Mutluluk yönetilebilen bir duygudur

Yapılan bilimsel araştırmalar mutluluk kavramının kendini gerçekleştirme olgusu ile doğrudan ilgili olduğunu göstermiştir.Kendini gerçekleştirme kavramı, yıllardır üzerinde durulan ancak ortaya çıkışı ve anlamı hakkında çok fazla bilgiye sahip olunmayan bir konudur. Psikoloji bilimiminde, hümanistik yaklaşım tarafından ortaya atıldığı ve insan davranışlarını yöneten en önemli güdünün “kendini gerçekleştirme” olduğu düşüncesine dayanmaktadır.

Kendini gerçekleştirme kavramını kullanan bilim adamlarından C. Rogers kendini gerçekleştiren insanın özelliklerini şu şekilde ortaya atmıştır:

1) Yaşantılara açık ve duygulardan kokmadan yaşama
2) Kendini kısıtlamadan kurallara bağlı kalmadan hayatın her anını dolu dolu tam olarak yaşayabilme
3) Öğrenmeyi davranışlar ve tepkiler için temel alma
4) Bireyin doğru uyaranları alması için kendini yönlendirmesi ve harekete geçirmesi

Kendini gerçekleştirme kavramına en geniş açıdan bakan A. Maslow dur kendini bireysel ihtiyaçlar üzerine yoğunlaştıran ve psikoloji bilim tarihine geçen ihtiyaçlar hiyerarşi kavramını açıklayan Maslow, kendini gerçekleştiren insanın özelliklerini şu şekilde ifade etmiştir:

Gerçeği Olduğu Gibi Algılama- Kendi kişisel önyargılarınının etkisinde kalmadan olayları ve bireyleri olduğu gibi algılayabilirler.

İçten ve Doğal Davranma- Kalıplaşmış davranış, tutum, kurallar ve yargılardan çok doğal yaşantılara önem verirler.

Problemlere ve Sorunlara Dönük Olma- Toplumsal ve kişisel sorunların çözümüne dönük çaba içerisindedirler.

.Kendine Yeterli Olma- Karşılaştığı olumsuz olaylar karşısında vakarla durma, çözüm becerisi iradesini ve sabrını gösterme.

Bağımsız Olma- İnsanları ve olayları ihtiyaçlarının ve yönelimlerinin giderilme aracı olarak görmeme kendi başına bağımsız yaşayabilme becerisi gösterme.

Takdir Edebilme- Hayattaki güzellikleri devamlı olarak taze, saf bir şekilde algılayabilme ve beğenebilme; güzellikler karşısında coşku (ecstasy) hali yaşayabilme.

İnsanlıkla Özdeşme-İnsanlığa derin bir sempati duyma, kendini insanlara yakın hissetme

Demokratik Bir Karakter Yapısına Sahip Olma-Irk, sınıf, eğitim ve siyasal inanç farkı gözetmeksizin insanlarla dostluk kurabilme; insanlarda soy, şöhret, servet yerine bilgi, hüner ve iyi kişilik özelliklerine saygı duyma.

Nüktedanlık-Kaba ve başkalarını küçük düşürücü şakalardan hoşlanmama; ince, filozofik değeri olan, güldürürken düşündüren nükteler yapma.

Yaratıcılık- Herhangi bir alanda yeni, orijinal bir eser meydana getirebilme.

Sosyal Kalıplaşmaya Karşı Direniş- Kültürün geliştirdiği davranış kalıplarını benimseme zorunluğunu, modayı yakından izleme gereğini duymama. (1)

MUTLULUK VE KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME İLİŞKİSİ NEDİR?

Kendini gerçekeştirmenin temelinde yönelim vardır. Bazı yönelimlerin sonucunda kendini gerçekleştirmeye yaklaşan birey bu güdüsününün tatminini sağlar. Mutluluk yada mutsuzluk kavramları da bir yönelim yada etki sonucu bilişsel süreçlerde meydana gelen değişimle ortaya çıkan bir durumdur. Mutluluk veren yönelimlerde bulunmakla, kendini gerçekleştirme yönünde bulunulan yönelimlerin arasında paralellik görülse de bireysel farklılıklara göre bu değişiklik gösterebilmektedir.

Mutluluk ve kendini gerçekleştirme ilişkisini daha somut hale getirebilmek için örnekler vermek gerekirse:

Kişisel önyagılardan sıyrılmış bir birey daha sağlıklı kararlar verebileceği için sonucunda göreceği toplumsal geribildirim bireyde mutluluk duygusu uyandırabilecektir.

İnsanın doğal davranması doğasına yaklaşması ve kendi olması iç tatmini sağlayabiceği gibi mutluluğu destekleyecektir.

Yine bireyin toplumsal sorunlarla ilgilenmesi ve topluma faydalı olduğunu hissetmesi bireyde yararlı olmanın verdiği etkiyle mutluluğa katkı sağlayabilir.

Bireyin kendine yeterli olduğunu görmesi ve sorunlarıyla başederek onları çözebildiğinin farkında olması mutluluk duygusunu harekete geçirebilmektedir.

Bağımsız hareket ederek kendi başına ihtiyaçlarını giderebildiğini gören bireyde mutluluk duygusu gelişebilir.

Yaşamdaki güzelliklere yönelme güzel kareleri yakalamak için harekete geçme ve bu yönelim sonucu coşku yaşama bireysel mutluluğu artırabilir.

İnsanlara saygı duyarak olumlu iletişim kurma ve paylaşımda bulunma sosyalleşmeyi sağlayacağı için mutluluk psikolojisini ortaya çıkarabilmektedir.

Bireylere sınıf ayrımı yapmadan bilgi beceri ve kişisel değerlerine göre saygı ile yaklaşım, bireyin olumlu etkileşim, bilgi alışverişini ve pozitif dönüt almasını etkileyeceği için mutluluğa etki edebilir.

Espiri ve nüktedanlığı bireyleri rencide etmeden kullanabilen kişiler duygularını ifade etme ve zeka ürünü olan espirilerinin kendisinde ve başkalarında tebessüm meydana getirdiği görmesi mutluluk hormonlarını harekete geçirebilir.

Herhangi bir sanatla uğraşarak orijinal bir eser meydana getirme insanda yeni birşeyler oluşturarak eser bırakma ve isminden bahsedilerek kendisine saygı duyulması duygularının etkisi ile bireyi mutluluğa mutluluğa yöneltebilir.

Aslında bireylerin bile yaşarken farketmediği ve kendileri kabullenmese dahi toplumsal kabullerden dolayı yaparak mutsuzluğuna zemin hazırlayan davranışlardan kurtularak kendine yaklaşması, kendine uygun düşünce ve davranış şekillerini benimsemesi ve özgürleşmesi bireysel mutluluğu olumlu etkileyebilecektir.

SONUÇ:


Görüldüğü gibi mutluluk duygusunun yönelimler sonucu içsel ve dışsal etkilere verilen ruhsal bir tepki olarak ortaya çıktığı açıktır. Burada şu sonuç ortaya çıkmaktadır. Mutluluk yönetilebilen bir duygudur. Mutluluk yönetimi sadece farkındalığa bağlıdır. Farkındalık düzeyi yükseldikçe mutluluk için bir alana bir eyleme ya da bir aktiviteye yönelimin gerçekleşmesi ile mutluluk düzey yükselebilecektir. Tercihlerimiz mutluluğumuzu ya da mutsuzluğumuzu belirleyen temel etmenler olarak değerlendirilmektedir. Kendini gerçekleştirme yönündeki özelliklere uygun ve bunları bireysel kimliğe uygun hale getirerek atılan adımlar, mutluluğu pozitif yönde destekleyecektir.

Unutmayalım ki yönelimlerimiz mutluluğumuzu mutluluğumuz ise yaşamızı etkiler. Kendini gerçekleştirme ve mutluluk yolunda atılan adımlarınızda başarılar diliyorum. Sevgiyle kalın.


KAYNAKÇA

(1) KUZGUN, Y. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi Cilt: 10 Sayı: 0 Sayfa: 162-172 Yayın Tarihi: 1972--