Namık Kemal

Aralık ayı diyebiliriz ki, Namık Kemal ayıdır. Büyük şair ve yazar Namık Kemal 2.Aralık’da doğmuş; 21.Aralık’da ölmüş. Ve bütün ömrünü Osmanlı  Devletinde  Özgürlüğü anlatarak, tattırarak, onun için şiirler yazarak geçirmiştir. O devrinde ve şimdi herkesin saygı duyduğu  bir “Vatan” şairidir.

 

Aslında Namık Kemal büyük Milliyetçi şairlerimizden biridir. Fakat o sözü Osmanlı Devleti sırasında söyleyebilmek hapishaneye gitmenin en kestirme yoludur.

 

“Namık Kemal (21 Aralık 1840, Tekirdağ - 2 Aralık 1888, Sakız Adası), Türk milliyetçiliğinin öncülerinden, Genç Osmanlı hareketi mensubu yazar, gazeteci, devlet adamı ve şairdir.

Yurtseverlik, hürriyet, millet kavramlarına bağlı bir Tanzimat Devri aydınıdır. Bu kavramları Türk fikir hayatına ve edebiyatına sokan kişi kabul edilir. Heyecanlı, kavgacı kişiliği, akıcı, parlak üslubu nedeniyle devrinin diğer yazarlarından daha fazla tanındı. “Vatan Şairi” ve “Hürriyet Şairi” olarak anılan Namık Kemal, şiirin yanı sıra tenkit, biyografi, tiyatro, roman, târih ve makale türlerinde eserler verdi. Özellikle Türk Edebiyatının ilk edebi romanı olan "İntibah" ve batılı anlamda Türk Edebiyatının sahnelenen ilk tiyatro eseri olan "Vatan Yahut Silistre" eserleriyle ünlüdür. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ü eserleri ve fikirleriyle etkiledi.”(wikipedia)

 

Aslında , Namık Kemal’in hayatı ve eserleri; ayrıca sürgün anıları onun  bu günkü Türk gençliği için çok önemli bir öncü olmasına yol açabilecektir. Fakat bunu engelleyen bir tek şey var. Namık Kemal’in devrinin bütün diğer büyük yazarları gibi bugün anlaşılmayan Osmanlıca dili… Ne yazık ki, onun şiirlerindeki derin anlama artık kolay kolay varamazsınız. Yapılacak tek şey vardır. O güzel insanın eserlerini bugünkü dile aktarmak.

 

Namık  Kemal’in nesirlerinin çoğu bugünkü Türkçe’ye aktarılmıştır. Ama şiirlerinin çevirisini yapmak hiç de kolay değildir; hatta imkansız gibidir. Ama düşüncemize göre, bu büyük şairi daha iyi  tanımak adına bu çaba gösterilmelidir.

 

Bu satırların yazarı da bu çabayı  Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi” için gösterdi. Belki şiir olarak değil ama anlaşılabilmesi için Türkçe söylemeyi yeğledi. Okuyun bakalım, burada hem çevirisini, hem de özgün örneğini veriyoruz. Belki anlayarak onu daha çok seversiniz gençler.

 

…………………………………………….

 

Hürriyet Kasidesi (Namık Kemal)

 

 

1.Baktık  dünya  hiç doğru yolda değil anladık

   Çekildik kendi isteğimizle devlet kapısından.

 

2.Usanmazlar iyi  insan olanlar halka hizmetten

  Yardımseverler mazluma yardımdan kaçınmaz

 

3.Hor görüldüyse millet şanına dokunur sanma

  Yere düşmekle mücevher değerinden eksilmez.

 

4.Vücudun mayası bil ki vatan toprağındandır

   Hiç bir üzüntü duyulmaz vatan için ölmekten.

 

5.Dünyada zalimin yardımcısı kötülükte ustadır

  İnsafsız avcıya hizmet eden köpekten beterdir.

 

6.Hayatın değerini  şöhretten  üstün  tutanlar

   Kalıcı zevkleri geçici olanlara tercih ederler.

 

7.Nedendir halkın  uzun  yaşama isteği böyle

   Emaneti korumakta insanın çıkarı nedir söyle?

 

8.Cihanda kendini her bireyden alçak gören kişi

  Ayıplanmaktan utanır da  niye  kendinden değil.

 

9.Akıllı olanların  pişman olup    çaba göstermesi

  Ders alıp  çalışması,  felekten öç almak gibidir.

 

10.Başarının değeri milletin gönül birliğinde durur

    Bu yurdu korumak, fikirlerin çatışmasından çıkar.

 

11. İktidarda olan kişinin gücü dünyayı düzene sokar

     Cihanı titretirler düzgün olmakla metin insanlar 

 

12.Kader  iyiliğini cömertliğini bir vakit için saklar

     Milletteki gevşeklikten, zayıflıktan sakın korkma.

 

13.Zincire  vurulmuş  aslana zincir hiç ağır gelmez

     Dünyadaki kişilerin talihsizliğinden felek utansın

 

14.Işık dorukta uzaksa aydınlıktan, çaresizliktendir

     Doğa, yerde sürünen yeteneklerden kendi utansın.

 

15.Biz ki , Osmanlı  boyunun eski ulu soyundanız

     Kanımız tümüyle şehitlik mayasıyla karılmıştır.

 

 

16.Biz öylesine hamiyetli, çalışkan bir milletiz ki

     Sade bir aşiretten kocaman bir devlet yaratmışız.

 

17. Öyle yüce yaratılmış bir milletiz ki,  ölmek bize

      Ayaklar altında kalıp çiğnenmekten daha iyi gelir.

 

18. Hürriyet kavgası ateşler içinde olsa bile ne gam

      Hiç kaçar mı,  gayret meydanından yiğit olan

 

19.Celladın zalim kemendi acımasız ejder olsa bile

     İnsan için esaret zincirinden bin kez daha iyidir.

 

20.Felek her türlü belasını, cefasını toplasın gelsin

     Millet uğruna bir hizmetten dönersem kahpeyim.

 

21.İşimde öyle  acılar dertler çektim ki bu iyi  bilinsin

     En küçüğü bile vezirlikten de, sedaretten de iyidir.

 

22. Vatan  öylesine  vefasız bir sevgiliye dönmüş ki

     Aşkına düşenleri bir türlü gurbetten  çağırmıyor.

 

23. Ne yalvarır yakarırım, ne  de  bir menfaat isterim

     Görevimi yaparım, her türlü kötü niyetten uzağım.

 

24.Ey zalim,milletin yiğitleriyle kavgadan sakınmalısın

     Zulmünün kılıcı onların kanının ateşi  karşısında erir.

 

25.Zulüm ile işkence ile özgürlüğü yoketmek ne mümkün

     Eğer o kadar  güçlü isen, hadi aklı kaldır insaniyetten.

 

26.Gönüldeki  çalışma cevheri, elmas cevherine benzer

     Ağırlığın etkisinden, baskının şiddetinden  hiç ezilmez.

 

27. Ey hürriyetin güzel yüzü, sen ne büyüleyici imişsin,

     Esaretten kurtulduk derken senin aşkının esiri olduk.

 

28.Güzelliğini gizleme, kalbi  fethedecek   güç sendedir

     Yüzün milletin gözünden ebediyete dek ırak kalmasın.

 

29. Ey gelecek umudu, sen ne çok can dostuymuşsun

     Dünyayı bin üzüntü ve sıkıntısından kurtaran sensin.

 

30. Hükmetme çağı senindir, hükmünü dünyaya geçir

     Yüce Allah yükselişini her türlü belâlardan korusun.

 

31.Uyan ey yaralı kükreyen aslan, gaflet uykusundan uyan

     Senin  gezdiğin güzel  sahralar ,  azgın köpeklere kaldı.

 

……………………………………………………………

 

HÜRRİYET KASİDESİ (Namık Kemal, özgün şiiri)

 

 1.Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selametten

    Çekildik izzet ü ikbal ile bab-ı hükûmetten

 

 2.Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten

    Mürüvvet-mend olan mazluma el çekmez ianetten

 

 3.Hakir olduysa millet şanına noksan gelir sanma

    Yere düşmekle cevher sakıt olmaz kadr ü kıymetten

 

 4.Vücudun kim hamir-i mâyesi hâk-i vatandandır

    Ne gam rah-ı vatanda hak olursa cevr ü mihnetten

 

 5.Muini zalimin dünyada erbab-ı denaettir

    Köpektir zevk alan sayyad-ı bi-insafa hizmetten

 

 6.Hemen bir feyz-i baki terk eder bir zevk-i faniye

    Hayatın kadrini âli bilenler hüsn-i şöhretten

 

 7.Nedendir halkta tul-i hayata bunca rağbetler

    Nedir insana bilmem menfaat hıfz-ı emanetten

 

 8.Cihanda kendini her ferdden alçak görür ol kim

    Utanmaz kendi nefsinden de ar eyler melametten

 

 9.Felekten intikam almak demektir ehl-i idrake

    Edip tezyid-i gayret müstefid olmak nedametten

 

10.Durup ahkam-ı nusret ittihad-ı kalb-i millette

    Çıkar asar-ı rahmet ihtilaf-ı rey-i ümmetten

 

11.Eder tedvir-i alem bir mekînin kuvve-i azmi

    Cihan titrer sebat-ı pay-ı erbab-ı metanetten

 

12.Kaza her feyzini her lutfunu bir vakt için saklar

    Fütur etme sakın milletteki za'f u betaetten

 

13.Değildir şîr-i der-zencire töhmet acz-i akdamı

    Felekte baht utansın bi-nasib- erbab-ı himmetten

 

14.Ziya dûr ise evc-i rif'atinden iztırâridir

    Hicâb etsin tabiat yerde kalmış kabiliyetten

 

15.Biz ol nesl-i kerîm-i dûde-i Osmaniyânız kim

    Muhammerdir serâpâ mâyemiz hûn-ı hamiyetten

 

16.Biz ol âl-i himem erbâb-ı cidd ü içtihâdız kim

    Cihangirâne bir devlet çıkardık bir aşiretten

 

17.Biz ol ulvi-nihâdânız ki meydân-ı hamiyette

    Bize hâk-i mezar ehven gelir hâk-i mezelletten

 

18.Ne gam pür âteş-i hevl olsa da gavgâ-yı hürriyet

    Kaçar mı merd olan bir can için meydân-ı gayretten

 

19.Kemend-i can-güdâz-ı ejder-i kahr olsa cellâdın

    Müreccahtır yine bin kerre zencîr-i esâretten

 

20.Felek her türlü esbâb-ı cefasın toplasın gelsin

    Dönersem kahbeyim millet yolunda bir azîmetten

 

21.Anılsın mesleğimde çektiğim cevr ü meşakkatler

    Ki ednâ zevki aladır vezâretten sadâretten

 

22.Vatan bir bî-vefâ nâzende-i tannâza dönmüş kim

    Ayırmaz sâdıkân-ı aşkını âlâm-ı gurbetten

 

23.Müberrâyım recâ vü havfden indimde âlidir

    Vazifem menfaatten hakkım agrâz-ı hükümetten

 

24.Civânmerdân-ı milletle hazer gavgâdan ye bidâd

    Erir şemşîr-i zulmün âteş-i hûn-i hamiyetten

 

25.Ne mümkün zulm ile bidâd ile imhâ-yı hürriyet

    Çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten

 

26.Gönülde cevher-i elmâsa benzer cevher-i gayret

    Ezilmez şiddet-i tazyikten te'sir-i sıkletten

 

27.Ne efsunkâr imişsin ah ey didâr-ı hürriyet

    Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esâretten

 

28.Senindir şimdi cezb-i kalbe kudret setr-i hüsn etme

    Cemâlin ta ebed dûr olmasın enzâr-ı ümmetten

 

29.Ne yâr-ı cân imişsin ah ey ümmid-i istikbâl

    Cihanı sensin azad eyleyen bin ye's ü mihnetten

 

30.Senindir devr-i devlet hükmünü dünyaya infâz et

    Hüdâ ikbâlini hıfzeylesin hür türlü âfetten

 

31.Kilâb-ı zulme kaldı gezdiğin nâzende sahrâlar

    Uyan ey yâreli şîr-i jeyân bu hâb-ı gafletten (Namık KEMAL)

 

Özgürlüğü, “Vatan” kavramını anlatmak için yıllarca sürgünlerde yatmış ve 48 yaşında Sakız adasında yine sürgünde ölmüş, bu büyük şairi bu ayda bir kez daha anmak her halde aymazlık değildir.  Anısı önünde saygı ile eğiliyoruz.