Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

30 Aralık '06

 
Kategori
Yılbaşı
 

Noel bayramı ve Noel baba kültürü

Noel bayramı ve Noel baba kültürü
 

Özellikle Hristiyan dünyasında çok önemli olan Noel Baba ( figürü 19.yüzyıldan gelir. Bundan önce sadece Nikola (Santa Claus,Saint Nicholas, Saint Nick, Father Christmas, Kris Kringle, Santy veya Santa olarak da adlandırılmaktadır) vardı. Asıl işi piskoposluk yani dinadamlığı olan Saint Nicholas (Nikola) denilen zat-ı muhteremin, hepinizin bildiği gibi ülkemizde bugün Antalya sınırları içerisinde yer alan Demre’de yaşamış olduğuna dair güçlü bir bilgi var. Hemen hemen genel batı kaynaklarında da böyle anlatılır. Demre’ de Noel baba klisesi bile bulunmaktadır. Görmenizi tavsiye ederim. Şehir girişindeki Noel baba heykeli her ne kadar çok komik tasvir edilmiş olsa da, klise önündeki noel baba heykeli, anlatılanları ve bildiklerimizi biraz daha özetliyor. Saint Nikola yaşamı boyunca paraya pula önem vermemiş ve yılın belli zamanında, herkese sürekli iyilik yapar, fakirlere ama özellikle de çocuklara karşılıksız hediyeler dağıtırmış. Nikola’nın bazı mucizei güçleri olduğuna da inanılır. Buna istinaden birçok efsane anlatılır. Bilinen en meşhur yardımı da, üç kızı olan bir babayla arasında geçenlerdir. Bu olayın 320'li yıllarda gerçekleştiğine inanılır. Fakir bir baba kızlarına çeyiz parası karşılayacak durumu yoktur, bu yüzden hiçbir erkek onlarla evlenmek istemez. Böyle bir durumda da kötü yola düşmek zorunda kalabilirler. Oldukça eğitimli ve zengin bir aileden gelen Nikola da üç kızı için üç külçe altını geceleyin gizlice fakir adamın penceresinden içeri atar. Fakir adam çıkıp kendisini görünce şaşırır ve o'na teşekkür eder; bir rahip olan Nikola da "Bana değil, Tanrı'ya teşekkür et." der. Bu olayın ortaya çıkmasından sonra, o yörede birçok gizlice yapılan yardımların aslında Nikola tarafından yapıldığı anlaşılır. Nikola'nın ölümünden sonra da yöre halkı birbirlerine gizlice hediye vermeye başlarlar ve bir gelenek oluşur.

O yıllar, Anadolu toprakları önemli bir Hıristiyanlık merkeziydi. Zira buna ilişkin çok önemli somut örnek ve bulgular var. Başka bir efsaneye göre Nikola, öldürülmüş üç genci tekrar hayata kavuşturur ve bundan dolayı çocukların koruyucusu olarak anılır. Sonradan azizlik payesi de verilmiş olan Nicola’nın da bu topraklarda yaşamış olma ihtimali çok yüksek, tıpkı Meryem ananın yaşamış olma ihtimali gibi. O yıllar da Anadolu’da ren geyikleri varmıydı bilmiyorum ama böyle bir şahsiyet benim topraklarımda yaşadıysa bundan gurur duymamız icap eder. Her ne kadar, başka kültür örnekleri gibi bu örnek de başkaları tarafından sahiplenildiyse de, Noel Baba çocuklar için bir masal figürüdür ve onlara hep hediyeler getirmektedir. Bu figür öylesine global hale gelmiş ve benimsenmiştir ki, özellikle 24 aralık-6 ocak tarihleri arası Noel bayramı olarak adlandırılmıştır ve Noel bayramı süresinde kırmızı kostümler içerisinde uzun, beyaz sakallı bir sürü Noel Baba görülür. Bu figür mağaza ve pasajlarda satış amaçlı reklam olarak ta kullanılmaktadır.

Noel bayramı Katolik ve Protestan kiliseleri tarafından Aralık ayının 24, 25 ve 26’ıncı günleri Hazreti İsa’nın doğum günü olarak kutlanır. 24 Aralık günü Noel bayramının arife gecesidir. Ortodoks kilisesinin Noel bayramı ise 6 veya 7 Ocak günü kutlanır. Noel bayramı süresinde birçok aile evlerine Noel ağacı dikerler. Noel ağacı mum ve renkli süs eşyalarıyla donanır. Kentlerin büyük meydanlarına ve önemli kamu binalarına da Noel ağacı dikilir. Noel ağacı dikme geleneği 16.yüzyıldan beri süregelmektedir. 6 Aralık Aziz Nikola günüdür. Çocuklara bugün çikolata, şeker ve diğer hediyeler verilerek sürpriz yapılır. Çocuklar 6 Aralık akşamı ayakkabılarını odalarının önüne bırakırlar. Veliler de bu ayakkabıların içine küçük hediyeler koyar. Pastaneler bu Nikola günü için özel pasta ve kurabiyeler yapıp satarlar. Günümüzde Noel Baba imajının “kır sakallı, koca göbekli, kırmızı cübbeli, kukuletalı” olarak tasvir edilmiştir ve tüm dünyada çok ciddi bir ekonomik malzeme haline gelmiştir.

Hırıstiyan alemi ile birlikte kutladığımız Noel yortusunun nereden geldiğini anlatmaya çalıştım. Bunu bir bayramdan ziyade, global bir kültür örneği olarak görmek daha doğru olur düşüncesindeyim. Enazından ucu biraz da kendi topraklarımıza değiyorsa, bizde bir tarafından sahip çıkalım. Ama önce kendi topraklarımızda bulunan diğer kültür mirasları gibi, kültür miraslarından Aziz Nikola evi, kilisesi, bahçesi ve neyi varsa restore edip, koruyarak sahip çıkalım.

 
Toplam blog
: 671
: 2572
Kayıt tarihi
: 26.06.06
 
 

Anadan doğma bir İzmirliyim ve bu şehirli olmaktan gurur duyuyorum.. Hem bu şehirde doğmuş, hem b..