NARSİST İNSAN ÜZERİNE

Merhabalar. Bugün bilirkişi olmamakla birlikte, kişisel yaptığım araştırmalar ve eşimden kaptığım bilgiler doğrultusunda narsist insan üzerine yazacağım. Takip ettiğim bir psikoloğun bu konuda çektiği bir videoya denk gelmiştim ve açıkcası hem biraz tedirgin olup, hem de daha çok araştırma yapma ihtiyacı duymuştum. Neden tedirgin oldun derseniz bunun cevabını bir kitaptan alıntı ile vermek isterim.

" Öz sever (narsist) kişi, bir yandan için için aşağılık duyguları yaşarken, bir yandan da kendisine hayranmışçasına davranır. Açık ya da üstü kapalı bir biçimde kendisini över, bu övgülerin başkasından da gelmesini bekler ve hatta onlara bunu zorlayıcı davranışlarda bulunur. Kendisini eleştirmeye kalkan insanları kötü niyetli ve düşman olarak algılar. Eleştirinin içeriğini gereksiz kılacak gerekçeler bularak yine kendi doğruluğuna inanır. Diğer insanlarda sürekli kusur bulur ve onları küçümser. Aslında küçümsediği kendi gerçek benliğidir. "

* İnsan Olmak, Engin GEÇTAN

 İnsan Olmak adlı kitapta, en kısa ve öz şekilde narsist insan kelimesinin tanımı yapılmış, okuduğunuz zaman sizi de tedirgin etmiyor mu? Bu insan grubu maalesef kendisi bu durumun farkında değil, eşime defalarca" Gerçekten farkında değiller mi? Ama insan kendini tanır, bilir sonuçta benliğimize en yakın kişi yine kendi benliğimiz. " dediğimde," Bu durumun farkında olsalar, başkalarının bu durumu anlayacağını bile bile kendini küçük düşürürler miydi? " dedi. Bu noktada bence durum biraz tehlikeli hal alıyor. Kendini tatmin çabasında ve bu durumun farkında olmayan bir insan, karşısında da ailesi, iş arkadaşları, komşuları.. Konuyu iki başlıkta ele almak istiyorum; birincisi bir insan narsist olduğunun farkına varabilir mi?, ikincisi bu insanlara karşı nasıl davranmalıyız?

 

NARSİST İNSAN DURUMU FARKEDİP, DEĞİŞEBİLİR Mİ?

Öncelikle tekrar belirtmek istiyorum psikolog ya da psikiyatrist değilim, bu nedenle yazdıklarım profesyonel bir görüş değil, insanların değişebilme ihtimalinden ve narsist insanın değişebilmesi konusunda kişisel görüşlerimden bahsedeceğim.

Öncelikle herhangi bir insanın değişebilmesi için, kendisinde değişmesi gereken yönlerin olduğunu farketmesi gerekir. Narsist insanın en temel özelliği de, kendisinin diğer insanlardan üstün ve özel olduğunu düşünmesidir. O zaten mükemmel ve özenilesi birisidir, neyi değiştirmesi gerekebilir ki? Böyle düşünen birisininde değişmesi mümkün değildir.

Narsist insanlar yaptıkları hareket iyi sonuçlar verdiyse, bunu sahiplenirler, fakat olumsuz sonuçlar aldıysa bu kesinlikle karşıdaki kişi yüzündendir. Bu da kendisini özel görmesinden dolayıdır. Bir hata varsa bu kendisi yüzünden değildir ve değişmesi gereken biri varsa bu kesinlikle eşi, arkadaşı, patronu, komşusudur.

Diyelim ki narsist kişi kendisinde değişmesi gereken şeylerin farkına vardı ve bu yönde adım atmaya, bir terapist ya da psikologtan yardım alarak bu durumu aşmaya karar verdi. Bu noktada da başka bir engel çıkıyor, değişmek için öncelikle kendimizi tanımamız, korkularımız, hatalarımız, travmalarımız ve bizi zayıf hissettiren olaylarla yüzleşmemiz gerekir. Narsist kişinin en derinlere gömdüğü; korku, utanç, kıskançlık gibi duygularının gün yüzüne çıkması gerekir. Normal psikolojiye sahip bir insan için bile hataları, travmaları, olumsuz duyguları ile yüzleşmek zordur, bunlarla yüzleşmek psikolojik bir olgunluk gerektirir. Narsist insan için, içinde kendinden bile sakladığı bu duyguların gün yüzüne çıkması tehlike anlamına gelir. Görüştüğü psikologla arasında bir hiyerarşi bulunduğu için ve psikoloğun kendisine, benliğini tanıması için sorular sormasından dolayı narsist kendini aşağılanmış hissedebilir ve ona karşı düşmanlık besleyebilir.

Bazı narsist insanlar içinde terapi odaları, sadece kendisinin konuşulduğu bir alan olduğu için onlara haz verebilir, bu noktada görüşmelerin hiç bir faydası olmaz tabiki. Narsist kişilik için üretilmiş bir ilaçta yoktur. Toparlamak gerekirse, insan ancak içindeki ile yüzleşme cesaretinde bulunduğunda ve değişmek istediğinde değişebilir. Narsist insanın değişebilmesi için içsel bir çalışma içine girmesi gerekir. Bu kişi eşiniz veya arkadaşlık kurduğunuz biriyse, bu konuyu dile getirdiğiniz de, sırf sizi kaybetmemek için değişmek istediğini söyleyebilir. Onun değişmesini bekleme umudu ise sizi içten içe zehirler. İlişkinizden biraz uzaklaşıp, uzak mesafeden bakabilirseniz, uzun vadede hiçbir şeyin değişmediğini ve bunun size zarar verdiğini görebilirsiniz. 

NARSİST İNSANA NASIL DAVRANILMALI?

Narsist insanlara karşı genelde iki tane davranış biçimi görülüyor. İlk grup, narsist kişinin özel olduğuna inanan, ona hayranlık besleyen kişiler, ki bu tamda narsist insanın istedi bir şey. Siz onun içinde sakladıklarını görmeden, ne kadar güzel, ne kadar yakışıklı, başarılı, güzel giyiniyor gibi hayranlık derecesinde düşünceler içindeyken o sizin bu duygunuzdan beslenir. Sizi kendinden alt sınıfta görüyorsa bir süre sonra sizi görmezden gelmesi çok normal ama eğer sizi kendisinden üst sınıfta görüyorsa, bir gün işime yarar düşüncesi ile size samimi olmayan sevgi hallerinde bulunabilir.

İkinci grup ise, narsist kişinin içini görmüştür ve artık onunla savaş haline girmiştir. Onun bencilliğinden, kibrinden şikayetçidir ve her şeyine tepki gösterirler. Narsist insan ise gerginlikten hoşlanır. Böyle bir çatışma hali narsisti değil narsist ile savaşanı yorar. Görüyoruz ki bu iki yaygın davranış biçimide narsist insanlarla mücadele konusunda olumlu sonuç vermiyor.

Yapmamız gereken şeylerden ilki, kendimizin, benliğimizin farkında olmak ve narsist kişiye kendimizi ezdirmemek. Narsist insan kendisine o kadar güçlü kişi görünümü verir ki bir süre sonra onunla olan ilişkinde, ya o aslında iyi ve doğru da ben mi hatalıyım, ben yanlış duygular içerisinde miyim gibi düşüncelerin içine girmenize sebep olabilir. Bu noktada dikkat edin, onunla yaşadığın şeyleri diğer insanlarla yaşadıklarınızla ksrşılaştırın, aslında zayıflığını gizlemek için gösterdiği güçlü ve haklı portresinin tekrar farkına varabilirsin. Onun karşısında kendinden emin ve dik durmak gerekir. Burda Peygamber efendimizin bir hadisini eklemek istiyorum;"NE ZULMEDİNİZ, NE DE SİZE ZULMEDİLMESİNE RAZI OLUNUZ."

Yapacağımız ikinci davranış; başarılarınızı, mutluluklarınızı ve sahip olduğunuz iyi şeyleri sevgisinden samimiyetinden emin olduğunuz insanlarla paylaşın. Narsist insan birisi başarılı olacaksa o ben olmalıyım, o yapabildiyse ben de yaparım, o sahip olduysa ben de sahip olabilirim gibi düşünceler içinde olacağından sizin anlattığınız olumlu şeylerden tahrik olabilir. Durduk yere gerginliğe gerek yok bence. Narsist insanlarla ilişki kurmak ya da kurmak zorunda kalmak çok sıkıntılı, çünkü narsist insan hata yapsa bile kendinden o kadar emin ve her şeyin suçunu karşıdakine atmaya yatkın ki, bir süre sonra sizin psikolojinizde olumsuz etkilere sebep olması işten bile değil. 

Değişim konusuna tekrar gelecek olursak, bir insanın değişmesi zor bir süreç, en basitinden bir alışkanlığımızı bile değiştirmek bizim için ne kadar zor ve zaman alıcı olabiliyor. Konu narsist insansa değişmek, bunu istemek, kendiyle yüzleşmek kat kat zor. Bu nedenle bir an evvel kendisi istemediği sürece başkasını değiştiremeyeceğinizin farkına varın. Bu gerçeğin farkına varıp başkaları üzerinde kontrol kurmayı, umut etmeyi bıraktığınızda, onların da sizin üzerinizde ki etkisinin o oranda azaldığını göreceksiniz. Kendinize iyi bakın. Başkasını incitmeyin, sizi incitmelerine de müsade etmeyin.