Öğrenmeyi etkileyen etkenler nelerdir?

Yaşam boyu öğrenim sırasında bizi etkileyen olumlu ya da olumsuz etkenler vardır. Bunların farkında olmaksa öğrenmenin kalıcılığını ve etkinliğini etkiler. Peki, bunlar nelerdir?

Türe özgü hazır oluş: Öğrenecek olan organizmanın istenilen davranışı göstermek için gerekli biyolojik donanıma sahip olmasıdır. Örneğin; papağana konuşmayı öğretebiliriz ancak kırlangıca öğretemeyiz.

Olgunlaşma: Bireyin bedensel ve zihinsel yönden davranışının öğrenme seviyesine ulaşmış olması gerekir. Örneğin; bir çocuğun yemek kaşığını tutabilecek seviyeye gelmesi olgunlaşmaya bağlıdır. Olgunlaşma yaş ve zeka açısından ele alınabilir.

Güdüleme (Motivasyon): Öğrenmeyi kolaylaştıran güdü; öğrenmeye istekli ve hazır hale gelme durumudur. İçsel Güdüleme; eğer bir birey kişisel doyum elde etmek için bir işi başarmaya çalışıyorsa bu içsel güdülemedir. Dışsal Güdüleme; eğer bir birey sertifika sahibi olmak için bilgisayar kursuna katılıyorsa bu dışsal güdülemedir.

Genel Uyarılmışlık Hali ve Kaygı: Uyarılmışlık düzeyi bireyin çevreden gelen uyarıcıları alma derecesi olarak da tanımlanabilir. Uyku, panik, moral bozukluğu bunlara örnektir. Kaygı da genel uyarılmışlık halidir. Aşırı ya da çok düşük kaygı öğrenmeyi olumsuz etkilerken, orta düzeydeki kaygı öğrenmeyi olumlu bir şekilde etkiler.

Fizyolojik Durum: Öğrenmenin gerçekleşmesinde bireyin sağlıklı bir fizyolojik yapıya sahip olmasının olumlu rolü vardır. Duyu organlarındaki bozukluklar ve süreğen hastalıklar öğrenmeyi olumsuz etkiler.

Önceden Kazanılan Yaşantılar: Öğrenmenin meydana gelmesinde ön yaşantıların katkı getirici ya da engelleyini rolü vardır. Örneğin; ilk öğretime başlamadan önce anaokuluna giden öğrenciler bilişsel ve sosyal davranışları öğrenmede, önceki yaşantılarının etkisiyle daha başarılı olabilirler.
Ancak; bilgisayarda F klavye ile yazı yazmayı öğrenen bir bireyin, Q klavye kullanırken zorlanması ise önceden kazanılan yaşantının olumsuz etkisidir.

Bireysel Ayrılıklar: Bireysel ayrılıklar bireyin öğrenme hızını, düzeyini, öğrenmeye ilişkin ilgi ve dikkatini, öğrenmenin kalıcılığını etkiler. Bireysel ayrılıkların ortaya çıkmasında kalıtım ve çevrenin rolü vardır.