Osmanlı'da bir Devşirme mücadelesi: Naousa

Devşirme sistemi birçok devlette var olagelmiş bir sistem olarak karşımıza çıkmaktadır. Her devletin, ihtiyacı olduğu donanımlı insanı yetiştirmek için bu yola başvurduğunu görmekteyiz. Devşirme sisteminin ne kadar yararlı olduğunu anlatmaktan ziyade insani boyutunu gözler önüne serme amacındayım. 

Bilindiği gibi Osmanlı 15. yüzyıldan itibaren Hıristiyan çocuklarını devşirme politikası ile önemli kazanımlarda bulunmuştur. Çok önemli paşaların devşirme kökenli olduğunu anlatmaya gerek yoktur. Öncelikle devşirme sisteminden biraz bahsetmekte fayda olacaktır.

Devşirme sistemi ile çocuk, ailesinden tamamen koparılarak istenilen eğitimlerin verilmesiyle donanımlı bir kişi yapılmaktadır. Bu sayede yönetimde çok iyi pozisyonlarda idarecilik yaparak güzel bir hayat yaşamaktadır. Ancak ailesinden koparılan bir çocuk ne derece keyifli bir yaşam sürebilir? Bu ayrı bir konu. 

Özellikle şu günlerde kimsenin toz kondurmadığı Osmanlı'da yaşanan bir hadisenin gerçekçi bir anlatımı... 

Çoğu Hıristiyan bölgenin devşirme sisteminden çok korktuğu kaynaklarda sıkça geçmektedir. Hatta bazı bölgelere teslim olması halinde devşirme politikası uygulanmayacak gibi anlaşmaların yapıldığı bilinmektedir. Yaş, Galata, Sakız, Mora, Biga gibi yerlerle bu anlaşma yapılmıştır. Bu sebeple devşirme politikasından bu yerler muaf tutulmuştur. 

Ancak bu yerler kadar şanslı olmayan yerlerde mevcuttur. 

Yıl 1705-1706. Yer Selanik, Naousa. 

Naousa ahalisi "Oğullarımızı Müslümanlara vermiyoruz" deyip isyan ederler. Bunun üzerine Silahdar Ahmed Çelebi, büyük bir ordu ile gönderilir. Sayıları yüzü aşan kafir çeteler ile mücadele edilir. Liderleri Zeses Karademos "murdar" edilir. Yakalanan kafirler mahkeme kurularak asılmıştır.

Ayrıca Karademos ve iki oğlunun başı kesilerek sergilenmiştir. Bu sayede isyan eden insanların umutları sönmüş olacaktı. Burada üzerinde durmak istediğim sadece çocuklarının devşirme olması istemeyen insanların bir anda hain, kafir olarak adlandırılıp isyancı olarak algılanmasıdır. Bu belki devlet aklı olarak doğru yol olabilir ama insani anlamda ne derece doğru olduğu tartışmaya açık olarak tarihteki yerini almıştır. 

Kaynak:  Speros Vryonis, Selçuklu Gulamları ve Osmanlı Devşirmeleri