Niçin kopya çekiyoruz

Rahmi YAMAN[1]

NİÇİN KOPYA ÇEKİYORUZ?[2]

Bir ülkenin zenginliği, o ülkedeki insan gücünün etkili bir şekilde ortaya çıkarılmasına, kullanılmasına ve geliştirilmesine bağlıdır. Nitelikli insan gücünü ortaya çıkarmanın ve bu güçten yararlanmanın biricik yolu eğitimdir.

Geleceğin dünyasında yer almak isteyen her toplum, bu idealine ulaşmak için hemen hemen her alanda, eğitilmiş insan gücüne sahip olmak zorundadır. Bu zorunluluğun bir sonucu olarak, hem eğitim veren kurumların sorumluluğu artmakta hem de eğitimin önemi ortaya çıkmaktadır.

Toplumca arzu edilmeyen olumsuz davranışların temelinde ne var diye irdelendiğinde, hemen herkesten ve her kesimden aldığımız cevap bellidir: Eğitimsizlik.(Ergin, 1995, S.1) başka bir ifadeyle, toplumun herhangi bir biriminde veya bireyinde görülen bir sorunun hem sebebi hem de çözümü eğitim sisteminde aranılmaktadır. Bu da gösteriyorki toplumun eğitimden beklentileri diğer kurumlara oranla daha fazladır. Böylece genelde eğitime, özelde eğitimi sistemli ve kontrollü yürüten okullara dominant bir özellik kazandırılmaktadır. Bu dominant özelliğin okullara reva görülmesinin ne gibi olumsuzluklar yaratacağı ayrı bir çalışmanın konusudur.

İyi insan, iyi vatandaş, nitelikli insan ancak iyi bir eğitim sistemiyle yetiştirilir. İstediğimiz insan tipini yetiştirmek için eğitim sistemindeki sorunları sorgulamak ve bu sorunları ortaya koymak gerekmektedir. Eğitim sistemimizde görülen ancak pekte üzerinde ciddi bir şekilde durulmayan sorunlardan biri de, öğrencilerin özellikle sınavlarda, ev ödevlerinde, ahlâki bir sorun olarak görülebilecek, kopya çekme yoluna baş vurmalarıdır. Belki de böyle yetişen bir öğrencinin, hayatı boyunca karşılaşacağı, her durum veya problem karşısında, fazla bir çaba gerektirmeyen “kopya çekmeyi” yegane bir çözüm yolu olarak benimseyip, kolayca yaşamanın tadını çıkarmaya çalışacaktır! Bu çalışmada çeşitli araştırma sonuçlarına dayanarak kopya çekmenin sebepleri ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Selçuk’un(1995), Brickman’dan(1961) aktardığına göre; “kopya çekmek eski çağlardan beri çeşitli toplumların eğitim sistemlerinde, önemli bir sorun olabilmiştir. Örneğin, eski çağlarda devlet hizmetine alınacak personelin sınavları, kopya çekilmesini önlemek amacıyla, küplerin içinde yapılırdı. Hatta, sınavda kopya çeken ve çektirenlere ölüm cezası verilmesine rağmen yine de kopya olaylarına rastlanırdı.” Günümüzde genel itibarıyla okullarda büyük bir problem olabilen kopya çekmeye ölüm cezası verilmemekte ancak çeşitli disiplin cezaları verilmektedir.

Öğrenciler niçin kopya çekmektedir? Sorusuna, yine Selçük’un(1995) Schap’tan(1966) aktardığına göre; bu soruya çok farklı cevaplar vermek mümkündür. Ancak yarışma ve rekabete dayalı eğitim, öğretmen tutumları, ezbereye dayalı öğretim, kopyanın yanlış olabileceğini anlayamama, çalışma alışkanlığının kazanılmamış olması, kişilik bozuklukları gibi etkenler kopya çekmeye yol açan başlıca etkenlerdir. Öğrenciler bu ve benzer nedenlerden dolayı ilkokul birinci sınıftan itibaren yoğun olarak kopya çekmeye başlamaktadırlar.

Schap’ın tespit ettiği bu sebepleri destekleyen bir araştırmada Yılman(1989) tarafından yapılmıştır. Bu araştırmada kopya çekme eylemine öğrencilerin ne zaman ve neden buna yöneldikleri şöyle özetlenmiştir:

1. Motivasyon eksikliği

2. Öğretmenin kişiliği

3. Kullanılan yöntemin yanlışlığı

4. Öğrenme konusunun seçimi

5. Öğrenme ortamının özellikleri

6. Ailenin yeterlikleri

7. Düzenli çalışma alışkanlığının olmaması

8. Ölçme ve değerlendirme anlayışı (M.E.B, S.34)

Selçuk (1995) tarafından yapılan bir araştırmaya göre de; “öğrencilerin yarıya yakını kopya çekmenin çalışma isteksizliğinden kaynaklandığını belirtmektedir. Bunun yanı sıra, sınavların ezbereye dönük olması ve öğrencilerin kendilerine güvenememeleri de önemli etken olarak görülmektedir, sonucuna ulaşılmıştır.(Selçuk, 1995, S.407)

Yukarıda sayılan sebepler şu noktalarda yoğunlaşmaktadır: Eğitim sisteminin rekabet ve yarışmaya dayalı olması, ezbere öğretime ağırlık verilmesi yöntem ve tekniklerin yanlış kullanılması, derslerin “ne” liğinin ve “niçin” liğinin öğrenciye içşelleştirilmemesi, ölçme ve değerlendirme hataları. Anne-baba ve öğretmenler ile diğer büyüklerin öğrencilere karşı tutumları ve beklentileri, eğitim ortamının yanlış düzenlenmesi… gibi. Bu sebeplerin bir çoğunun eğitim sistemimizde bulunduğu söylenebilir.

Öğrencilerden; eğitim sistemi, okul, öğretmen, toplum ve aile beklentilerinin toptancı olması yani bir öğrenciden bütün derslerden aynı başarının beklenmesi, öğrencilerimizi olumsuz davranış olan kopya çekmeye yönelten bir sebep olarak gösterilebilir. Ayrıca öğretmenlerin tutumu, davranışı, bilgisi ve formasyonunda görülen eksiklikler de sorunun kaynağını oluşturmaktadır. Bunların yanında okumuş, diplomalı insanlarımızın, öğrencilik hayatında çektikleri kopyaları, tatlı birer anı olarak görüp, öğrenciler üzerinde olumsuz etki yapacağı düşünülmeden anlatılması da, öğrencileri, gizlilik ve suçluluk gibi özellikler taşıyan kopya çekmeye özendiren bir sebep olarak görülebilir.

Kopya çekmeyi okullarda en çok besleyen önemli etkenlerden biri, belki de en önemlisi ölçme ve değerlendirme konusunda yapılan yanlışlıklardır. Örneğin okullarda yapılan sınavlarda soruların tamamına yakının bilgi seviyesinde ve genellikle ansiklopedik bilgileri gerektiren bir düzeyde olmasıdır. Hatta bu yanlışlık televizyonlarda yapılan bilgi yarışmalarda daha çok kendini göstermektedir.

Öğretmenler, ortaokul 2. sınıftaki (7. Sınıfta) 12-13 yaşındaki öğrencilerden aşağıda bazıları sıralanan soruları bilenleri sınıf geçirmişler, bilmeyenleri ise sınıfta bırakmışlardır.(Kaya, 1993, S101)

1. Justinyen Kimdir? Kaç seferi vardır? Bu seferlerin adları nelerdir?

2. Avrupa Kıtasının çeviren kara ve denizler yönlere göre sırayla hangileridir.?

3. Avrupa’nın genç ve yaşlı dağları hangileridir?

4. Avrupa Kıtasındaki yarım adaların adları nelerdir?

5. Kurbağalarda başkalaşımı anlatınız!

6. Kıtaların yüz ölçümleri, nüfusları ne kadardır?

7. Muson Rüzgârları nedir, nerelerde görülür, etkileri nelerdir?

8. Tavuğun sindirim organını anlatınız! Vb.

Yukarıdaki sorulara benzer sorular günümüzde de öğrencilere sorulmaktadır. Öğretmenlerimize şu soruyu sormak lazım; “ böyle sorularla öğrencinin hangi özelliği ölçülebilir veya bu soruların sorulduğu öğrenci kopya çekmek zorunda kalmıyor mu?” Bunun yanında, “ bu tür ansiklopedik bilgilere sahip olmanın gerçek yaşamda kişiyi kültürlü göstermekten ve bulmaca yarışmalarında başarılı kılmaktan başka bir yararı olmadığı görülmektedir.” Kaya, 1993, S.101)

Sınavlarda kopya çekilmesi şüphesiz öğrencileri değil, öğretmenleri ve okul yöneticilerini de meşgul eden bir sorundur. Okullarda bulunan öğrenci sıraları, sınıfların duvarları yazılan kopyalardan kirlendiği için her yıl yeniden temizlenmekte ve boyanmaktadır. Bu da eğitim harcamalarına yeni bir yük getirmektedir.(Selçuk, 1995, S 397). Bu durum bırakın ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında yükseköğretim kurumlarında daha yoğun olarak görülmektedir.

Bu çalışmanın konusu olan kopya sorunu, “ ülkemizde yapılan bilimsel araştırmalara yeterince konu olmamıştır. Kopya öğrenci kantinlerindeki konuşmaların, öğretmen odalarındaki sohbetlerin ve disiplin yönetmeliklerin dışına çıkmamış görülmektedir. Oysa kopya çekme eylemi, basit bir disiplin ihlali olmanın ötesinde, önemli bir eğitim, ahlâki ve rehberlik sorunudur.(Selçuk, 1995, SS. 397-398).

Sonuç olarak, kopya eyleminin sebepleri ortada görülmektedir. Bu olumsuz davranışı disiplin cezaları ile geçiştirme yoluna baş vurulmadan, sebeplerinin ortadan kaldırılması, eğitim sisteminin daha nitelikli, erdemli, kişiliği oturmuş ve kendi sorununu göğüsleyebilen aynı zamanda kendi çözümünü bulan, hem kendine hem de topluma yararlı öğrenciler veya bireyler yetiştirmesini sağlamanın ötesinde, toplumda görülen bir çok olumsuz davranışın kendiliğinden ortadan kalkmasını da sağlayabilecektir.

KAYNAKLAR

1. Ergin, Akif Öğretim Teknolojisi ve İletişim. Birinci Baskı, Ankara: PEGEM Yayıncılık 1995.

2. Selçuk, Ziya “Bir Eğitim ve Rehberlik Sorunu: Okullarda Kopya Çekme” Eğitim Yönetimi Dergisi 1, 3: 397-418 Güz 1995

3. Yılman, Mustafa “Ortaöğretimde Öğrenci Suçluluğu ve Disiplin Kurullarının Çalışması” Milli Eğitim Dergisi. Sayı 96, Nisan 1990

4. Kaya, Yahya Kemal, İnsan Yetiştirme Düzenimize Yeni Bir Bakış, Güncelleştirilmiş İkinci Basım Ankara: G.Ü. 1993

[1] İlköğretim Müfettişi (EYDEP Bilim Uzmanı) KAYSERİ

[2] Van Postası Gazetesinde Yayımlanmış olup, gözden geçirilerek yeniden Düzenlenerek TEMSEN dergisinde yayımlanmıştır.