleneceği açıktır. Tekelci denetim şirketlerinin çalışanlarının binlerle ifade edildiğinde meslek mensuplarımız da bu şirketlerde birer çalışan olacaktır.
• Bağımlı çalışan meslek mensuplarındaki artışı göz önüne alarak mesleki örgütlenmenin geleceğinde;  Sendikal örgütlenmenin önemi  bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sonuç olarak:

Muhasebe mesleği; ekonominin tekelleşmesine koşut şekilde uluslar arası tekelci denetim şirketlerinin lehine şekillenmiştir.

Meslektaşlarımız bu şirketlerde yok pahasına çalışan birer eleman olacaklar, mesleğin bağımsızlığı ortadan kalkacak haksız rekabet karşısında büro sahibi meslektaşlarımızın müşterileri azalacak.

Muhasebe büroları denetim işinden uzak küçük ölçekli esnafın kayıtlarının yapıldığı bürolar haline dönüşecektir.

Uluslar arası Tekelci denetim Şirketleri bünyelerinde çok sayıda Bağımlı çalışan melsem mensubu olması dolayısıyla meslek örgütlerinin yönetimlerini ve meslek politikalarını belirleyicisi olacak mesleği kendi lehlerine şekillendireceklerdir.

Meslek örgütlerinin acilen mesleğin gelecek yılları ile ilgili planlama çalışması yapması ve doğru öngörülerde bulunması gerekmektedir.

 Hayri Göre

S.M.M.M.

06.12.2012 İstanbul