Neden Gestalt?

Gestalt yaklaşımı ilk olarak Alman psikiyatrist psikolog FREDERİCK PERLS ve eşi LAURO PERLS tarafından 1940lı yıllarda geliştirilmiş bir terapi yöntemidir. Gestalt, kelime anlamı ile "bütünleşme, tamamlanma" gibi anlamlar ifade eder. Gestalt kuramı, kişinin bütünleşmesini, yaşamının bitmemiş, bir sonuca ulaşamamış yönlerini anlamlı bir biçimde oluşturup, tamamlanmasını ifade eder. Gestalt, kişinin kendi farkındalığına kavuşarak özünü gerçekleştirmesini amaçlar. Bireyin kendi bedenine, duygularına, düşüncelerine ve çevresine ilişkin farkındalığı sayesinde kendinde var olan potansiyelini ortaya çıkarmasını sağlar. Farkındalık; Yaptıklarının sorumluluğunu alarak kişinin kendini anlayabilmesi ve değiştirebilmesidir. Gestalt, bireylerin şimdiki zamanda ve durumda ne yaşadığı ile ilgilenir. Şimdi ve burada neler oluyor sorusuna muhataptır. Gerçek bilgi, algılayananın yaşadığı andaki deneyimlerinin bir ürünüdür. İnsanlar çevre tarafından kabul görmediği bazı potansiyel özelliklerini sahiplenmez. Bu nedenle gestalt kuramının amacı, kişinin bastırdığı duygu ve düşünceleri bilinç düzeyine çıkarmak ve farkına vardırmaktır. FARKINDA BİLİNCİNDE OLUŞUN  BİZE NE YARARI VARDIR? NİÇİN BU KAVRAM ÖNEMLİDİR?  İnsanlar, ne istediklerinin, ne gibi duygular içinde bulunduklarının, ne yaptıklarının farkında değillerse duygu, düşünce ve davranışları üzerinde bir denetimleri, seçimleri olamaz. Yalnız alışkanlıkları etkisi altında davranırlar. Farkında olmayış ise kişinin özgür bir insan olmasını engelleyen en önemli etkendir. Özgürlük, diğer seçenekler arasından seçim yapmayı gerektirir. Kişi hangi seçeneklere sahip olduğunun farkında değilse, koşullanmış olduğu algılama ve davranış biçimi ile bir robot gibi yaşayacaktır.  Kişi kendi sorumluluğunu alamayacaktır. Sorumluluktan kaçmak adına ya geçmişte yaşananlara takılı kalacak ya da gelecek kaygısı ile şimdi ve burada yaşanması gereken enerjisini yok etmekte olup, kendisi ve çevresi ile olan temasını engelleyecektir. Gestalt koçları, danışan geçmişte yaşadığı bir olaydan, ya da gelecekteki kaygısından söz ettiğinde, danışanın olanları ya da olacakları "sanki o anda ve burada" oluyormuş gibi yaşamasını sağlar. Gestalt yaklaşımına göre insanlar, çevrelerindeki nesneleri birbirinden bağımsız olarak algılamazlar, bir bütünlük içinde algılar ve tamamlanmamış şeyleri tamamlama eğiliminde olurlar. Bu sebeble geçmişte yarım kalan duygu ve düşünceler sürekli hatırlanarak tamalanma döngüsüne girmek ister. Kırgınlık, öfke, acı, suçluluk, terk edilme gibi duygular tam olarak ifade edilemediğinde kişinin arka planında (fon) yer tutar, kişinin kendisi ve diğerleri ile olan ilişkilerinde zaman zaman ortaya çıkarak şu anki gerçekliği (şekil) olur. Yarım kalan işer mutlaka tamamlanmak istediğinden ve geçmişte tamamlanmadığından şu anın yaşanmasını engeller. Gestalt teknikleri, danışanların geçmişte yaşadıkları ancak tamamlayamadıkları deneyimlerini şimdiye getirerek yaşamalarına ve böylece yarım kalan olayları arka planda tutmak için harcadıkarı enerjiyi açığa çıkarıp şu anda kullanabilir hale getirmelerine olanak tanır. Gestalt, değişmeyi engelleyen iki temel neden üzerinde durur. Birincisi kişinin kendini değişmeye zorlamasıdır. Zorlayarak değişme, kişinin kendini değil kişilik imajını değiştirmesi anlamına gelir. Olmak istediği kişi üzerine yoğunlaşarak mevcut benliğinden uzaklaşır. İkincisi ise kişi gerçekten değiştiğinde başına gelebileceklerle ilgili katostrofik beklentileridir. Gestalt bu iki engeli kişinin "şu an" ne olduğu yolundaki farkındalığının arttırılması ile ortadan kaldırır. Gestalt kuramına göre ihtiyacın karşılanması (gestalt deneyim döngüsü) duyum, farkına varma, harekete geçme, hareket, doyum ve geri çekilme aşamalarının tamamlanması ile gerçekleşmektedir. Ancak bu döngü her zaman tamamlanamaz . Gestalt deneyim döngüsünün kesintiye uğraması kişiyi kendi ve çevresi ile uyumsuz hale getirmektedir. Deneyim döngüsünü engelleyen dört temas (ilişki) biçimi vardır. İçe alma, yansıtma, iç içe geçme, geri dönme, kendini seyretme ve saptırma. Gestalt koçları tarafından temas biçimleri belirlenen danışanlar deneyim döngüsünü tamamlamak, farındalığı arttırmak, bütünleşmeyi sağlamak amacı ile daire yapma, boş sandalye, yansıtma, abartma, duyguyla kalma, ters çevirme tekniği ve rüya çalışmaları ile kendi gerçekliğini meydana getirip şimdi ve burada olmayı öğrenerek, içinde ve dışında kendini etkileyen düşünce, duygu, olay, nesne ve kişilerin farkına varmayı öğrenir. Bu aşamaya gelen kişi artık hayatının diğer alanlarında kendi sorunlarının farkına varıp çözüm yollarını bulabilir. Farkındalığı yükselir. Yaptıkları, hissettikleri ve düşündüklerinden başkalarını sorumlu tutmak yerine kendi deneyimlerini sahiplenir. Başkalarının değerlerine müdahale etmeden kendi ihtiyaçlarını tatmin etmelerini sağlacak değerler kazanır ve becerileri geliştirir. Bütün duygularının farkında oldukları bir hale gelir. Davranışlarının sonuçlarını kabul eder. Dışsal destekden çok içsel desteğe doğru hareket eder.