Öğrencemiz Türkçe 3

DİL 

İnsanı öteki yaratıklardan üstün kılan iki önemli yetenekten birinin “düşünme”, diğerininse “konuşma” olduğunu biliyoruz.Düşünme ve konuşmada temel araç dil içindeki sözcüklerdir.Sözcükler kendi içlerinde uyumlu, tutarlı bir bütün, bir dizge oluşturarak dili yaratırlar.

Dil, sözcükle kurulan bir yapıdır. Dilin temel taşları sözcüklerdir.Bu bakımdan sözcük anlamlı ses ve kavram birimi olarak büyük önem taşır.Sözcük dışında dil sesi ya da kavram düşünülemez.

Dil, anlatım sırasında kendini gösterir.Anlatım, tasarlanan bir konuyu anadilin düzeni içinde söz ya da yazıyla anlatmaktır.Dilin birimi sözcük, anlatımın birimi de tümcedir.Sözcükler tümce içinde değerlenirler.

“Dil, kuruluşu ve yerleşmiş ses düzeniyle toplumsal bir kurumdur. Anlatım, sözcükler içinden yapılan seçim sonucu oluşturulan tümceyle ortaya çıkan bireyselliktir.” * Yani anlatım kişiden kişiye değişir. Her anlatım arasında başkalık vardır. Kişinin kültür düzeyi, yaşama biçimi, toplumsal konumu, beğenileri vb. bu başkalığı doğurur.

Aşağıdaki örneklerde konu Sait Faik Abasıyanık’tır. Fakat iki örnek metnin ayrılıkları kurdukları tümcelerde, seçtikleri sözcüklerde kendini gösteriyor.

Örnek

“Gerçekten vatanseverdi. Büyük bir idealci idi.İdealinin temeli sevgiye, bilgiye ve yaman bir görgüye dayanıyordu.Geçekçi bir yazış tarzına ve hikâyelerinin ilk bakışta kuru gibi gözüken dış görünüşe karşılık, yazılarının derinlerinde o hayal ülke, bütün bunlarla birlikte, gür duygular içinde belirmekteydi.Çok sevilen Komiser hikâyesindeki sıcak insan sevgisi çeşitli yönleri ile her hikâyesinde vardır.” ( Cahit  Külebi, Türk Mavisi )

“ Onun daha 1924 tarihini taşıyan hikâyelerine bir göz atınca, hemen görürüz ki, bunlar o devirdeki Türk hikâyelerinden gerek şekil, gerek muhteva bakımından tamamen farklıdırlar.
.................
Sade bu kadar değil... Diğer taraftan klasik hikâye tarzını aşmak cesaret ve meharetini bütün Türk hikâyecileri arasında ilk olarak onda görürüz. ” (Haldun Taner)

Sanat Yaprağı, Şubat 2014