Nedim Orta anısına (11) Sanatçının Erdemi

Babamın 10 Mayıs 1972 tarih ve 7270 sayılı Van Sesi adlı günlük Siyasi gazetede yayımlanan bir köşe yazısı.

Sanatçının Erdemi

Erdem sözcüğünün sözlük anlamı: İyilik, sevme, merhametli olma, alçak gönüllülük etme gibi özelliklerin genel adıdır.

Dolgun anlam taşıyan bir sözcük erdem sözcüğü. Her insanda aranır bu özellik. İnsanı insan kılar çünkü, toplumdaki yerini saptar kişinin. Bu sözcüğün hakkını vermek güçtür. Her önüne gelen erdem sözcüğüne layık değildir. Tek yönlü erdem bir şey ifade etmez. Kişi sözleriyle, davranışlarıyla, hareketleriyle, işiyle, tutumuyla gösteriri bu özelliğini.

Bir kişi ki düşünün; özü sözünü tutmaz, davranışları anormaldir, işinden olumlu söz edilmez, tutumu kaypaktır. Bu kişide erdem aramak boş bir çaba olur.

Bugün toplumumuzun gün gün yitirdiği erdemli kişiler arttıkça gelecek ne dereceye kadar umut verir?

Sözümüzü sanatçının erdemine kaydıracak olursak daha da büyür anlamı bu sözcüğün. Sanatçı erdemli olmak zorundadır. Erdemden yoksun sanatçı düşünmek gereksiz. Eğer sanatçının erdemi yoksa, azsa. O sanatçının sanat hayatında tutunması tesadüflere kalır, silinir sanat hayatından yazdıkları söyledikleri davranışlarını tutmazsa gereksizdir o sanatçı.

Sanatçı sözcüğü içine tüm sanat dallarında çaba harcayanlar girer. Sanatın herhangi bir dalında kendini deneyen, isim yapan sanatçı kendi kişisel erdemini ön planda düşünecektir. Bunu düşünmüyorsa sanatın erdemini düşünmek zorundadır. Bunu da mı düşünmüyor, çekip gidecektir. Sanat erdemden yoksun kişileri affetmez.

Bir kişi ki yan etkiler dışında erdemin dışına çıkarsa ve bu çıkmaları sık olursa kaybeymiş demektir. Onun artık kişiliği, erdemi değil parası toplumda söz sahibidir. Parasıyla bir kişinin toplumda söz sahibi olması ya da çeşitli zorlamalarla söz sahibi olması zaten o toplumun bozumluluğunu gösterir ki toplum insanlıktan, erdemden başka şeye değer vermemelidir. Aksi halde o toplumda erdem aranmaz.

Kişinin erdemini yemek masasında içki masasında denemelidir, tartmalıdır. Buna daha birkaç yer ekleyebiliriz. Örneğin; Kahvede, lokalde, topluca görülecek bir işte, kendisine bir emanet bırakarak, bir görev vererek değerlendirmek objektif görüş kazandırır insana o kişi hakkında. Sanatçının yapıtlarını beğeniyor muyuz. Bir de kişiliğini tanırsak o sanatçının o zaman beğeniriz onun kişiliğiyle orantılı olarak yapıtını. Değerlendirmemiz onun erdemiyle bağdaşır. Artar ya da azalır.

Çeşitli anormal durumlara düşmüş insanla, geçici olarak içinde bulunduğu topluma uymak zorunda olan insan sözlerimizin dışındadır.

Ne demiş Şair: " Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz." biz buna Ayinesi iştir, davranıştır, sözdür kişinin diye ekleme yapalım daha etraflı bir anlama kavuşsun söz.

Bir insana bu söz açısından bakınca notumuzu çok çabuk veririz ve de isabetli veririz. Selam olsun erdemli kişilere, erdemli sanatçılara...

Nedim ORTA