Neden Haydanlı

Babam Haydanlı Eğitmen Aziz Doğan’ın anısına… 

Onlar Kayı'nın yiğit çocukları
Ellerinde kılıç, altında atları
Dillerinde türküler yanık
Erik ağacındandır kavalları
Sevdaları var yarınlara
Ahh Anadolu, Anadolu
Toprağın sevdiği gibi severler suyu… 

Kimi zaman savaş meydanlarında
“Hadinin urun bire…” naraları
Gün ola yükünü sarmış
Usul usul gider göç yollarında
Halların mı yok, kalkamaz mısın
Sekiz asırlık kocalmış Haydanlı
Nerede suyun, hani Haydan?... 

* * *
Çocukluğumda ocak başı sohbetlerinde “Haydan Hikâyeleri” dinlerdim. Kanlı Göl ve Çıngıllı Gelin… Nereden bilebilirdim ki gün gelecek hikayeler yazacaktım!.. 

Halep Valisi Öküz Mehmet Paşa ahali ile sohbet halinde iken eşek sürüsü geçer. Sürünün içinde de bir öküz… Paşanın lakabının öküz olduğu aklına gelen biri güler, Paşanın adamları gülen adama çıkışınca Paşa:
- Bırakın adamı, der. Bir sürü eşeğin içinde bir öküz ne arıyor diye şaşırdı, onun için gülüyor… 

Adamın biri mebus adayıdır, rakibi ise kendisinden daha iyi, çıkar meydanlara bağırır:
- Ey hemşerilerim öküz mü daha iyidir, tosun mu? 

Meydandaki halk bağırır:
- Tosun… 

Mebus adayı tekrar sorar:
- Siz tarlada çiftinizi tosunla mı sürersiniz, öküzle mi? 

Tek ağızdan bağırır kalabalık:
- Öküzleeee.
- Hah, tamam, der mebus adayı, ben işte sizin öküzünüzüm!.. 

Amacım Anadolu’da yaşayan Haydanlıları araştırmak...Ve ileride inşallah bunu kitaplaştırmak. 

Muharrem Bayar hocam Sivas Sempozyumunda Sivas ve Gaziantep civarındaki Haydanlıları anlatırken; Halep Türkmenlerine dahil olup Sivas’ta Yeni İl'e yaylaya çıktıklarından, Üsküdar'daki Atik Validi Sultaün Vakfına vergi ödediklerinden ve Surre Yol koruma görevi verildiği için Haramey Aşireti unvanını aldıklarından bahseder... Ayrıca Çal Sempozyumu kitabı çıktı, bu kitapta da Haydanlıları bulabilirsiniz... 

Anadolu'da bulabildiğimiz Haydan Köyleri var, ayrıca Haydanlılar'ın kurduğu o kadar çok köy, mezra, mahalle var ki... Baba yurdu Bizim Haydan yalnızca bunlardan biri!.. 

Bugün Diyarbakır Eğil ilçesinde Gürünlü köyü Yukarı Haydan Mezrası İlkokulu var. Kaynak: http://www.okuladresleri.com 

Bitlis ili Genç ilçesinde ise iki Haydan köyü var. 

Haydan, yeni adı: Gönülaçan / Şelli Haydan, yeni adı: Yaydere. Kaynak:http://www.e-tkbm.gov.tr/ 

Haydanlı Yörük Aşireti gittikleri, yerleştikleri yerlere, köylere, mahalle ve sokaklara Haydan adını vererek yaşatmaya çalışmışlardır. Ne yazık ki üzülerek ifade ediyorum geçmişini, mazisini, aslını bilmeyenler günümüzde Haydan adını başka başka adlarda değiştirmişlerdir… 

Mazisini bilmeyen, tanımayan ve hatta inkara kalkışan bir topluluğun geleceğini gecenin karanlığına rağmen güneşi cama çizebilmeleri mümkün mü?... 

Bugün biz mazimizi bilseydik Anadolu’da Hans kafalılar olur muydu?... Corc İbn-i Bushlar Filistin’de, Lübnan’da, Irak’ta katliam yapabilirler miydi?... 

Irak’ta bugün bırakın kadınları erkeklere bile tecavüz edildiği söyleniyor… 

Çok sevdiğim bir söz var:
“Mazlumlar adına üzülmeyen yürek, düşünmeyen beyin, çalışmayan beden bizden değildir…”

*