Neden yemeklerde hep tavuk adı geçer, horoz adı geçmez?

Bilim yıllardır bizi kandırmış olabilir, tavuk ile horoz farklı tür hayvanlar. Tavuk yemeklerini saymakla bitiremeyiz. 

Horoz yemeklerinin ise hiç adını bilmeyiz.

Halbuki İkisi de yumurtadan çıkıyor, ikisi de yumurtadan çıkınca adları civciv. İkisi de hep çöplükte dolaşır.

Biri kırmızı ise diğeri beyazdır. Biri siyah ise mutlaka diğeri de kahve renklidir.

Neden tavuklar bu kadar kıymetlidir, horozlar kıymetsiz.

Kim ne derse desin bizler yıllardır horoz yemeklerini tavuk yemekleri olarak yemişiz.

Tavuklara bu kadar torpil çok fazla el insaf, biraz da horoz yemekleri adından bahsedelim.  

Üstelik horozun tarihsel bilgileri var. Ortaçağ Türk-İslam dünyası için de söz konusuydu. Türklerde özellikle beyaz horoz önemliydi. Tarikatlarda, horozun ayrı bir yeri vardır.

Bu nedenle de özellikle beyaz horoz kutsal ve asil bir hayvan sayılmıştır.

Tavuğun erkeği olan horoz kelimesi yerine tarihsel Türkçe’ de ‘erkek tavuğu, aygır tavuk’ gibi sözcükler de kullanılmıştır.

Türk kültüründe horozun ilk özelliği sabahın olduğunu duyurmasıdır.

Mevsim değişikliklerinden kaynaklanan gece uzunluklarının değişimine rağmen ötüşünü ayarlayabilmesi onun en dikkate sayan özelliklerindendir.

Ülkemizde ötüşüyle tanınan en gözde horozu Denizli horozudur. Horozun en yaygın anlamı, onun ötüşünün tan ağarmasını haber vermesiyle’ ilgilidir.

Özellikle bulunduğu yere uğur getirdiğine inanılan beyaz horozun aslanları kaçırdığı ve evleri koruduğu da belirtilmektedir.

Peygamberimizin hadislerine göre, Allah arşı altına bir horoz, daha doğrusu kanatları zümrüt ve inci ile müzeyyen beyaz bir horoz veyahut horoz seklinde bir melek, koymuştur.

Peygamberimizin bir beyaz horozu dost edindiği, camide ve evinde bir beyaz horoz bulunduğu, namaz vakitlerini bildirdiği için, bir yere giderken bir beyaz horozu yanında götürdüğü anlatılmaktadır.

Bu horoz gece sona erdiği vakit, kanatlarını çırpar ve Allah’a hamdı senalar eder. Dünyadaki bütün horozlar da bunu işitir, onlar da kanat çırparak ve öterek cevap verirler  

Miraç Name’de bu konuyla ilgili minyatürlere rastlanmaktadır. Öte yandan gerçekle pek ilgisinin olmadığı anlaşılan rivayetlerde horozun yasadığı eve şeytanın giremeyeceği,

Horozun cesaret, savaşçılık, dürüstlük, nezaket, şeytanı def etme gibi vasıfları, onun bu kavramların simgesi gibi algılanmasına yol açmıştır.  

Halk inanç kültürünün ulu zat edebiyatında hayvan isimleri ile anılan birçok kimse vardır. Koyun Baba Horoz Baba, kurt Baba, Geyik Baba bunlardan bazılarıdır.

Horoz’un Türk Halk İnançlarındaki yeri çok önemlidir. Sema’da horozların piri olduğuna inanılır.

Horozun zamansız ötmesi iyi sayılmaz. Ayrıca horozun yumurtlaması ile ilgili inançlar da var.

Depremi erken haber alan hayvanlar arasında horozunda varlığına inanılır. Dünya Kızıl Öküzün veya Kızıl Horozun üstündedir.

Kızlar ile ilgili türbeler daha ziyade kısmet açılması ve çocuk talebi ile ilgilidir. Anadolu Türbe ziyaretinde horoz kesme geleneği çok yaygındır.

Buna rağmen; Aşağıdaki yemek listelerine bakıyorum hiç birinde horoz ismi geçmiyor. Hep tavuk ismi geçiyor.   

Tavuk büryan,Tavuk kavurma, Tavuk kızartma, Tavuk pirzola,

Tavuk tandır,Tavuk çöp şiş, Tavuk tantuni, Tavuk haşlama,

Tavuk çorba,Tavuk fajita, Soyalı, tavuk, Fırında Baget tavuk,

Kokoreç tavuk,Beğendili tavuk şiş, Tavuklu kabak yemeği,

Tavuklu mantar sote, Soslu tavuk, Sebzeli tavuk, Tavuk yoğurtlu salata.

Ben şahsen bu güne kadar horoz yemeği adını hiç duymadım, siz dudunuz mu?    

Kanımca bu tavukların neslini çoğaltan horozlara karışı yapılmış en büyük haksızlıktır. Horozlu yemeklerin de isimleri olmalı.  

Kıymetli okurlarımıza saygılar sunuyorum.

Mehmet BURAKGAZİ / MERSİN