Öfke ve Öfke Kontrolü

Öfke, bireyin bir engellenme durumuyla karşı karşıya kalması, herhangi bir saldırıya maruz kalması, incinmesi, yoksun bırakılması ya da tehdit algılaması gibi durumlarda hissettiği bir duygu; herkesin zaman zaman yaşadığı olumsuz olaylara karşı verdiği son derece doğal bir tepkidir.

Öfkenin kendisi bir problem değildir. Hatta haksızlığa karşı durmak, yaşamda bazı değişiklikler yapmak gerektiğinde işe yarayan bir duygudur. Ancak öfke saldırganlığa dönüştüğünde kişiye, çevresindekilere zarar verir ve bir problem haline gelir.

NELER ÖFKE UYANDIRIR?

Saygısızlık: Duygularına, düşüncelerine, inançlarına ve gereksinimlerine saygısızlık edilmesi kişiyi öfkelendirir.

Tehdit: Birey, herhangi bir kişi ya da durumun varlığı, ilişkileri, yaşam tarzı gibi kendisi için değerli olan şeylere karşı tehdit olacağını düşünürse öfkelenebilir.

Başkalarının öfkesi / saldırganlığı: Başkalarının saldırgan davranışları ya da onlara atfedilen kötü niyet de bir savunma ve karşı saldırı tepkisi olarak öfkeye neden olur.

Yaşamsal değişiklikler: Bir ilişkinin bitmesi, kayıplar, evden ayrılma, üniversite ortamına girme gibi büyük yaşamsal değişiklikler de bilinmeyenlerle dolu olduklarından öfke yaratabilir.

ÖFKE BİÇİMLERİ

Öfke duygusunun varlığı doğaldır, ancak nasıl deneyimlendiği ve nasıl ifade edildiği önemlidir. Aşağıda öfke biçimlerinin kısa tanımlarını görebilirsiniz.

Öfkenin içe yönelmesi: Öfkeleri içe yönelik kişiler öfkeli olduklarını kabul etmekte zorlanırlar. Çünkü bu bireylerin öfke tepkileri genellikle edilgen tepkilerden oluşmaktadır. Bu dolaylı öfke tepkileri somurtma, küsme gibi biçimlerde ortaya çıkar.

Öfkenin dışa yönelmesi: Öfkenin dışa yönelmesi sıkça sözel olarak ifade edilmesidir. Öfkenin ifade edilmesi bir volkanın patlamasını andırır. Öfkenin dışa yöneltilmesi, öfkenin kontrolsüz bir biçimde dışarıya salıverilmesidir.

Öfkenin kontrol edilmesi: Öfke kontrol edilmesi en zor duygulardan biridir. Çünkü bu duygunun ortaya çıkışı çok ani olmakta ve ortaya çıktıktan sonra da çok kısa bir sürede şiddeti artmaktadır. Öfkenin kontrol edilmesi onun ifade edilmemesi anlamına gelmez. “Öfkemi amacıma ulaşmayı engellemeyecek bir tarzda nasıl ifade edebilirim?” sorusunun yanıtı üzerinde düşünmek bu kontrole yardımcı olacaktır.

ÖFKE NE ZAMAN PROBLEMDİR?

Öfke; kişide stres, sağlık problemleri, ilişkilerinde problemler veya depresif durumlar yarattığında bir problem haline gelmiş demektir.

Bazı kişiler için öfkeyi problem haline getiren onu ifade etmemeleridir. Bu kişiler öfkelenmenin doğal olduğu durumlarda bile öfkeli olmazlar ve doğal tepkilerini veremedikleri için biriken öfke kendilerine zarar verir. Bunun tam tersi durumlarda vardır; bazı kişiler için de her durum öfke yaratır. Böyle kişiler her şeyi olumsuz yorumlayarak her şeye öfkelenirler. Başları çok belaya girdiği gibi, uzun vadede bedensel ve ruhsal sağlık problemleri yaşama olasılıkları çok yüksektir.

Sonuç olarak, öfkeyi çok fazla içe ya da dışa yöneltmek hem kişinin ruhsal ve bedensel sağlığını hem de ilişkileri olumsuz etkiler ve öfke bir sorun haline gelmiş olur.

ÖFKE İLE BAŞ ETMEK İÇİN ÖNERİLER

- Öfkenizin kaynağını bulun. Kendinizi ifade etmeden önce mutlaka “Neden öfkeliyim?” ve “Kime öfkeliyim?” sorularını kendinize yanıtlayın. Öfkenizi yansıttığınız kişi gerçekten kızdığınız kişi olmayabilir.

- Durumu değerlendirin. Haklarınızı ve sınırlarınızı belirleyin

- Konuşmak için uygun yeri ve zamanı seçin.

- Öfkenizi en uygun ve en etkin biçimde ifade edin.

- Sakin olun. Yüksek sesle ve hatta şiddetle verilen mesajlar çoğu zaman doğru algılanmaz. İlişki kopma noktasına gelebilir. Kendinizi sakin ve yapıcı bir şekilde ifade edin.

- Etkili Dinleme Yapın: İletişimde yapılan yanlışlar çoğu zaman insan ilişkilerindeki sorunların temelini oluşturur. Karşınızdaki kişiyi ne kadar dikkatli dinlerseniz, öfkelenmenize sebep olacak durumların ortaya çıkmasının önüne o kadar geçmiş olursunuz. Karşılıklı konuşmalarda, esas yaptığınız, konuşma sırasının size gelmesini beklemek değil, karşıdakinin ne anlattığını anlamaya çalışmak olmalıdır.

- Olaylara ve kişilere farklı bir çerçeveden bakmayı deneyin. Kişileri ve durumları etiketlere ya da önyargılara göre değerlendirmemeye çalışın.

- ‘Ben’ dili kullanın. Konunun ‘sizin’ üzerinizdeki etkisinden bahsedin. Örneğin, ‘Ben işle ilgili birşeyler hazırlarken yanımda telefonla konuşutuğunda beni önemsemediğini hissediyorum’ gibi.

- Nelerin değişmesini beklediğinizi açıkça söyleyin. Olumsuzluklardan çok çözümlerden bahsedin. Siz çözüm üretin, karşınızdakinin de çözüm üretmesine izin verin.

- Tartışmaların sonunda her iki tarafın da kazanması amaçlanmalıdır. Unutmayın, bir taraf ezilirse bunun acısı ileride çıkacaktır.

- Filmi Durdurun: ‘Dur’ düğmeniz olduğunu ve ona bastığınızı düşünün. 10’a kadar sayın. Çevrenize bakın ve bulunduğunuz yeri kendinize betimlemeye başlayın. İnsanlara değil eşyalara odaklanın. Ortamdan bir süre ayrılıp hareket edin, hava alın, mümkünse müzik dinleyin, yürüyün. Hayal gücünüzü kullanın. Sizi rahatlatan bir imgeyi gözünüzün önüne getirip orada olduğunuzu hayal edin.

- Derin nefes alıp verme egzersizleri yapıp, sakinleştirici durumlar hayal etmeye çalışın. Bu sırada kendinize ''Sakin ol!'' ya da ''Gevşe!'' diyerek telkinlerde bulunun.

- Öfke Günlüğü Tutun: Öfkenize nelerin sebep olduğunu bulursanız işiniz kolaylaşır. Bu yüzden telefonunuzdaki not defteri uygulamasıyla veya ufak bir not defteriyle kendinize öfke günlüğü oluşturabilirsiniz. Yazılması gerekenler, öfke hallerinin zamanı, kime duyulduğu ve öfkenizin sebep olduğu sonuçlar.

-Çevrenizin Yardımını Geri Çevirmeyin: Hayatınızdaki önemli kişilerin, değiştirmeye çabaladığınız özelliklerinizi bilmesini sağlayın. Motivasyonunuz için destek olmak isteyeceklerdir. Büyük ihtimalle öfkeli hallernizle daha önce karşılaşmışlardır, bu yüzden değişim kararınızla ilgili ellerinden geleni yapacaklardır.

- Kin Tutmayın, Affedici Olun: Üzerinde çalıştığını bu değişikliğin uzun süreli olacağından emin olmak için, sizi kızdıran kişileri affetmeniz gerekir. Geçmişte yaşanan üzücü durumları geçmişte bırakmak, yarının daha iyi olması için gerekli önkoşullarndandır.

- Kendinizi durdurmanıyorsanız, kendinize veya çevrenize zarar veriyorsanız ya da öfkenizi hiç ifade edemiyorsanız bir uzmandan yardım almayı düşünebilirsiniz.

UNUTMAYIN Kİ '' Sahip olduğunuz tek şey bir çekiçse, her şeyi çivi olarak görmeye başlarsınız.''

Instagram: instagram/volkanpelenk