ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-8: Sorunsuz sınav organizasyonu için öneriler

ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları serisinin üçüncüsünde bir cümle vardı (3):  

“Sınav yapılan bir salondaki her soru kitapçığının ve cevap anahtarının birbirinden farklı olması isteği makul karşılanabilir.”  

Sınav güvenliğini sağlamak için alınabilecek en abartılı çözüm olarak bu görülebilir. Daha fazlasını yapmak, yani 1, 7 milyon farklı kitapçık hazırlamak güvenliği sağlamayı biryana bırakın, tüm güvensizliğin nedeni olmuştur.  

Güvenli bir sınav için güvenlik önlemleri alınsın ancak  

1. Abartılıp, tam ters etki yapmasın
2. Faşizan yöntemler içermesin
3. Akılcı olsun  

İşte önerilerim:  

TASARIM  

1. Sınavlarda uygulanacak tüm güvenlik önlemleri düşünülüp bulunur.
2. Sınavlarda uygulanacak tüm kolaylaştırıcı önlemler düşünülüp bulunur.
3. Güvenlik önlemleri ve kolaylaştırıcı önlemlerin önce olumsuz yanları tartışılır, sonra olumlu yönleri…  

HAZIRLIK  

1. Farklı sınav soru kitapçığı makul sayıda olmalıdır. Sınav yapılan bir salondaki her soru kitapçığının ve cevap anahtarının birbirinden farklı olması isteği makul karşılanabilir.
2. Kişiye özel, yani herkes için farklı sınav kitapçığı bütün sorunların nedenidir, kesinlikle vazgeçilmelidir.
3. Farklı kitapçıklar hazırlanırken, yanıt seçeneklerinin sıralaması
- sayılardan oluşan yanıtlar için küçükten büyüğe, büyükten küçüğe
- sözcüklerden oluşan yanıtlar için harf sırasına veya tersten harf sırasına
göre olmalıdır. Bir kitapçıkta seçenek sıralamalarının her çeşidi olmalıdır.
4. Farklı kitapçıklar için sorular karıştırılırken komşu soruların birbirinden fazla kopmayacak şekilde yapılmasına özen gösterilmelidir. Kolay sorular kendi aralarında, zor sorular kendi aralarında karıştırılmalıdır.
5. Kitapçıkların üzerinde kitapçığın tipi yazmamalıdır. Belki barkodla kolay anlaşılmaz bir işaretleme yapılabilir. Cevap işaretleme formu kitapçığın içinden aynı barkodla çıkarsa bir karışıklık olmaz.
6. Kitapçıklar ve cevap formları kişiye özel olmadığı için kullanılamayan fotoğraflar salon görevlilerinin yoklama formlarına basılırsa denetimler kolay ve işlevsel olur.  

UYGULAMA  

1. Öğrencilerin üzerindeki herşeyin alınması özellikle uzaktan gelenler, sınava yalnız gelmek zorunda kalanlar için sorun yaratıyor. Her binada ÖSYM tarafından görevlendirilen vestiyer görevlileri öğrencilerin ve diğer görevlilerin telefon, küpe, alyans, araba anahtarı gibi eşyalarını teslim alır. Bunun için ÖSYM her öğrencinin adına birer zarf hazırlayıp gönderir. Görevli kapıdaki aramadan önce teslim alıp zarfların içine koyar. Her salon için karton kutulara konulan bu zarflar çıkışta öğrencilere kimlik denetimi ile geri verilir.
2. Kız öğrencilerin erkeklerden ayrı okullarda ve salonlarda sınava girmesi gibi bir durum asla olmaz.
3. Bir sınav salonuna gönderilen her kitapçık farklı olmalı ve en büyük salonda bile salonda olmayacak kitapçıklar olmalıdır. Yani hiç kimseye belli bir kitapçık tipi sözü verilmiş olma olasılığı bırakılmaz. Bunu sağlamak için farklı kitapçık sayısı en büyük salondan biraz fazla olabilir. Örneğin en büyük salon 100 kişilikse, 120 değişik kitapçık olur. Salona hangi 100 farklı kitapçığın gideceğini bilgisayar dışında kimse bilmez.
4. Kitapçıklar sınıfta karıştırılarak (iskambil karar gibi) dağıtılır. Böylece belli bir kitapçığın belli kişiye ulaşma olasılığı yok edilir.
5. Sınav başlarken tüm öğrencilerin kitapçıklarını her sorunun olduğunu ve her soru için beşer seçenek bulunduğunu denetlemeleri için zaman verilir.
6. Sınav salonlarının tümüne kalan zamanı gösteren büyük dijital kronometreler konulur.  

(1) ÖSYM, YGS ve şifre yazıları-1: bütün kızlar toplandık (4-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_sifre_yazilari_1__butun_kizlar_toplandik/Blog/?BlogNo=299343
(2) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-2: Şifre olmadığına nasıl ikna oluruz? (4-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_2__Sifre_olmadigina_nasil_ikna_oluruz_/Blog/?BlogNo=299390
(3) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-3: Birbirinden farklı 1, 7 milyon kitapçık çok mu gerekliydi? (5-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_3__Birbirinden_farkli_1_7_milyon_kitapcik_cok_mu_gerekliydi_/Blog/?BlogNo=299546
(4) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-4: Farklı 1, 7 milyon kitapçık olması iptal için gerekli şaibeyi yarattı. (6-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_4__Farkli_1_7_milyon_kitapcik_olmasi_iptal_icin_gerekli_saibeyi_yaratti_/Blog/?BlogNo=299637
(5) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-5: Bir oyun oynamaya var mısınız? (6-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_5__Bir_oyun_oynamaya_var_misiniz_/Blog/?BlogNo=299675
(6) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-6: YGS neden iptal edilmeli? (9-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=300126
(7) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-7: Daha akıllıca şifreler (9-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=300133 

Ankara, 9 Nisan 2011