Müzik İle tedavi

Hangimiz diyebilir ki; hastalığımın tedavi sürecinde hiç tıbba yardımcı yöntemleri kullanmadım. Bir çoğumuz ilaçlarımızı alırken bir yandan da aile büyüklerimizden öğrendiğimiz yöntemleri mutlaka deneriz. İnsanlık tarihine baktığımızda insanoğlu, yaşamış olduğu bir takım hastalıkları iyileştirmek amacıyla doğadaki otlar, hayvanlar, deniz ürünlerini vb. tedavi amaçlı yöntem olarak kullanmış ve halen kullanmaktadır. Kullanılan bu yöntemlerden biri de‘müzik ile tedavi’ yöntemidir. Müzik ile tedavi geçmişten günümüze kadar süren ve gelecekte de varlığını sürdürecek yöntemlerden biridir.

Müzik, duygu ve düşüncelerin anlatım biçimlerinden biridir. İnsanoğlu müziği sadece eğlence amaçlı değil savaşlarda ve dinsel törenlerde de kullanmakta.

Müzik için belirli bir ritim kalıbı içinde, birbiriyle uyumlu sesler yumağıdır diyebiliriz. Müziği, tedavi amaçlı kullanmamızın temel sebebi ruhsal ve fizyolojik sorunların ardındaki psikolojik durumu belirleyebilmemiz ve bize tedavi sürecinde yol gösterici olmasıdır.

Müzik ile tedavinin geçmişine bakarsak; çok eski zamanlara dayandığını görürüz. MÖ 4.yy’da Eski Yunan’da Bergama’da kurulmuş ‘Asklepieion Sağlık Koruma Yurdu’ müzik ile tedavi yönteminin kullanıldığı ilk hastanedir. MÖ 2400’lü yıllarda Hipokrat’ın bazı hastaları tedavi için ilahilerle tapınağa götürdüğü, dönemden kalan yazılarda anlatılmaktadır. Çin, Mısır, Afrika gibi, medeniyetlere ışık tutmuş topraklarda da müzik ile tedavi yönteminin kullanıldığı yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır.

Türk toplumlarında müzik ile tedavi var mıydı? diye aklınıza bir soru gelirse evet Türk toplumlarına baktığımızda müziği tedavi amaçlı kullandıklarını görmekteyiz.Uygur ve Altay Türkleri şarkı söyleyerek ve dans ederek hastaları tedavi seansları düzenlerlerdi ve müziği dinsel törenlerinde de kullanırlardı örneğin ölülerini şarkı söyleyerek uğurlarlardı.Döneminin önemli Türk Devletlerinden biri olan Selçuklularda Selçuk Sultanı Nureddin Zengi tarafından Şam’da ilk şifahane açılmıştır. Osmanlı Devletinde de müzik tedavi amaçlı kullanılmaktaydı. Bu amaçla Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’da Fatih Darüşşifa, 2.Beyazid tarafından Edirne’de Edirne Darüşşifa inşa ettirilmiştir. Ayrıca Mehteran Takımı yoluyla müzik, savaş alanlarında da kullanılmıştır.

Ünlü bilim adamı Farabi eserlerinde müziğin fizik ve astronomi ile olan ilişkisini açıklamıştır. Türk Müziği makamlarını ruha yönelik etkilerine göre sınıflandırmış ve psikolojik açıdan etkili oldukları zamanları tespit etmiştir.

Rast makamı: Neşe verir. Güneş iki mızrak boyu olduğunda etkilidir.
Rehavi makamı: Sonsuzluk hissi verir. Yalancı sabah vaktinde etkilidir.
Kuçek makamı: Hüzün, elem verir. Uyku zamanı etkilidir.
Büzürük makamı: Korku verir. Yatsıdan sonra etkilidir.
Isfahan makamı: Hareket kabiliyeti, güven hissi verir. Gün batarken etkilidir.
Neva makamı: Lezzet, ferahlık verir. Akşam vakti etkilidir.
Uşşak makamı: Gülme hissi verir. Öğle vakti etkilidir.
Zirgüle makamı: Uyku verir. Öğleye doğru etkilidir.
Saba makamı: Cesaret, kuvvet verir. Akşamüstü etkilidir.
Buselik makamı: Kuvvet verir. Kuşluk vaktinde etkilidir.
Hüseyni makamı: Sükunet, rahatlık verir. Sabahleyin etkilidir.
Hicaz makamı: Alçakgönüllülük verir. İkindi vakti etkilidir.

Peki kökeni bu kadar geçmiş döneme dayanan bu tedavi yöntemi günümüzde kullanılmakta mıdır?

Evet günümüzde tıbbi tedavi sürecine ek olarak kullanılmaktadır. İşte size birkaç örnek;

Göz hastalıkları,
Spazmlar,
Kas ve eklem ağrıları,
Yorgunluk,
Huzursuzluk,
Psikolojik rahatsızlıklar.
Ayrıca tıbbı tedavinin yanı sıra özellikle çocuklarda;

· Zeka geriliği,

· Davranış bozuklukları

· Öğrenme bozuklukları

· İfade yeteneğini geliştirme,

· Estetik ve yapıcı düşünme kapasitesi

· Akademik performansı artırma,

· Hızlı okuma-yazma yeteneği kazandırmada müzik ile tedavi yöntemi önerilen temel yöntemler-

den biridir.

Müzik ile tedavinin bu kadar çok rahatsızlıkların tedavisinde kullanıldığını biliyor muydunuz? Aslında burada saydıklarım temel rahatsızlıklardı. Bu rahatsızlıkların dışında da kullanım alanları vardır.

Rahatsızlığımız gerek psikolojik gerek fizyolojik olsun, eğer müzik ile tedavi yöntemini kullanmak istiyorsak; dinleyeceğimiz musiki makamı burcumuza ve rahatsızlığımıza göre seçmemiz ve gün içinde etkili olan zaman diliminde dinlememiz yararlı olacaktır. Örnek mi istiyorsunuz işte size birkaç örnek makam ;

Oğlak-Yay Burcu: Nihavent makamı dinlemelidir.Bu makam kan dolaşımında, karın , kalça, uyluk ve bacak bölgelerinde etkilidir. Bel ağrısına, kulunç ve tansiyon rahatsızlığına fayda sağlar. Zihinsel sıkıntıyı giderir kuvvet ve hoşgörü hissi verir. Öğleden sonra etkilidir.

Akrep-Kova Burcu: Hüseyni makamı dinlemelidir. Bu makam karaciğer ve kalbe iyi gelir. Ruh

sıkıntısını giderir, iç organlara iyi gelir. Kendine güven ve kararlılık duygusu verir. Otistik ve spastik hastalar için karşı etkilidir. Güzellik, iyilik, sessizlik ve ferahlatıcılık özelliği vardır. Sabah etkilidir.

Başak-Terazi Burcu: Zengüle makamı dinlemelidir. Kalp ve beyin hastalıkları ile menenjite iyi geldiği gibi kalça eklemleri ve bacak ağrılarında da etkilidir. Zihinsel rahatsızlıkları giderir. Gece etkilidir.

Aklınıza şöyle bir soru gelebilir. Acaba müzik ile tedavinin çeşitleri var mıdır?

Bu sorunuzun cevabını şu şekilde verebilirim. Günümüzde müzik ile tedavi beş çeşit yöntemle yapılmaktadır.

· Aktif tedavi(Tedavi edilen kişi müziği dinler ve aktif şekilde dans şekillerini yapar),

· Pasif tedavi(Tedavi edilen kişi rahat ve huzurlu bir ortamda çalan müziği dinler),

· Baksı dansı(Tedavi edilen kişi Eski Türklerde kullanılan baksı dansını müzik eşliğinde yapar),

· Çalgı aleti çalma(Tedavi edilen kişi müzik aleti ie meşgul edilerek kendine olan güven duygusunun gelişimini sağlarız),

· Ritim(Tedavi edilen kişi müzikteki ritimleri dinler ve ritim tutar).

Müziği sadece saydığımız rahatsızlıkların tedavi edilmesinde kullanılan bir araç olarak kabul etmemek gerekir. Müziğin aynı zamanda koruyuculuk özelliği de vardır. Örneğin; stresin ortadan kaldırılması için seçilecek uygun müzik makamları, stres ile oluşabilecek bazı rahatsızlıkların ortaya çıkmasını da engelleyebilecektir; yani o rahatsızlıklara karşı koruyucu olacaktır.

Müziği beyinde mutluluk, neşe, elem, öfke, nefret gibi duyguları tetikleyen bir enerji şeklinde ifade etmek oldukça doğru bir tanımlama olacaktır. Aslında hepimiz müzik aleti çalamasak da ruh halimize bağlı olarak müzik dinler ya da söyleriz. Karşınızdaki kişinin dinlediği ya da mırıldandığı şarkıdan ruh halini anlamak aslında hiç de zor değildir.

Yüzyıllardan beri bir tedavi aracı olarak kullanılan, hatta hayatımızın vazgeçilmezlerinden biri olan müziği tedavi amaçlı kullanmaya var mısınız?