O evi ne yapmalı?

Aylık İzmir dergilerinden birinin Şubat, 2007 sayısında “Sabetay’ın evini bulduk” başlıklı bir haber dikkatimi çekti. Haberin başlığı yanıltıcı olsa da, evin Sabetay Sevi’nin evi olarak geçmiş dönemlerde bilindiğini, meraklılar ve olası cemaat mensubu az sayıda kişi hariç unutulup gittiğini belirttiğinden bu yanıltma düzeltilmiş oluyor. Keza John Freely gibi araştırmacılar ile literatüre giren Sabetay Sevi’nin evi hakkında evi bizzat ziyaret eden Bülent Şenocak gibi yazarların kitaplarından daha önceleri bilgi sahibi olmuştuk. Atlas Dergisi’nin Haziran, 1996’da yayınlanan İzmir’96 özel sayısında da evin içi ayakkabıcılarca kullanılır şekilde görüntülenmektedir.

Bir sihirli el değdi de, Sabetay Sevi ‘nin evine, İzmir-Agora’dan ana caddeye doğru yapılan yıkımlarda dokunulmadı. Katlı otopark ve yanındaki açık otopark olarak kullanılan alanın altındaki bu ev, kaderinin belirlenmesini bekliyor.

Gerek Musevi cemaatinin gerek te, belirtilen aylık dergide iddia edildiğine göre, varlığını sürdüren Sabetay Sevi Cemaatinin hassasiyetlerini anlamak gerekiyor. Bu iki grubun da düşüncelerini alarak, bu eve yeni bir statü kazandırılıp kazandırılmayacağına karar verilmeli. Radikal bir görüş, muhtelif algılamalara rağmen, bu evin yıkılmadan restore edilmesi, bir Sabetay Sevi Evi olarak ziyarete açılması, biraz daha ileri giderek, Sabetayizm Müzesi veya Sabetayist Araştırmalar Merkezi haline dönüştürülmesi yönünde olabilir. Tekrarla, şahsı görüşüm, ilgili cemaatlerin olası hassasiyetlerinin, hiç olmazsa restorasyon sonrası eve içerik kazandırılırken, göz önüne alınması ve onların da fikirlerinden yararlanılması yönünde.

İlgili makamlar, bence zor bir karar verme aşamasındalar. Karar iki alternatiften birine dönük olacak: Ya evi yıkmak ( veya olduğu gibi kendiliğinden yıkılmaya terketmek) ya da restorasyon...

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş aşamasında önemli katkıları bulunan Sabetayist Cemaati ya da dinler tarihinde, olumlu-olumsuz algılamalarla, yer edinmiş bu kişiyi göz önüne aldığımda, şahsıma rsetorasyon taraftarıyım. Kendi adıma rahatım ki, bu zorluca kararı verecek ben değilim.

İzmir’de gezdirdiğim Musevi turistler, doğal olarak, Sabetay Sevi’yi biliyorlar; çok şiddetli bir eleştirisi ile karşılaşmadım, tarihlerinde bir dönem olarak görüyorlar. Ben de, bazı Sabetayist yazılı kaynakların görülebileceği, incelenebileceği, yakın dönemlere kadar devam ettiği söylenilen Sabetayist ritueller hakkında bilgiye ulaşılabileceği bir müze olarak görmek isterdim bu evi kendi adıma.