Ne kadar tarih bilgisine sahip olduğumuzu Muhteşem Yüzyıl dizisi bize öğretti

13 Şubat 2014 tarihli gazete başlıkların yansıyan haber;

“Şehzade Mustafa türbesine akın ettiler

Şehzade'nin Bursa'daki türbesi, boğdurulma olayının bir televizyon dizisinde canlandırılmasının ardından vatandaşlar tarafından ziyaret edildi. Türbe önünde dua eden vatandaşlardan bazıları, gözyaşlarına hakim olamadı. Vatandaşlar, "Keşke o çadıra girmeseydi"  şeklinde.

Çok sayıda vatandaş Bursa'daki şehzade türbesini ziyaret etmişler ve üzüntülerini belirtmişler.

Bursa Büyükşehir Belediye başkanı türbenin hemen restore edileceğini belirtti. Başbakan bu görüntüyü gerçeği yansıtmamakla eleştiriyor. Ancak birçok iktidar ve muhalefet milletvekili şehzade Mustafa’nın öldürülmesine üzülmüşler. Genel olarak Osmanlıda iktidarın bekası için şehzadelerin öldürüldüğü yazılır.   

Vatandaş gözü ile öğretilen ile yaşana birbirinden farklıymış kuşkusu oluştu. Kuşkunun oluşması çok önemli. Eğitimin bir parçası olan sinemanın ve tiyatronun amacı beyinlerde soru işareti yaratmak ve farkına varılabilirliği yaratmaktır. Bu bağlamda iyi bir sahne beyinlerde sorgulama başlatmıştır. Asıl önemlisi bundan sonrası için merak edip gerçeğin peşine düşmek ve doğru bilgi edinmek olmalıdır. Okuduğunu anlayan, izlediği tiyatro ve sinemadan öğrenen, zevk alan, öğrendikleri ve gördüklerine göre de yaşam yol haritasını çizebilmek ve yaşmalarını anlamlı kılmaktır. Tabii vatandaş yine okuyarak öğrenmiyor kulak duyma ve TV ekranında izledikleri ile görüş oluşturuyor. Bir TV kanalı soruyu sokakta geçenlere soruyor çoğu kişide ne olduğunu bilmiyor ve böyle bir şeyin de olamayacağını belirtiyor.

YİNE Mİ EZBERE YAŞIYORUZ?

Görüyoruz ki toplum tarih konusunda resmi söylemin dışında çok fazla bilgi sahibi değil. Artık resmi tarih bilginsin dışına da çıkıp bağımsız gözle yazılmış biraz da olaylara iktisadi gözle bakan yazarların kaleminde çıkan araştırmacı tarihide okuyalım. Eğer iktisadi ve sosyal boyutları dikkate alınmadan kuru kuruya kulaktan duyma veya dizlerden tarih öğrenmeye kalkarsak yanıltılırız ve üzülürüz.

Soru şu?  Acaba Şehzade Mustafa iktidarda olsaydı Osmanlı iktidarı nasıl olurdu? Bugün toplumun düşünce ve yaşama dünyası nasıl değişirdi?

Anadolu coğrafyasının kültür dokusu ve yaşam anlayışı nasıl olurdu asıl bunu kritik etmek daha yaralı olur.

Yeter ki konuları özgür irade tartışalım. Yeter ki görüşlere engel koymadan kritik edelim, okuyalım ve ezbere olmaz veya olur demeyelim.

Konuşmak, kritik etmek, tartışmak ve paylaşmak bizi daha güçlü kılacaktır.

16 Şubat 2014, Adana 

Prof. Dr. İbrahim ORTAŞ, Çukurova Üniversitesi. iortas@cu.edu.tr