- Kategori
- Hayvanlar Alemi
Olağanüstü Hayvanlar - 1
Çeşitli hayvanlar vardır ki elektrikli veya ışıklı organlarla donanmıştır! Bunlar savunmada, yön bulmada, hatta cinsler arası yakınlaşmada önemli rol oynar. Işıklı hayvanlara şubelerin çoğunda rastlandığı halde, elektrikli hayvanların tamamı balıklar arasındadır.
Elektrikli balıkların en iyi bilinenlerinden biri olan torpilbalığı, bir kedibalığıdır. Uzunluğu 60 santimetre ile 1 metre arasında değişir. Avrupa kıyılarında çok sık rastlanır. Elektrik organları küçük sütuncuk yığınları halinde gövdenin büyükçe bir kısmını kaplar. Bu kalabalık sütuncuklar yüzlerce diskten oluşur. Sinir sisteminin etkisiyle her diskin üst yüzünde pozitif elektrik, öteki yüzünde de negatif elektrik belirir. Böylelikle disk kümesi tam bir elektrik pili olur. Torpilbalığı onunla, kendisini tehdit eden düşmana bir elektrik deşarjı yapabilir. Ayrıca bu deşarj sayesinde, avını yutmadan evvel felç eder. Türkiye denizlerinde torpilbalığının üç türüne rastlanır... Bunlar torpilbalığı veya elektrikbalığı, lekeli torpilbalığı ve benekli torpilbalığıdır.
Diğer elektrikli balıklardan biri de elektrikli yılanbalığıdır. Elektrikli yılanbalığının, elektrik üreten iki tip organı vardır. Bunlar ek organlar ve elektrik organlarıdır. Ek organlar elektrikle avın yerini belirlemeye yarar. Elektrik organlarıysa balığın uzunluğunun beşte dördünü kaplar ve büyük hayvanları bile felce uğratacak kadar güçlü bir elektrik akımı boşaltır. Bu balığın, böyle bir türünün boşalttığı elektrik bir atı veya bir sığırı öldürebilir. Güney Amerika' da yaşayan uyuşturan yılanbalığı 600 volt boşaltabilir. Afrika' da yaşayan bazı balıklarda elektroplaklardan oluşan elektrik organları, torpilbalığının aksine bir elektrik alanı yaratmaya yarar. Bu alanda meydana gelen değişiklikler balığın yönelmesini ve avının yerini bulmasını sağlar.
Güney Amerika' da tatlı sularda yaşayan ve elektrikli uyuşturan balığının az çok akrabası sayılabilecek olan bıçakbalık gibi bazı balıklar, elektrik organlarını saldırı ve savunma için değil, yönlerini belirlemek amacıyla kullanırlar. Bıçakbalık, gövde ve kuyruğunun ince uzun görünüşünden ötürü bu isimle anılır. Saniyede 250 ila 600 darbe yayar. Apteronotus' ta deşarj ritmi saniyede bine ulaşır.
Ayrıca bu değişik balıklarda elektrik deşarjının parametreleri o kadar çeşitlidir ki, ancak bir uzman bunlara bakarak birbirinden ayırt edebilir.