Murat Tuncel'den "Maviydi Adalet Sarayı"

"Maviydi Adalet Sarayı" önemli bir roman. Holanda'da üst üste birkaç baskı yapıyor. O sırada Hollanda Meclisinde göçmen sorunları tartışılmakta ve kurulan bir kent komitesi Murat Tuncel' in bu romanının mutlaka Hollanda Millet Vekilleri tarafından okunmasını sağlamak için çalışmalara başlıyor. Kitaplar vekillere sunuluyor komite tarafından. Göçmen sorunlarını işliyor eser toplumcu gerçekçi bir bakış açısından ve duygu sömürüsü yapmadan.


Murat Tuncel kendisi ile geçen yıl, Kuşadası Öykü ve Şiir Günleri' nde tanıştığım ve bugüne kadar aralıklı olarak çeşitli tarihlerde söyleşiler yaptığım büyük bir yazarımız. Hollanda'da yaşamını sürdürüyor. Kendisi ve eserleri ile ilgili detaylı bilgiye aşağıdaki linkten ulaşmak olası.

http://www.edebiyat.nl/

İlk tanışmamız Varlık Yayınlarından çıkan "İnanna" adlı romanına olan ilgimden kaynaklanmıştı. Daha önce yazdığı "Maviydi Adalet Sarayı" adlı romanından utanarak söylüyorum ki haberim bile yoktu. Böylesi ilginç, sürükleyici, tarihi ve sosyolojik okumalara açık bir romanın, İnanna'nın öylesine mütevazi yazarı ile karşılaşınca bir okuru olarak nasıl da heyecanlanmıştım. Hele söyleşi önerimi de kabul edince dünyalar benim olmuştu.

İnanna; küçük yaşta ana kucağından koparılarak ocaklarda yetiştirilen bir devşirmenin yaşamı ile töreleri herşeyin üzerinde tutan beyliklerden bir bey oğlunun törelere karşı gelen aşkı yüzünden yaşadıklarının kesişimine dayanan, bu iki yaşamın, devşirme ile beyin oğlunun yaşamının, bazen bir sarmaşık gibi birbiri içinden geçtiği, söylencelerle beslenen,bir nakışçı titizliği ile işlenmiş, 1840 lı yılların ülkenin doğusunda, batısında ve Avrupa'daki resmini başarı ile çizen sürükleyici bir roman. Üstelik 2006 yılında yayımlanmasına karşılık, şu anda Arap ülkelerinde de okunuyor desem belki sevinirsiniz. Korece'ye de çevrilmiş ve yakında yayımlanacak. Bulgarca çeviri devam ediyor. Polonyaca'ya çevirme de yakında başlıyor, çevirmenin ön hazırlıkları tamamlanınca.

"Geçenin içinden gelen" başlıklı blog yazımda Murat Tuncel' in "Üçüncü Ölüm" adlı romanından kısaca da olsa bahsetmiştim. O bloğu okumak isteyenler için linki:

http://blog.milliyet.com.tr/Blogum.aspx?BlogNo=132614

Murat Bey ile yapacağım söyleşiler için diğer eserlerini de okumaya başlamıştım. Bunlardan biri de "Maviydi Adalet Sarayı" adlı romanı. Romanı okuyup bitirdiğimde ülkemizde yetişen büyük bir yazarla tanışmış olmanın haklı gururunu doyasıya yaşadım.

Murat Tuncel "Maviydi Adalet Sarayı" adlı romanını 1994 yılında tamamlamış. Roman Sahte Umut anlamına gelen "Valse Hoop" adıyla Hollandaca'ya çevrilmiş, birkaç baskı yapmış ve şu anda da Hollanda'daki kitapçı tezgahlarında bulunan bir roman.

Türkiye'de ilk kez 1994 yılında Pencere Yayınlarından basılmış olan "Maviydi Adalet Sarayı", 2006 yılında Altın Bilek Yayınlarından yeniden basılmış.

Kitabın yazılış tarihi göz önüne alındığında, ülkemizden yurt dışına göçlerin yoğun yaşandığı bir döneme rastlaması Murat Tuncel'in derin toplumsal duyarlılığı ve gözlem gücünün belirteci. İnsanımızın bu sıkıntılı sürecini gözlemlemekle kalmayıp, bir eserde gerçekçi olarak canlandırarak göç eden insanların sorunlarını , hem de bugün dünya ölçeğinde yaygın olan göç sorununu neredeyse 15 yıl önce gündeme getiriyor Murat Tuncel. Romanın temel karakterleri çeşitli nedenlerle binbir zorluğu aşarak kendilerini yurt dışına atan bizim insanlarımız. Başka ülkelerden Hollanda'ya gelenlerin öyküleri de var yan karakterler olarak.

Yurt dışına çıkmakla yani bir ülkenin sınırlarını geçip de o ülkeye, Hollanda'ya ayak basmakla işler bitiyor mu? Göçmenlik statüsüne kavuşmanın acıları ve bedelleri var mı? Oturma iznini alıncaya ya da alamayıncaya kadar geçen sancılı sürece eklenen sıkıntılarla boğuşan kahramanlar. Türkiye'de olsa küçümseyerek asla yapmayacağı işlerde yaşamları çürürken aile özlemiyle yanıp tutuşanların dileklerine kavuştuklarında olan biten, Holandalıların mülteciye bakış açısı, insan ruhunu çözümlemeye kadar inen derinlikteki psikolojik yaklaşımları, sosyolojik değerlendirmeleri ile ve akıcı bir roman kurgusu içinde veriliyor.

Romanda bugünlerde hayretten ağzımızı bir karış açık bırakan "bağış toplama" işlerinin prototipini kendi çapında taa o yıllarda hayata geçirirken, dini kalkan olarak kurnazca kullanan bir karakter olan Hacı Bülbül gibi sahtekarla da karşılaşacaksınız, aile özlemiyle tutuşan saf yürekli Ömerlerle de. Ve 12 Eylül' ün kurbanı olan gençlerle tanışacaksınız, onları sınır ötesine çıkmaya zorlayan suçlamaları ve tutukluluk sürecinde neler yaşadıklarını daha iyi anlayacaksınız. Çok iyi değerlendirmeler var. Çeteler de eksik değil. Saf insanların iliğinden, kemiğinden, sırtından zengin olan Türkiyeli mafya babaları da var Avrupa'da. Bunlar din baronlarından farklı olarak neler sunuyor kurbanlarına? İşte bu romanı okuyup bitirdiğimde öylesine aklıma takılanlar oldu ki, altını renkli kalemlerle çizdiğim bölümleri, ertesi gün bir kez daha okuma gereğini duydum. Anlamadığımdan değil, öğrenmek için, toplumcu gerçekçi yazını öğrenmek için. Evet bir söyleşisinde Gülsüm Cengiz' in de belirttiği gibi, Murat Tuncel toplumcu gerçekçi bir yazarımız.

Murat Tuncel'in romanları da göç eden insanlarımız gibi ama aksine mutlu nedenlerle ve yazarın çevirmenlerle sıkı iletişim içinde olduğu son derece özenli çeviri çalışmaları sonucunda gitgide sınırlarımızı aşarken, Maviydi Adalet Sarayı adlı romandan bir alıntıyı da ben siz okurlara ulaştırayım dedim aşağıda:

"...Gülümsemem dudaklarımda dondu. Bir koşu geri gittim. Caddede de kimse yoktu. Kilisenin çan kulesine baktım, caddenin karşısına baktım. Kilisenin karşısındaki Türk dükkanına baktım. Hiç kimse yok. Her yanda ölüm sessizliği. Birisi bir köşeden "höööt" dese, yüreğim kopacak. Ben ki, gece saatlerce yol yürürdüm kasabadan köye giderken. O upuzun nesneyi gördüğüm yere kadar yürüdüm. Bir de ne göreyim.... "

Bilemiyorum öyle uygulamalar var mı ama Maviydi Adalet Sarayı adlı romanın üniversitelerin psikoloji, sosyoloji bölümlerinde, dışilişkiler bölümlerinde, bir örnek vakalar yumağı olarak okutulacak derinlikte ve gerçeklikte olduğunun üzerini kalın harflerle çizme gereği duyuyorum. Özellikle yurt dışında ülkemizi resmi olarak temsil etmeye hazırlanan gençlerimizin okumasını arzu ederdim. Umarım bu önerim duyurmak istediğim kesimlere ulaşır ve gerçekleşir.


Bizim Millet Vekillerimiz de okur mu acaba?

ezgi umut 2008 9 29