Nedir bu 3. adam tartışmaları?

ABD Atatürk, İnönü, Özal gibi bir lider istiyor

ABD Savunma Bakan Yardımcısı Eric Edelman, Atatürk, İsmet İnönü, Turgut Özal gibi "kriz dönemlerini ülkenin ilerlemesine doğru yönlendirmeyi başarmış" liderleri överek, ABD'nin Türkiye'de böyle güçlü liderliğe ihtiyacı olduğunu söyledi. ABD başkentinde, The Washington Institute for Near Eastern Policy adlı düşünce kuruluşunun geleneksel "Turgut Özal'' oturumunda bu yıl, Temmuz 2003-2005 tarihleri arasında Türkiye'de ABD büyükelçiliği görevinde bulunmuş olan Edelman konuştu. ABD'de Savunma Bakan yardımcılığı görevini yürüten Edelman, ABD'nin

Türkiye'de, Atatürk, İnönü, Özal gibi liderlere ihtiyacı olduğunu ifade etti.

ERDOĞAN DA MÜTHİŞ
Türkiye'deki mevcut liderliğe ilişkin görüşü sorulan Edelman, Başbakan Erdoğan'ın, "hükümetin ilk dönemlerinde siyasi ve ekonomik reformlarda müthiş bir kapasite sergilediğini ve Türkiye'nin AB ile müzakerelere başlamasına giden yolu hazırladığını" kaydetti. Edelman, "müthiş bir liderlik kapasitesi'' bulunduğunu söylediği Erdoğan hala görevde olduğu için bu konuda başka yorum yapmanın doğru olmadığını söyledi.

Aslında ne dedi:
Yukarıdaki haberi son günlerde gündeme getirilen '3. adam Ahmet Necdet Sezer' polemiği ile alt alta koyup okumakta büyük fayda olduğunu düşünüyorum. 2007 yılında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde kamuoyund çeşitli isimler üzerinde spekülasyonlar yapılmaya başlandı. Ki senaryolardan bir tanesi de Cumhurbaşkanlığı seçimi kanununun değiştirilerek Cumhurbaşkanı Sezer'in tekrar seçilmesi yönünde.

Peki Türkiye'de Cumhurbaşkanlığı seçimi neredeyse rejim sorunu haline getirilmişken, cumhurbaşkanlığı makamında oturan kişinin Türkiye'nin 3. adamı gösterilmesi gibi tartışmalara açık ve gündem saptırıcı açıklamalrın gelmesi tamamen tesadüf müdür. Bunun hemen ardından Edelmann'ın yaptığı çıkış, cumhurbaşkanlığı seçimi konusunda ABD'nin de tarafsız kalmayacağını ortaya koyuyor.

3. adam olarak ilan edilen sayın Ahmet Necdet Sezer ve 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal ülkedeki kimi kesimlerin '3. adam' adayı olabilir kuşkusuz. Tam bu noktada ABD'li Edelmann bir üçleme yaparak Atatürk ve İnönü'nün yanına Turgut Özal'ı yerleştiriyor. Bu ne anlama geliyor peki? Yaptıkları uygulamalar ve yönetim anlayışları karşılaştırıldığında Özal ve Sezer'in neredeyse taban tabana zıt ekolleri temsil ettiği kolaylıkla anlaşılabilir. Özal'ın zamanında söylemiş olduğu 'Anayasayı bir kez delmekele birşey olmaz' sözü ve Sezer'in Anayasa'nın üstünlüğü konusunda gösterdiği hassasiyet karşılaştırıldığında bile bu durum kolayca anlaşılabiliyor. Demek oluyor ki Edelmann, Atatürk ve İnönü'nün yanına Turgut Özal'ı koyara tercihlerinin ne yönde olacağını belli ediyor. Sayın Sezer gibi bir cumhurbaşkanını ABD'nin bir dönem daha görmek istemediği, bu sınıflandırmada ortaya çıkmıştır.

Gündeme getirilen '3. adam' tartışmalarındaki bir başka tehlike ise, cumhurbaşkanlığı seçiminin siyasi bir krize dönüşmemesi için bir uzlaşma zemini arandığı bu dönemde, toplumda yeni uzlaşmazlıklar yaratmaya yönelik bir teşebbüs olmaktan başka bir anlam taşımamasıdır. Türkiye'de Mustafa Kemal Atatürk'ün 1. adam olması, bazı uç kesimlerde kabul görmese bile, çoğunluğun ortak kanaatidir. Peki aynı şeyi İsmet İnönü için söyleyebilir miyiz? Şevet Süreyya Aydemir'in bu değerlendirmesi toplumda ne kadar kabul görmüştür? İsmet İnönü'nün aktif siyasetin içindeyken bile uğradığı siyasi bozgunlar bu konuda toplumda genel bir mutabakatın olmadığının göstergesi değil midir? '2. adam' konusu bile tartışmalıyken şimdi de '3. adam' konusunu gündem geldiğinde, tartışma daha da alevlenecek ve herkes kendi '3. adamını' devreye sokacaktır.

Bu 3. adam kimilerine göre Adnan Menderes olacaktır, kimilerine göre Özal, kimilerine göre Sezer, kimilerine göreyse Ecevit. Bu tartışmalrın sonu da asla gelmeyecektir. Hatta bırakın 3. adamı, bu tartışmalar bir taraftan da 1. adam'ı da tekrar tartışmaya açacak boyutlara dahi ulaşabilecektir. Eğri oturlım doğru konuşalım. Bugün Türkiye'de Abdullah Öcalan'ı 1. adam olarak kendisine referans alanların olduğunu inkar edebilir miyiz? Ya da Fethullah Gülen'in kaç kişi için 1. adam olduğunu biliyor muyuz? Bunlar belki de açıkça dile getirilmese bile, uygulamalarda bunu görmemek mümkün mü? Bu 3. adam tartışmasının ucunun nerelere kadar gidebileceğini göstermek için özellikle seçtim bu iki örneği. Ancak şunu da inkar edemeyiz ki, böyle bir sıralama yapılaca olurs aülkedeki çok farklı kesimlerin kafasında, çok farklı sıralamalar çıkacaktır. Bu da kimseyi şaşırtmasın. Sahi ABD'nin dilinin altında yatan bir 3. adam var da bunu mu öne çıkartmaya çalışıyor yoksa?

Yoksa haberin finali bize bir ipucu mu veriyor: "ERDOĞAN DA MÜTHİŞ"