Oscar’dan Dönen Film: Bal

Semih Kaplanoğlu’nun yazıp yönettiği tematik diyebileceğimiz bir dram filmi olan Bal, ülkemizde seyirci acısından fazla ilgi görmese de yurt dışında ve ülke için tüm prestijli sinema ödüllerini alarak bize ne kadar başarılı ve sanatsal içerikli bir film olduğunu gösterdi. Semih Kaplanoğlu’nun bilinmeyen tarzı! Bal Filmi ne anlatıyor da bu kadar ödül aldı? Bu yazımda Kurgusu, senaryosu ve yönetmenliği Semih Kaplanoğlu’nun yaptığı Bal Filmini değerlendireceğim.

***

Semih Kaplanoğlu 1963 Yılında İzmir’de doğmuş Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema ve Televizyon bölümünden 1984 yılında mezun olmuştur. Bal Filminden önce devam filmi niteliğinde olan Yumurta (2007) ve Süt Filmini (2008) çekmiştir. En son gösterime giren filmi olan “Bal” ise Türkiye’de ve Dünya’da sinemanın çoğu prestijli ödülü toplamıştır. Hatta 83. Oscar Film Festivaline Türkiye’nin aday filmi olarak gösterilmişti. Oscar’a gidemeyen “Bal Filmi” Berlin Film Festivalinin en prestijli ödülü olan Altın Ayı ödülünü almış bunun yanında Ekümenik Jüri ödülünü kazanmıştı. Adana Film Festivalinde ise En iyi film seçilerek Altın Koza ödülünü almıştı. Altın Koza’nın yanında Siyad Jürisi tarafından en iyi film seçilmiş ve Jüri özel ödülü filmde oynadığı Yusuf karakteri Bora Altaş almıştı. Bal Filmi yurt içindeki başarısı sadece Adana Film Festivali ile sınırlı kalmadı. 29. Uluslararası İstanbul Film Festivalinde de En iyi görüntü yönetmeni, jüri özel ödülü ve Radikal Halk ödülü olmak üzere 3 dalda ödül alarak Uluslararası İstanbul Film Festivalini tamamladı. Film son ödüllerini Polonya’dan aldı. Polonyalı Sinemacılar derneğinin düzenlediğini 2010 Altın Film ödüllerinde Bal Filmi Mansiyon ödülüne layık görüldü. Daha önceden de Polanya’dan Ale Kino Halk ödülünü almıştı.

***

Bal filminin konusu

Bal filminde 7 yaşında bir çocuk olan Yusuf’un iç dünyası tam anlamıyla beyaz perdeye aktarılmış. Günümüzde çocukların içinde bulunduğu hayat şartlarıyla tamamen farklı bir Dünya yaşayan Yusuf’un içine kapanıklığı da buna eklenince ortaya film konusu olacak bir karakter çıkmış. Filmin başrol oyuncuları Zehra (Tülin Özen), Yakup (Erdal Beşikçioğlu), Yusuf (Bora Altaş)’dur. Yakup arılar ile uğraşan geçimini bu işten sağlamaya çalışan çekirdek ailenin reisidir. Anne Zehra ise çay tarlasında çalışır ve ev işleri uğraşan Karadeniz kadınıdır. Yusuf ise filmin üzerine kurulu olduğu evin tek oğludur. Film boyunca 7 yaşında bir çocuk olan Yusuf’un gözünden olanlar bize anlatılır. Yusuf’un bir erkek çocuk olarak babası Yakup ile olan baba-oğul ilişkisi gerçekçi olarak sahnelere tam anlamıyla yansıtılmıştır. Zehra ise anne olmanın verdiği duygu ile oğlunu devamlı göz ucuyla takip etmek fakat Yusuf’un derin düşünce dünyasına girememektedir.

***

Filmin başında seyrettiğimiz Yusuf’un kovandan Bal alabilmek için iple ağaca tırmanması ve ipin bulunduğu ince dalın kırılması Yakup’un ise soğukkanlı bir şekilde durarak dalın gövdeden ayrılmasını engellemek için beklediği sahnede film başlıyor. Aslında o sahne filmin son sahnesi, bunu seyirciye yansıtmadan yani Yusuf’un filmin başında tırmandığı daldan düşüp ölmeden önce oğlu Yakup’la yaşadığı son birkaç gün öncesini anlatıyor. Dram türünde olan Bal Filmine bu başlangıç sahnesi bir artı katıyor. Filmin devamı ise ev, okul ve orman üçgeninde geçiyor. Yusuf ormana babasıyla birlikte Bal toplamaya çıkıyor. Eve gelince ise pek fazla konuşmuyor çünkü; okulda 1.sınıfta olan küçük Yusuf biran önce okumayı sökmek ve öğretmenin verdiği kırmızı kurdeleyi göğsüne takmak istiyor. Bir türlü arkadaşları arasında hocasının verdiği hikâyeyi okuyamıyor heyecanlanıyor ve kekeliyor. Sınıfta son kurdeleyi ise heceleyerek okumasına rağmen Yusuf’a hocası veriyor.

***

Mekan- konu bakımından nasıl?

Bal Filmine baktığımızda konusun tamamının Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinin Şalpazarı, Sis dağı ve Keserlik yaylasında geçiyor. Mekân ve konu bakımından oldukça sınırlayıcı olmasına rağmen filmde asıl anlatılmak istenen 7 yaşında bir çocuğun dünyasından nelerin olup bittiği en iyi şekilde izleyiciye aktarılmış. Filmin başka bir yönüyse sahnelerdeki konuşmaların yanı sıra mekân seslerini de inceden inceye filmin içine katması olmuş. İngiltere’nin en ünlü gazetelerinden olan Financiel Times Bal Filmini “Dokunaklı, açık yürekli ve büyüleyici” olarak tanımlamış.

***

Kaplanoğlu’nun tarzı!

Semih Kaplanoğlu’nu diğer yönetmenlerden ayıran farklı bir tarzı var. Bal filminden önce Yusuf Karakterini önce Yumurta / Sinopsis 2007 yılında çekmiş, daha sonra ise 2008 yılında yine Yusuf’u anlatan Süt Filmini çekmişti. Tuhaf olan şu Kaplanoğlu Yusuf’u filmlerinde küçüklüğünden yetişkinliğe gibi zamanın normal seyrine zıt bir biçimde ilk filmi Süt’te Yusuf annesini kaybetmişti. İkinci filmi Yumurta / Sinopsis’te ise Yusuf’un annesi Zehra Kasabadan biriyle gizli bir ilişki yaşamaktadır. Son serisi Bal’da ise Yusuf ilkokul çağındadır…

***

Son söz; Yazımın girişinde de belirttiğim gibi tematik diyebileceğimiz güzel bir film. Aksiyon seven kişilerin sıkılabileceği, romantizmin, şiddetin ve daha birçok kafalara yer etmiş unsurların olmadığı sadece ve sadece içinde sanatın olduğunu bir film “Bal”

- 

Sinema Kategorisindeki diğer yazılarım;

Beyaz Yalan Kurtlar Vadisi Filistin http://blog.milliyet.com.tr/Beyaz_Yalan_Kurtlar_Vadisi_Filistin/Blog/?BlogNo=288709

Eyvah Eyvah-2 Gişelere mi oynadı? http://blog.milliyet.com.tr/Eyvah_Eyvah__2_Giselere_Mi_Oynadi_/Blog/?BlogNo=285171

Vasat bir film; Av Mevsimi… http://blog.milliyet.com.tr/Vasat_bir_film__Av_Mevsimi_/Blog/?BlogNo=282036

The Toruist’in şaşırtıcı sonu http://blog.milliyet.com.tr/The_Toruist__in_sasirtici_sonu/Blog/?BlogNo=281599

New York’ta 5 Minare ne anlatıyor?http://blog.milliyet.com.tr/New_York_ta_5_Minare_ne_anlatiyor_/Blog/?BlogNo=274975

S&S (Her Zaman Önde)

SAMET SERBEST

http://twitter.com/SAMETSERBEST