Nema hesabı

Seksenli yılların sonuna doğru bütçenin açıklarına bir yama olur umuduyla Zorunlu Tasarruf uygulaması başlamıştı. Faiz sözcüğünü kullanmanın bazı kesimlerce yadırganacağı düşünülerek nema denilmişti. Çalışanlardan ve işverenlerden kesilen zorunlu tasarruflar bir hesapta toplanıyordu. Toplanan bu paraların her yıl en iyi şekilde nemalandırıldığı söyleniyordu.

9-3-1988 tarihinde kabul edilen ve 18-3-1988 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan “Çalışanların tasarrufa teşvik edilmesi ve bu tasarrufların değerlendirilmesine dair kanun”un ilk maddesi aynen şöyle:

Amaç
Madde 1.- Bu Kanunun amacı, çalışanların aylık ve ücretlerinden tasarruf kesintisi yapılmasını, tasarruflara Devlet veya ilgili işverenlerin katkıda bulunmasını, bağımsız çalışanların gelirlerinin bir kısmının tasarrufa ayrılmasını temin etmek ve bu tasarrufların en iyi şekilde nemalandırılmasını sağlamak suretiyle çalışanların tasarruf yapmalarını teşvik etmektir.

Bu zorunlu tasarruflar yasada belirtildiği gibi, en iyi şekilde nemalandırıldı mı? Zorunlu tasarruflar o yıllarda devletin borçlanarak topladığı paralarla birlikte bütçenin açıklarını kapatmak için kullanıldığına göre, o yıllarda borçlanırken uyguladığı faizler zorunlu tasarrufların nemalandırılmasında da kullanılmalıydı. Başkasına borçlanırken çok faiz verip, çalışandan aldığı borca daha az faiz vermek ne kadar adil olurdu.

Yasa uygulanmaya başladıktan bir süre sonra geri ödemeler de başladı. Daha sonra kesintilerden vazgeçildi ve geçtiğimiz yıllarda ana paralar da ödenip zorunlu tasarruf defteri kapatıldı. O defterin yeniden açılması gerekiyor. En iyi nemalandırmanın ne olduğu adil bir şekilde tanımlandıktan sonra, ilk günden itibaren nemalar yeniden hesaplanmalı ve çalışanlara nemadan eksik kalanları ödemelidir.