Mustafa’ belgeseli üzerine…

Can Dündar’ın ‘Mustafa’ belgeselini izledim bu akşam ve belgesel hakkındaki koparılan eleştiri fırtınasının, bu belgesele ilgi ve alakayı gereğinden fazla artırdığı kanaati uyandı bende. Paradoksal olarak, bu belgesele gitmeyin deyip eleştirenler, belki daha fazla izlenmesine neden oluyorlar! Bu da başarılı bir pazarlama tekniği… Bu belgeselde, Atatürk hakkında bilinmeyen hiç ama hiçbir yeni bilgi yok! Atatürk’ün hususi hayatını merak edenler;

—Şevket Süreyya Aydemir’in 3 ciltlik ‘TEK ADAM’ serisini,

—Falih Rıfkı Atay’ın ‘ÇANKAYA’sını,

—Hasan İzzettin Dinamo’nun 7 ciltlik ‘KUTSAL İSYAN’ını

—Cemal Granada’nın ‘ATATÜRK’ÜN UŞAĞI ANLATIYOR’unu,

—Ali Fuat Cebesoy’un ‘SINIF ARKADAŞIM ATATÜRK, SİYASİ HATIRALAR, MUSTAFA KEMAL MİLLİ LİDER’ini okumaları yeterlidir.

Belgesel filmin tanıtımında, ‘’15 yıldır Atatürk belgeselleri yapan, ‘’Sarı Zeybek’’le seyirciyi Ata’nın insani yüzüyle tanıştıran Can Dündar ve ekibi şimdi onun bütün hayatını sinema diliyle anlatıyor. Atatürk’ün ölümünün 70. yıldönümünde Selanik’ten Dolmabahçe’ye kadar hayatını başından sonuna mercek altına alarak, onu şablonlardan uzak olarak askeri, siyasi, insani boyutlarıyla anlatmayı amaçlayan ‘Mustafa’ filmi, seyirciyi, özellikle de yeni nesli Atatürk’ü yeniden keşfe davet ediyor’’ diyor ve de bu film tanıtımı aslında halt etmiş oluyor! Halt ediyor, çünkü bu çok büyük iddia doğrultusunda filmi izlemeye gidenler, günlerdir okuduğumuz eleştirilerin dışında, ne görsel olarak, ne de anlatım tekniği olarak hiçbir tatmin ediciliği olmayan bir filmle karşı karşıya kalıyorlar ve ne yazık ki, filmi filmografik olarak eleştirenler de son derece az. Diyebilirim ki, İletişim 3. sınıf öğrencileri bunun çok daha iyisini yapabilirlerdi!

Ayrıca, deniliyor ki, Genelkurmay ve diğer resmi kurumlar arşivlerini açtı, belgeler incelendi vs. vs… Şundan emin olun, hem ‘Sarı Zeybek’ belgeseli, hem de ‘Mustafa’ belgeseli, büyük oranda Falih Rıfkı Atay’ın ‘ÇANKAYA’ kitabıyla, Şevket Süreyya Aydemir’in ‘TEK ADAM’ ciltlerinden alıntı yapılarak, adeta görsel hale getirilmişler. Bu cümleyi havadan yazmıyorum, çünkü satır satır inceledim ben bu kitapları ve filmi izlerken, sanki Can Dündar bu kitapları seslice okuyormuş gibi geldi bana. Yani ortada öyle ’15 yıllık emeğin ürünü’ vs. gibi cümleler kurulmasın lütfen! Tamam, halkımız okumuyor, filme gitmeden, milletten duyduklarıyla film eleştirisi yapıyor olabilir, lakin o kadar da aptal yerine koymayın lütfen milleti! Bilinen mevzuları, hatta daha ayrıntısıyla yukarıda sıralanan bu kitaplardan öğrenilebilecek mevzuları, ‘Atatürk’ün hayatının teferruatlarını’ lütfen daha önce bilinmeyen ve uzun yılların emeğiyle oluşturulmuş bir belgesel havasıyla millete sunmaya çalışmayın! En başta bunda ayıp edersiniz.

Sonuç olarak film;

—Ticari pazarlama tekniği açısından son derece başarılı,

—Atatürk’ün hususi hayatına dair gerçekleri anlatma açısından, bilinen bilgileri, hiç bilinmiyormuşçasına, aşırıca yorumlarla ‘Can Dündar gözüyle’ halka anlatmak açısından başarılı,

—Sinema tekniği açısından son derece başarısız,

—Atatürk’ü hayatının başından sonuna dek anlatabilmek açısındansa hiçbir kıymet-i harbiyesi olmayan bir filmdir bana göre; izlemeyenler de bir şey kaybetmez…

—Atatürk’ün zaafı özel hayatı değil, çevresinde onunla aynı kratta adamların olmamasıdır ki, Cemal Kutay’ın kitaplarını okursanız, Atatürk’ün mecliste kadınlarla erkeklerin eşit sayıda temsil edilebilmesi için, en yakınlarına karşı dahi nasıl bir mücadele verdiğini ve bunu başaramadığını daha iyi anlarsınız.

Ve ey halkım! Lütfen kitap oku! Okuduğunda, Atatürk’ü böyle uyduruk filmlerden öğrenmek yerine, O’nu daha çok tanıyacak ve daha çok seveceksin. Ve de sadece Atatürk’ü değil, döneminin tüm siyasilerinin; Lenin’in, Stalin’in, Hitler’in, Mussolini’nin, Gandi’nin, Churchill’in, Roosevelt’in, Franko’nun, Tito’nun vs. hayat hikâyelerini okuyup, bunları Atatürk’ün hayatıyla, ortaya koyduğu eseriyle karşılaştırdığında, O’nun nasıl bir imkânsızı başardığını ve büyüklüğünü görecek, işte asıl o zaman çok şaşıracaksın! Ama lütfen, oku!