- Kategori
- Anılar
Ölümünün 17. yılında Tahir Kutsi'yi anıyoruz
Dr. Tahir Kutsi Makal ( 1937- 15 Haziran 1999 )
Zaman akıp gidiyor, araştırmacı gazeteci yazar Tahir Kutsi Makal aramızdan ayrılalı 17 yıl oldu. 15 Haziran 1999 da İstanbul’da vefat etmişti. Tahir Kutsi Denizli’den geliyordu. İstanbul’da gazeteci idi. 1937 Acıpayam doğumlu idi. Denizli’nin sesini İstanbul’dan Anadolu’ya, Anadolu’dan Azerbaycan'a, Azerbaycan’dan Tacikistan'a, Türkistan'dan ve Romanya’ya kadar taşıyordu. Folklorcu idi, halk bilimci ve araştırmacı idi. Yunus Emre’yi, Âşık Veysel’i, Mevlana’yı yazdı. Dadaloğlu, Köroğlu’yu, Karacaoğlan’ı, Âşık Veysel’ie ve Aşık Hasan Dede ‘yı tanıttı...
Türk halk edebiyatına kazandırdığı eserlerinden bazıları: Fakir İşi, İç Göç, Acı Yol, Köylü Gözüyle Avrupa, Anadolu’da Türk Mührü, Meydan Dayağı, Delitay,. Kamyon, Al Kırbacı Eline, Anadolu’da Türk Mührü, Benim Benim, O Benim, Karadon, Babanız Yine Aşık Çocuklar, Aşık Veysel. Zaralı Âşık Âdem, Karacaoğlan, Dadaloğlu, Türk Halk Şiiri, Aşıklar Şöleni, Sahte Ozanlar, Köroğlu, Aşık Hasan Dede, Halk Bilimi ve Edebiyat ve Öpkü (şiirler ) gibi birçok kitaplara imza attı. Hakkında tezler hazırlandı ve Türk halk edebiyatına yapmış olduğu hizmetlerden dolayı Malatya İnönü Üniversitesi tarafından kendisine “ Fahri Doktorluk “ unvanı verildi.
Anadolu’da ve yabancı ülkelerde birçok sempozyumlara katıldı, bildiriler sundu. Gazeteciliğinin yanı sıra Tarla köycülük ve folklor dergisini çıkardı. Kıt imkanlarıyla Tarla köycülük sanat edebiyat dergisini koca 33 yıl ölünceye değin yaşattı. Folklorumuza hayran yüzlerce yazar ve şairlere kucak açtı. Halk şairlerini bağrına bastı. Ölümüne deyin onları yaşatmaya çaba gösterdi. Denizli’de onu çok seven izini süren kardeşi gazeteci Mithat Makal vardı. Mithat Makal Acıpayam Belediyesinin katkılarıyla son bir iki yıl da onun için anma törenleri yapılıyordu. Acıpayam'da adı bir parka verildi. Ne yazık ki Mithat Makal’ı da ( 15 Haziran 2014) de kaybettik. Bir daha topluca anamadık.. İşte bu beni üzüyor.. Tahir Kutsi Makal bir yazar olarak ve bir gazeteci olarak unutulmamalıdır. Eserleriyle son yıllarda Nobele bile aday gösterilmişti.
Tahir Kutsi Makal için çok yazılar ve konuşmalar yapıldı. İlk günlerde onu yakından tanıyanlardan gazeteci ve yazarlardan birkaçının görüşlerini sizlerle paylaşmak istiyorum:
GÜLTEKİN SAMANOĞLU:
Tahir Kutsi Makal, gazeteci, yazar, şair folklor uzmanı idi, ısrarla Tarla sanat dergisini çıkarıyordu. Ayrıca çok güzel röportajlar yaptı. 1959 yılından beri arkadaşımdı. TDK ‘nun eski üyeleri arasında idi. Şayet yaşasaydı daha birçok eserler verecekti. Mahrum kaldık. Allah taksiratını affetsin. Türkiye Gaz.16 Haziran 1999.
ERDOĞAN ASLIYÜCE:
Ömrünü Türk kültürüne adayan değerli insan Tahir Kutsi Makal’ı kaybetmenin ıstırabını taşıyorum. Mekânı cennet olsun. Hayatı seven seven bir insandı, İki defa kaybetme endişesi taşıdığımız, ama ayağa kalktıktan sonra da kendini kaybetmeyen bir dost idi. Bıkmadan, usanmadan Türk kültürüne hizmet etti. Türk kültürüyle ilgili bir şeyler bulmak ve yazmak istiyordu. Türkiye Gaz. 16.6.1999
AHMET ÖZDEMİR:
Gazeteciliğe başladığım yıllardan beri devamlı desteğini gördüm, bana ışık tutan beni teşvik eden bir ağabeyimdi. Özellikle folklor ve halk edebiyatı üzerinde çalışmalarımda yönlendiricim oldu. Basın camiası, Türk halk bilimi camiası için yeri doldurulmayacak bir kayıp oldu. Hedefi Nobel kazanan ilk Türk edebiyatçısı olmaktı. O açıdan bizlere borçlu gitti. Mekânı cennet olsun. Türkiye Gaz. 16 Haziran 1999
SEVİNÇ ÇOKUM:
Anadolu’nun zengin folklor malzemesini taşıyan Tahir Kutsi’nin romancılığı, hikâyeciliği. Hatta son zamanlarda benimsediği şairliği üzerinde derinlemesine durulduğunu söyleyemem. Tahir Kutsi anadan doğma yazardı. Bu tabiri herkes için kullanamayız. Kıvrak kalemi, mahalli dilin de zenginlik kattığı latif bir anlatımı vardı. Tahir Kutsi, bundan böyle daha iyi anlaşılmalı ve anlatılmalıdır. Türkiye Gaz. 16.06. 2016
ZEKİ AKDAĞ:
Sırayı takip etmedi, hayatını da öyle yaşadı. Kendi kafasıyla yaşadı. Kendini yıprattı ve ölüme doğru gitti. Çok çalışkan bir arkadaşımızdı. Evini geçindirmek için geceyi gündüze katıyordu, fırsat buldukça hikâye ve şiirle de uğraşıyordu. Ayrıca halk edebiyatı konusunda birçok araştırmaları vardı. Halk edebiyatı uzmanı idi. Türkiye Gaz. 16 Haziran 1999
GAZİ ALTUN:
Bizim söyleyeceğimiz ancak rahmet dilemektir. Türk kültürüne, Türk folkloruna eserleriyle katkıda bulunmuş olması, Türk kültürünün unsurlarını eser haline dönüştürülmesi, her zeminde ifade etmesi, cesareti açık yürekliliği sevecenliği unutulacak değil. Geniş kültür ve açık görüşlüydü. İnsan sevgisiyle dop dolu idi. Bu tip insanlarımızın sayısı giderek azalıyor. Hayatta olanlara yaşarken vefa göstermeliyiz. Türkiye Gaz. 16.Haziran 1999
MEHMET NURİ YARDIM:
Türk Edebiyatının önemli simalarındandı Tahir Kutsi Makal. İyi bir gazeteci, şair ve yazardı, yazmış olduğu eserlerinden dolayı Nobele adaydı. 2003 yılında ki Nobel’in Türk dilini en iyi kullanan yazara verebileceğini belirterek, bu ipi kendisinin göğüsleyeceğini söylemişti. “ Kamyon” romanıyla edebiyat çevrelerinin takdiri kazanmıştı. 14 Nisan 1999 ‘da kendisiyle yapmış olduğumuz bir röportajda ” Roman bitmedi, Nobel Ödülünü ben alacağım “diyordu. Allah rahmet eylesin. Türkiye Gaze. 16 Haziran 1999
BEŞİR AYVAZOĞLU:
Tahir Kutsi Makal, folklor araştırmacısı, şair ve romancıydı. Babıali’nin nerdeyse çalışmadığı gazete kalmamış emektarlarındandı.Aşıklarla ve Balkan ülkelerinde Türkçe yazan şair ve yazarlarla yakından ilgilenirdi. Özellikle aşık edebiyatı ve folklor, Tahir Kutsi’siz düşünülemeyecek bir alandı. Yıllardır sebatla çıkardığı Tarla dergisi sanırım halk edebiyatı ve folklor araştırmacılarının ihmal edemeyecekleri zengin bir koleksiyon teşkil ediyor. Şairlikte pek bir iddiası yoktu.
Amma gür sesiyle güzel şiir okurdu. 1990 yılında Struga Şiir Akşamları’na birlikte katılmıştık. “ Babanız yine Aşık çocuklar “ mısralarıyla başlayan esprili şiirini okuyunca ortalık yıkılmıştı. “Siz istediğiniz kadar çabalayın, alkışı ben alırım” diye. Renklin, neş’eli, esprili ve çok yönlü bir adamdı. Kendisine Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı ve sabır diliyorum. Zaman gaz. 19.6.1999
Vefatından sonra Fethiyeli araştırmacı eğitimci yazar Ünal Şöhret Dirlik ve kardeşi Denizli’den Gazeteci Akal’la birlikte “Anılarda Tahir Kutsi Makal “ ( s, 300, 2012) diye değerli bir eserle onu yaşatmaya çaba gösterdiler. Ayrıca Antalya’dan yine araştırmacı yazar şair Mustafa Ceylan 680 sayfalık devasa bir kitapla Tarih Kutsi Makal’ı unutmadıklarını belirtiler. ( 2014) Bugünlerde yine hemşerisi eğitimci yazar Ahmet Çölgeçen Tahir Kutsi Makal’ın hayatı ve eserleriyle ile ilgili geniş kapsamlı bir araştırma yapıyor bir kitabın hazırlığı içinde olduğunu öğrendik. Bu değerli vefalı insanlara gönülden selam ve saygılarımı sunuyorum. Tahir Kutsi Makal’ı unutmadıkları için. Bu bir vefa örneğidir. Sevgili aziz dostum, ağabeyim dediğim Dr. Tahir Kutsi ve kardeşi gazeteci Mithat Makal’la birlikte rahmetle anıyor mekânları cennet olsun diyorum.
Sözümü onun çok sevdiği ve severek okuduğu “Babanız yine âşık Çocuklar” adını verdiği “ SOHBET” adlı şiiriyle sözü bağlamak istiyorum.
SOHBET
Babanız yine âşık çocuklar
Yüzünün gülüşü ondan
Erken gelişi ondan
Ve bu sefer iş berbat!
Babanız yine âşık çocuklar.
Aşksızlığı kaldırın mezara
Şiirin bini bin para gayri
Tükürün bini bin para
Cıvıl cıvıl kuş sesleri balkonda
Evde cıvıl cıvıl çocuk kahkahaları
Derim ki bu sevgide etmeli sebat
Babanız yine âşık çocuklar.
Babanız yine âşık çocuklar
Mahzun duruş çoğaldı
Kalpte vuruş çoğaldı
Son resmi de yırtıver, at!
Babanız yine âşık çocuklar.
Duyurmayın ananıza utanırım
Kavga, dövüş çıkarır, onu iyi tanırım
Sizi asar, beni keser, surat asar, surat!
Azar köftesi gelir sofraya, surat çorbası konur
Bırakın yüzüm gülsün ne olur
Bırakın hızlı çarpsın yüreğim
Bırakın bir daha âşık olayım
Bırakın erken öleyim
Duyurmayın ananıza, utanırım
Babanız yine âşık çocuklar.
Tahir Kutsi MAKAL / Türkiye Gazetesi
16 Haziran 1999
Abdülkadir GÜLER
24 Temmuz 2016- SÖKE