Öğrenmeyi öğrenmek!

Bir bilgi ve becerinin, bireyin davranışlarında uzun süreli değişiklik meydana getirmesine öğrenme dendiğini biliyoruz. Bir anlamda; eğitim ve öğrenimde temel amaç öğrenmeyi öğretmektir. Öğrenme olgusu, öğretmeyi de birlikte düşündürdüğü için, öğreten her insanın önce öğrenmeyi öğrenmesi, sonra da öğretmeyi öğrenmesi zorunluluğu vardır. Öğrenme nedir? Öğrenme, yeni düşünceler, yeni beceriler kazanmak, alıştırma, eksersiz olumlu ya da olumsuz ilerlemedir. Aynı zamanda yeni konumlara karşı, yeni davranışlar kazanmaktır. Aslında tüm tanımlamaların, ortak yönü, “yeni düşünceler”, “yeni beceriler”, “yeni davranışlar” edinilmesidir. Öğrenmenin genel bazı nitelikleri vardır. Bunlar, doğuştan var olan dürtüsel ve içgüdüsel süreçlerden farklı olarak, yaşam boyunca bireyin kazandığı bilgi, beceri ve tepki geliştirme, kullanma ve yaşam konumlarının zorluklarını yenme, yeni konumlara yeni uyumlar sağlama eylemleridir. Öğrenme, öğrenen bireyin, kendi bireysel, kazanılmış, akılsal ve güdüsel içerikli eylemidir.

Genel bir öğrenme yeteneği kabul edilmemekle birlikte öğrenmede başarı, bireyin gereksinmelerine, tekrarların sayısına ve öğrenenin genel yeteneğine bağlıdır.

Öğrenme, üç aşamada tamamlanan bir bütünleşme sürecidir. Bu bütünleşme süreci;

1-Öğrenmenin kazanılması,

2-Öğrenmenin saklanması,

3-Öğrenmenin hatırlanması işlevleriyle tanımlanır.

Öğrenmeyi etkileyen faktörler; psikolojik, fizyolojik, toplumsal faktörlerdir.

Öğrenmenin pozitif artışına neden olan koşullar;

1-Eğitim, alıştırma ve eksersizler ilerlemesi,

2-Bireyin yetenekli olduğu öğrenme alanlarında, eğitilmesi ve öğretilmesi,

3-Bireyin gelişme ve olgunluk yeterliliği,

4-Motivasyon, güdülenme, öğrenme davranışının yönü, davranışın başlaması, sürdürülmesi,.

5-Pekiştirme, öğrenmede, ödüllendirme ya da cezalandırma uygulanması,

6-Öğrenilenlerin, öğrenen için anlamlı olması ve bireyin bunun bilincine varmasıdır.

Öğrenmede azalmalara yol açan nedenler;

1-Çaba yoksunluğu, çalışma dürtüsünün yetersizliği,

2-İlgi yoksunluğu,

3-Çalışma yöntemine uyumsuzluk, yöntem yetersizliği,

4-Çalışmayı engelleyici duygusal durumların varlığı,

5-Çalışma ve öğrenme yöntemlerinde sık sık değişikliklerin yapılması,

6-Öğrenme konularının zorluğu.

Fizyolojik etmenler;

1-Duyumsal yetersizlikler,

2-Genel sağlık bozukluğu,

3-Zihinsel yetersizlikler.

Bunlardan başka, öğrenme ile ilgili, öğrenmeyi bazen kolaylaştırıp, pekiştiren, bazen de öğrenmeyi zayıflatan, azaltan genel faktörlerde vardır. Bunlar öğrenmenin her alanında geçerli olan ve öğrenmeyi kolaylaştırdığı, pekiştirdiği kabul edilen, “öğrenmede tekrar”, “öğrenmede çoşkusallık”, “öğrenmede motivasyon” faktörleridir.

Öğrenme, evreni tanıma araçları arasında temel olgudur. Bireyin öğrenmesi yaşam boyunca sürdürülen bir oluşumdur.

Öğrenme sürecini şöyle sıralayabiliriz;

1-Bireyin, bir konuyu öğrenmesine yetecek kişilik özelliklerine sahip olması, Buna, öğrenmeye hazır bulunuş denir.

2-Öğrenmeye hazır olan bireyin, öğrenme ile ulaşacağı amacı benimsemesi; öğrenmeye istekli olması gereklidir.

3-Benimsenen amaca ulaşmak için, gerekli bilgi, beceri ve tutumu kazanmak gerekir.

4-Eylem sonunda elde edilen başarıların, ne oranda amacı gerçekleştirdiğini, birey kendi yaşadığı değer duygularına göre değerlendirir.

5-Öğrenme ile kazanılan, bilgi, beceri, tutum ve davranış, gerektiğinde kullanmak için bellekte saklanır.

6-Bir konuda öğrenilenler, başka bir konunun öğrenilmesinde, ya da başka bir problemin çözülmesinde kullanılır.

Öğrenmeyi öğrenmenin en etkin yolu, kendini, öğrenme kapasiteni, başarı ile kullandığın ve kullanmaya, ihtiyacın olan yöntemi, öğrenmek istediğin konuya olan bilgini ve ilgini bilmekten geçer. Ovidius diyor ki “Öğrenmek güzel şeydir, bir düşmandan bile olsa.”, Samuel Smiles’da “Bir insan ne kadar çok öğrenirse o kadar çok alçak gönüllü olur” diyor.

Umarım, öğrenme hakkında bilgi aktarmaya çalışırken, düzenli bir Üniversite öğrencisinin ders notlarına benzeyen bu blog yazısı ile sizi sıkmadım.

Nizamettin BİBER