Orucu kötü niyet bozar

İnsanların dinle mükellefiyeti akıl-bâliğ olunca başlar. Yani aklı başında, iyiyi kötüden ayıracak kadar ruhen sağlıklı, bilinçli, anne baba olacak kadar da fizik olarak güçlü insanlar, dinle sorumlu tutulurlar.

Aklı başında bir insan, zaten akıl, mantık ve doğal yaratılışa göre düzenlenmiş İslâm diniyle tanışınca, davranışlarını kendi başına kolayca ayarlayacak durumdadır.

Dini mükellefiyet doğrudan yukarıda belirtilen özelliklere sahip olan bireyleredir. Elbette bunların içinde, çok bilgili, kafası çok çalışan, ya da yeterince eğitim alamamış, kafası pek fazla basmayan insanlar olabilir.

Ama toplum içinde yaşayacak, hayatını bir biçimde devam ettirecek özelliklere sahip herkes, dini anlayabilecek ve uygulayabilecek yeterliliğe sahiptir.

Önüne gelen her şeyi bir "hoca"ya sormak gibi kolaycılığı seçmek yerine, insanlar biraz düşüncelerini geliştirip, neyin yapılıp neyin yapılamayacağı konusunda irade sahibi olmalıdırlar.

Bu anlamda herkesin belki de farklı bir uygulaması olacaktır ki, bu da çok doğaldır. Özünde değişiklik ve terslik olmadığı sürece belli şeyleri farklı nüanslarla gerçekleştirebiliriz.

Bu bağlamda insanların dinin özünü, ibadetlerin amacını iyi kavraması gerekir. Sözgelişi orucun amacı, insanlara önünde her türlü imkan varken, iradesini kullanıp nefsine hakim olarak sabretmesini öğretmektir. Bu sayede arzusu ve isteği olduğu halde, imkânsızlık yüzünden bir şeyleri alamayan, yiyemeyen, içemeyen, elde edemeyenlerin halini anlamak mümkün olur.

Bu amacı yerine getirmeyi engelleyen şeyler orucu bozar, engellemeyenler de orucu bozmaz.

Hiç kendi kendimize düşünmeden, şu da bozar mı, bu da bozar mı diye sormanın ne kadar yersiz olduğunu artık anlamamız lazım.

Dinin temelinde samimiyet ve iyiniyet vardır. Bunların olmadığı yerde zaten din diye bir şey olamaz. Bugünkü şikayetlerimizin temelinde yatan en büyük yanlışlık budur.

Sözgelimi, banyo yaparken oruçlu olduğunu düşünerek boğazına su kaçmaması gerektiğini düşünen bir kimse kaza ile bir galon su yutsa, orucuna bir şey olmaz. Ama susuzluk hissi yaşayıp, şöyle çaktırmadan boğazıma bir damla su gitse de boğazımın kuruluğu geçse diye düşünenin orucu bozulur.

Dini konular aslında zannedildiği, ya da bazı hocaların sunduğu gibi çetrefilli değildir. Gizemli de değildir. Hepsi hayatın içinde her gün bizim yaşadığımız konulardır. Onun için abartmadan, biraz da kendi irademizi, aklımızı, düşüncemizi ortaya koyarak meselelere sahip çıkmak gerekir.

Biz vatandaş olarak dini konuları anlaşılmayan, bilinmeyen, çözülmeyen çok karmaşık şeyler gibi görürsek, kendiliğinden bir ruhban sınıfı oluşur. Bilindiği gibi İslâm dininde böyle bir sınıf yoktur, böyle bir sınıfa ihtiyaç da yoktur.

Elbetteki her konunun daha derin boyutlarda uzmanı olan kişiler olabilir. Ancak gündelik hayatın sıradan problemlerini kimseye danışmadan kendimiz çözdüğümüz gibi, dini problemlerimizin büyük bir kısımını da kendimiz çözmeyi artık öğrenmeliyiz.