Ortaöğretimdeki sınav karmaşıklığı

Bir eğitim ve öğretim yılının daha sonuna geldiğimiz bu günlerde, ortaöğretimde yapılan ve yapılması düşünülen değişiklikler mevcut eğitim sistemindeki karmaşıklığın düzeyini bir kez gözler önüne sermiştir. Her başarısız değişiklik eğitim sistemindeki karmaşıklığı artırırken yeni mağdurlar yaratmaya da devam etmektedir.

Son yıllarda, eğitim sisteminde deneme yanılma yöntemiyle yapılan bu değişiklikler eğitim sistemini yap-olmadı-boz haline getirdi adeta. İdeolojik ve bireysel uygulamaların sürekli ön planda tutulması ise olası çözümlerin hayata geçirilmesine engel olmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı üç yıl önce uygulamaya koyduğu üç aşamalı SBS sınavını kaldırdığını açıkladı. Üç yıl önce büyük temennilerle getirilen bu uygulama daha önceki birçok benzer uygulama gibi başarısızlıkla sonuçlandı. Bu da eğitimin temennilerle değil ancak ortak akıl ile belirlenecek uygulamaların hayata geçirilmesi ile başarılı olabileceğini bir kez daha göstermiştir.

Üç yıllık bir uygulamanın ardından SBS sınavının kaldırılması olumlu bir gelişmedir. Çünkü sınav odaklı bir eğitim sisteminin uygulandığı orta öğretimde, öğrenciler adeta yarış atı haline getirilerek eğitimin okuldan dershanelere taşınmasına neden olmuştu. Bu da okullardaki eğitim ve öğretimde öğrencilerde merak uyandırmak suretiyle sorgulayıcı bilgi edinme yeteneği kazandırma yerine dershanelerde öğrendikleriyle hayatı anlamlandırmayı başaramayan tamamen ezberci bir öğrenci profilinin yaratılmasına neden olmaktadır. Ayrıca, eğitimde fırsat eşitliğini ortadan kaldıran bu sınav sisteminin dershaneleri vazgeçilmez hale getirerek eğitimin merkezine koymaktadır. SBS sınavının kaldırılması kararı, eğitim sisteminin oluşturulmasında ideolojik yaklaşımların sağlıklı ve kalıcı bir eğitim sisteminin oluşturulmasında nasıl engelleyici bir etki yarattığı tekrar gözler önüne serilmiştir.

Ülkelerin geleceğinin yapılanmasında çok önemli bir rol oynayan eğitim sisteminin bu kadar sıklıkla ve temel sayılabilecek düzeyde değişikliğe uğraması üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Eğitim sistemini geliştirmek amacıyla çağdaş ölçütlere uyularak değişiklere gidilmesi kabul edilebilir ve yenileşme için gereklidir. Ancak, eğitim sistemini temelden etkileyecek kararlar alınırken bunun doğurabileceği olası sonuçlar iyice hesaplanmalıdır.

Eğitim sistemi bir bütün olarak ele alındığında olası sorunların çözümü mümkündür. Münferit değişiklikler ise eğitim sistemini değişen dünya koşulları karşısında yenileşmesini ve etkinliğinde süreklilik sağlar. Eğitim sisteminde yıllardan beri uygulanmakta olan deneme-yanılma politikalarına rağmen, eskiden benimsenen ve teşvik edilen itaatkâr ve uslu öğrenci profilinin yerini konuşan kısmen de olsa sorgulayan bir öğrenci modeline bırakması ise son derece önemli bir gelişmedir. Ancak, bu sorgulayıcı modelin gelişmesi yine eğitim sisteminde yapılacak değişikliklere bağlı olarak gelişebileceği yadsınamaz bir gerçektir.

Dünyadaki küreselleşmeyle beraber yeniden şekillenen yönetim politikaları etkilerini eğitim sistemleri üzerinde de her geçen gün biraz daha hissettirmektedir. Bu da ülkelerin eğitim öğretim faaliyetlerini belirlemede dünya koşulları ve kendi sosyal gerçekleri göz önüne alınarak oluşturmasına itmektedir.

Dünyadaki gelişmeler ile birlikte toplumun sosyal ve kültürel gerçekleri göz önüne alarak yapılacak düzenlemeler ekseni kaymayan ideal temel bir eğitim sisteminin oluşmasına yardımcı olacaktır. Temel bir eğitim sistemi oluşturulduktan sonra yapılacak müfredat güncellemeleri ise eğitimde sistemin neden olduğu mağduriyeti en aza indirmeye yarayacaktır.